Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
АҢДАТПА
Қазақстанның су экожүйесі, олардың түрлері. Экожүйе ұғымы мен құрамдас бөліктері. Мұхит пен теңіз экожүйелері. Су экожүйелерінің ластануы мен олaрды қорғау шаралары туралы материалдар мен мағлұматтар берілген.
2 слайд
Жоспар
1. Экожүйе ұғымы, жіктелуі мен құрамдас бөліктері
2. Мұхит экожүйелері
3. Теңіз экожүйелері
4. Гидросфера, олардың классификациясы
5. Су экожүйелерінің ластануы
3 слайд
Экожүйе ұғымы, жіктелуі мен құрамдас бөліктері
4 слайд
зат айналымды қолдайтын, кез – келген тірі организм мен бейорганикалық компоненттер жиынтығы.
ЭКОЖҮЙЕ
5 слайд
Экожүйе терминін 1935 жылы экологияға ағылшын ғалымы А. Тенсли енгізді. Тенсли анықтамсы бойынша, экожүйе дегеніміз – зат және энергия айналымы өз ішінде де, сыртпен де үздіксіз орын алатын, өлшемсіз, жанды және жансыз бөліктерден (компоненттерден) құралған тұрақты жүйелер.
6 слайд
Экожүйенің ең кіші бөлігі
Экожүйенің ең үлкен бөлігі
тамшы
биосфера
7 слайд
өлі табиғаттан тұрады
биоценоздан тұрады
Экожүйе
8 слайд
Экожүйенің сызбанұсқасы
Су факторлары
Климаттық
фактор
Топырақ
факторлары
Өсімдіктер
Жануарлар
Микро
организмдер
9 слайд
ЭКОЖҮЙЕ
Продуцент
Консумент
Биогенді
заттар
Редуцент
Экожүйенің құрамдас бөліктері
10 слайд
Құрлықтық экожүйелер –
тундра, тайга, орманды
дала, дала, шөлейт, шөл,
тропик және таулар
Тұщы сулар экожүйелері-
Лентті және Лотты сулар жүйесі
Және батпақты алқап
Теңіз сулары экожүйесі –
ашық жағадағы сулар,
Апвеллинг, Лимандар
Экожүйелер
11 слайд
Таулы экожүйе көрінісі
12 слайд
ЭКОТОН – екі экожүйе арасындағы
ауыспалы аймақ.
13 слайд
Экожүйелер арасындағы ауыспалы аймақ көріністері
14 слайд
Энергия ағыны – органикалық қосылыстардың химиялық байланыстар түрінде энергияның бір деңгейдегі организмнен екіншісіне ауысуы.
15 слайд
Экожүйедегі энергия мен заттар тасымалдану сызбанұсқасы.
Биогенді
Продуценттер
Консументтер
Редуценттер
16 слайд
Экожүйе үшін энергия қуаты “Қозғаушы күш” болып есептеледі.
17 слайд
Экожүйедегі өнімділік пирамидасы.
Энергия
Продуцент
3-нші
консумент
2-нші
консумент
1-нші
консумент
Жылан жегіш
Дала сұржыланы
Тышқан
18 слайд
Экожүйенің биотикалық бөлігінің құрамына міндетті түрде 2 компонент: автотрофты, гетеротрофты ағзалар кіреді.
19 слайд
ЭКОЖҮЙЕ
20 слайд
Экологиялық жүйеде өтетін табиғи процестер үлгісі
21 слайд
Мұхит
экожүйелері
22 слайд
“Мұхит” грекше “okeanos” – мұхит, жерді қоршап жатқан ұлы өзен деп аударылады.
Мұхит құрлықтар мен аралдарды қоршап жатқан жердің тұтас су қабаты.
- Аумағы 361,26 млн.км2,
- Көлемі 1340,74 млн.км3,
- Орташа тереңдігі 3711м.
23 слайд
Мұхит суларында Д. Менделеев кестесінің 70-тен астам элементі еріген күйде кездеседі. Мұхит қойнауында әр түрлі қатты, сұйық, газ тәрізді минералдық шикізат қоры таралған.
24 слайд
Әлемдік мұхиттардың құрамындағы элементтердің орташа пайыздық үлесі
25 слайд
Тірі организімдер бүкіл
мұхит қабатында тіршілік етеді.
Өсімдік түрінің 10 мың бар.
Жануарлар түрлерінің саны
150 мыңдай.
26 слайд
Мұхиттың органикалық
дүниесі 3-ке бөлінеді
Бентос
Планктон
Нектон
27 слайд
Дүниежүзі мұхиттары
құрлықтар арқылы 4 бөлікке бөлінеді
Атлант
мұхит
Үнді
мұхит
Солтүстік
Мұзды
мұхит
Тынық
мұхит
28 слайд
Теңіз экожүйелері
29 слайд
Теңіздердің өзен суларының белгілі
ерекшеліктері
Теңіздер бөлінбей бір тұтас болып, бір – бірімен жалғасып жатады.
Теңіз сулары үнемі бір бағытта айналып ағым жатады.
30 слайд
Теңіз суының сыртқы
көрінісі
31 слайд
Теңіз су экожүйесінің
ішкі тіршілік көрінісі
32 слайд
Теңіз сулары тез араласады да,
төменгі қабатында оттек көп болып,
организмдер тереңдікте өмір
сүре береді.
Теңіз суның орташа тұздылығы 3,5 %,
сілтілі және қоректік заттарға
кедей болады.
33 слайд
Апвелинг аудандар экожүйесі
Теңіздің тік жағалауынан үстінгі қабаттағы жылы суды желмен, теңіздің ортасына қарай қуып, олардың орнына төменгі қабатынан сулар көтеріліп жатады.
34 слайд
Апвелинг
аудандары
Араб теңізі
ауданы
Сол түстік батыс
Африка ауданы
Ореган – Колифорния
ауданы
Перуа - чили
ауданы
Оңтүстік батыс
Африка ауданы
35 слайд
Қазақстандағы ірі көлдер
36 слайд
Каспий теңізі
37 слайд
Теңіздің тарихи атаулары
Каспи
Гиркан
Хвалын
Хазар
38 слайд
Каспий теңізіне жалпы сипаттама:
көлемі – 380 мың шаршы км.
солтүстен оңтүстікке дейін – 1030 км.
батыстан шығысқа дейін – 196-435 км.
Өсімдік – 945 түр.
Балық – 76 түр.
Балдырлар – 64 түр.
Фитопланктон – 414 түр.
Зоопланктон – 100-ден астам түрі кездеседі.
39 слайд
Өсімдіктер мен жануарлар дүниесі
Каспий ойпатында өсімдіктің
88 тұқымдас, 371 туысқа бірігетін
945 түрі өседі. Соның ішінде 357 түрі
жоғары сатыдағы өсімдіктерге
(25 түрі эндемиктер) жатады, 6 түрі
Қазақстанның “Қызыл кітабына”
енгізілген.
40 слайд
Теңіздің өзінде су өсімдіктерінің
728 түрі (оның 5 түрі жоғары сатыдағылар) өседі. Құрлықта негізінен гүлді өсімдіктер, ал суда балдырлар
(64 түрі) кездеседі. Солтүстік Каспий негізінен қамыс, теңіз шөбі, шалаң, егеушөп, арамот, мүйізжапырақ өседі.
41 слайд
Каспий теңізінде су деңгейінің өзгеруі
42 слайд
Каспий теңізінің су деңгейінің көтерілуі оның маңындағы мемлекеттерге көптеген проблемалар туғызып отыр:
1. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы табиғи жайылымдардың мекенін басып қалды. Суға тосқауыл үшін соғылған бөгеттер жағалаудың фаунасы мен флорасына зор шығын келтірді. Балықтардың уылдырық шашу аясы мен құстардың ұя салу тығыздығы кеміп, биоалуантүрліліктің азайып кету проблемасын туғызып отыр.
43 слайд
2. Теңіз деңгейінің көтерілуі судың, ауа мен топырақтың ластануына, одан әрі экологиялық апатқа апарады. Су құрамында пестицид және ауыр металдардың көбеюі балықтар мен құстардың жаппай ауруларға ұшырап, қырылып қалу фактілерін жиілетті.
3. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы мұнай ұңғымаларын, қоймаларын мен өнеркәсіп орындарын, балық комбинаттарын, елді-мекендерді су басып, орасан зор шығын келтіре бастады.
4. Мұнай игеруге шетелдік инвесторларды тарту Каспий теңізінің экологиясын одан әрі шиеленістіре түсуде.
44 слайд
Каспий теңізі аумағындағы экологиялық дағдарыс ошақтары:
Кен орындарының қалдықтары жанып жатқан теңіз жағалауы ( Түркменстан аумағы).
“Теңіз” мұнай кен орнындағы ауаның жоғары температуралық ауытқуы.
Мұнаймен ластанған шалшықтар (Жанаөзен маңы).
Баутин порты айлағының ластанған айдыны.
Мұнайлы Тастар аралдарындағы (Әзербайжан) мұнай өндіру кәсіпшілігі нысандары.
Мұнайлы Тастар аралдарындағы жанып жатқан кен қалдықтары.
45 слайд
Арал теңізі
46 слайд
Арал апатына себеп болған факторларға:
Жергілікті жердің тарихи – табиғи ерекшеліктерін ескермеу;
Ауыл шаруашылығын дұрыс жоспарламау, судың қорын есепке алмау;
Суды өте көп қажет ететін күріш, мақта дақылдарын барынша көбейтіп жіберу;
Жерді игерудің агротехникалық шараларын сақтамау және суды үнемді пайдаланбау;
Табиғат ресурстарын пайдаланудағы жіберілген қателіктер мен оны меңгерудің ғылыми тұрғыдан негізделмеуі болып табылады.
47 слайд
Осы аталған фактілер Арал теңізі экожүйесіндегі тіршілік атаулыны экологиялық дағдарысқа әкелді. Арал өңірінде туындап отырған қазіргі экологиялық апаттар нышаны жыл өткен сайын теңіз суын тарылуда. Оның фаунасы мен флорасы жойылып бітуге жақын. Топырақтың тұздануы өте жылдам жүруде.
Теңіз түбінен көтерілген улы тұздың мөлшері жылына 13-20 млн. тонна деп есептеледі. Тіптен, тұзды шаңдар әсері сонау Орта Азия республикалары аумағына жетіп, ауыл шаруашылығына зардабын тигізуде.
48 слайд
Арал теңізі деңгейінің өзгеруі
49 слайд
Арал теңізін құтқару жөнінде бірнеше ғылыми болжамдар мен жобалар бар. Олар:
Сібір өзендерін Қазақстанға бұру.
Әмудария мен Сырдария өзендерінің суын реттеу арқылы суды молайту.
Арал теңізін жартылай сақтап қалу.
Каспий теңізінің суын жасанды канал арқылы әкелу.
Жер асты суларын пайдалану.
Арал теңізінің өздігінен табиғи реттелуін немесе толысуын күту.
50 слайд
Балқаш көлі
51 слайд
Балқаштың экологиялық ахуалы
Балқаш көлі – Қазақстандағы ең
ірі экожүйелердің бірі. Көлемі – 501 мың км2,
ұзындығы – 605 км, ені – 9-74 км. Ең
терең жері – 26м. Балқашқа құятын жетісу
өзендері: Іле, Қаратал, Ақсу және Лепсі.
Көл шөлейт және шөл табиғат белдемдерінде
орнасқандықтан оның климаты шұғыл
континентті болып келеді. Су айдынының
булануы өте жоғары болғандықтан,
су деңгейі тез өзгеріп отырады.
52 слайд
Көлдің экологиялық жағдайының нашарлау себептері:
Балқаш экожүйесінің одан әрі нашарлануына Іле өзені бойына салынған Қапшағай су қоймасы да әсер етеді. Ол Іле суын бөгеу үшін 1970ж салынған. Іле өзенін қоректендіріп отырған Шелек өзені Бартоғай бөгетімен бөгелді, Үлкен Алматы каналы салынды.
Қаратал, Лепсі, Ақсу өзендерінің мол суының көлге жетпей суармалы егістерге жұмсалуы;
Бұрынғы кездері Аягөз, Биен, Сарқанд және Басқан өзендері Балқашқа құйып, оның табиғи су деңгейін сақтап отырған. Ал қазір бұл өзендер Балқашқа құймайды.
53 слайд
Балқаш экожүйесінің бұзылуының зардаптары:
Іле – Балқаш экожүйесіндегі өзгерістер Іле тоғайын, өзен жағасындағы шұрайлы жайылымдар мен оның сағасындағы қамыс-қоғаның жойылуына себеп болды.
Көлдің жағалаулары кеуіп, тұзды шаң жиі көтеріледі.
Ауа райы өзгеріп, қуаңшылық пен аңызақ желдер үдеді.
Көл деңгейі соңғы жылдары 2 м-ге төмендеп отыр. Көл жағалаулары сорланып, шөлдерге айналуда.
54 слайд
Іле – Балқаш экожүйесінің фаунасы мен флорасы зардап шегуде.
Балық аулау 5 есе төмендеді, уылдырық шашу тіпті азайды.
Балықтардың Іле бойындағы егіс, көкөніс алқаптарына пайдаланылған пестицидтер, гербицидтер және минералды тыңайтқыштар қалдықтарымен улануы жиі байқалуда.
Көл жағасындағы тіршілік ететін құстардың түрлері де азайып кеткен.
55 слайд
1999 жылы “Балқаш көлін құтқару, оның бүгінгісі мен болашағы” атты халықаралық деңгейде экологиялық форум өтті. Онда Балқаш көлін құтқару мәселелері қаралып, нақты шешімдер қабылданды.
56 слайд
Форумда
қабылданған
негізгі
шешімдер:
5) Суармалы
жерлердің
көлемін шектеу.
3) Ақдала
және Шарын
Массивтеріндегі
күріш алқаптарын
азайту;
4) Жер асты
суларын пайдалануды
жүзеге асыру;
1) Іле өзені
бойындағы өндіріс
орындарында суды
тиімді пайдалануды
реттеу;
2) Қапшағай
суқоймасынан
Балқашқа жіберілетін
судың үлесін т
ұрақтандыру;
57 слайд
Балқаштың су деңгейінің өзгеруі
1880 1900 1920 1940 М г/л 1980 2000
58 слайд
Балқаш көлінен балық аулау көрсеткіші
1960 1970 1980 1990 2000
59 слайд
Гидросфера, олардың классификациясы
60 слайд
Гидросфера – табиғи су оймаларынан
(мұхиттардан,теңіздерден,
көлдерден, өзендерден) құралады,
яғни тіршіліктің сұйықтық
ортасы. Тіршілік алғаш рет ғалымдар
судан пайда болған деген.
Сондықтан да оны өмір бесігі
деуге болады.
61 слайд
Гидросфера жер бетінің 77,1 %-ын,
яғни 3\4 бөлігін алып жатыр.
Жер шарындағы су қоры 1386 млн км 3. Планетамыздың географиялық
орналасқан орнына байланысты су мұз, қар, мұз таулары түрінде болады.
62 слайд
63 слайд
Су айналымы
Күн сәулесінің жылу әсерінен және ауа массасының мұхит беті арқылы қозғалысы нәтижесінде, су буланып ұшады. Осы массаның 90% жаңбыр,қар т.б.түрде мұхитқа қайта оралады.
64 слайд
Су айналымының желісі
65 слайд
Халық шаруашылығына қажетті
тұщы суды тек қана адамдар мен
жануарлар емес, жер суаруда,
өнеркәсіпте және барлық техникалық процестерде қолданылады.
Мұхит және теңіз сулары 98%,
тек 2% тұщы су қоры болып табылады.
Жалпы су иісі жоқ,түссіз, сұйық зат.
Ол жақсы ерітуші, айқын
копелярлы қасиеті бар.
66 слайд
Жалпы су өздігінен тазару
процесіне қатысады.
Мысалы өзендердің суы
3-12 күн сайын, теңіз,
мұхиттар суы 300-3000 жылға
дейін өзгеріп отырады.
67 слайд
68 слайд
69 слайд
70 слайд
СУ – тірі организмдердің тіршілік жасауында ең маңызды рольдердің бірін атқарады. Су мен минералды тұздардың қатысуында организмдегі тіршілікке қажетті процестер іске асады. Бұл биохимиялық реакциялар жүретін негізгі орта.Су,азық-түлікке жатпайды, энергия көзі де емес.Соған қарамастан ересек адамның денесінің 65 пайызы судан тұрады.
71 слайд
Су қорларын пайдаланудың түрлері:
Ауыз су,
тұрмыстық су,
емдеу үшін
Курорт сулары,
сауықтыру сулары,
ауыл шаруашылығы
үшін
Өндірістік сулар,
энергия қуатын алу үшін,
көлік қатынасы ушін,
балық шаруашылығы ушін,
басқа да мемлекеттік
қажет ушін
72 слайд
Судың құрамында болатын барлық қоспаларды төрт топқа бөлеміз
екеуі гетерогенді, бұл жағдайда судағы қоспаның бөлшектері онымен толық арласпаған;
екеуі гомогенді, бұл кәдімгі таза ерітінділер.
73 слайд
Адамның қанындағы және әлемдік мұхит суларының салыстырмалы құрамы.
74 слайд
Судың классификацисы
Табиғи суды, физика-химиялық қасиеттеріне қарап, әртүрлі нышандары негізінде бірнеше топтарға бөлуге болады.
75 слайд
мысалы температурасына қарап:
Суық температура
аса суық
0-ден төмен
өте суық
0 +10
суық
+10. 20
76 слайд
Төменгі термальді
жылы
+20.37
ыстық
+37.50
77 слайд
Жоғарғы термальді
өте
ыстық
+50.100
аса ыстық
+100ден жоғары
78 слайд
Орналасқан орнына байланысты:
Атмосфера
(метеорлы)
Жер қойнауында
(жерасты)
Мұхит,теңіз,өзен
(жер беті)
79 слайд
Судың қолданылуына байланысты классификациясы.
80 слайд
Су экожүйелерінің
ластануы
81 слайд
Су объектілеріне зияны бар заттардың шығарылуы, жер бетілік сулардың сапасын төмендететін, пайдалануын шектейтін, сонымен қатар су объектілерінің түбі мен жағалауларының жағдайына әсер ететін объектілер ластаушы көздер болып саналады.
82 слайд
Жер беті суларының сапасының сипаттамасы
83 слайд
Суды ластаушы заттар
Бірінші реттік (су қоймаларына әр түрлі ластаушы заттардың заттардың келіп түсуіне байланысты)
Екінші реттік (бірінші ретік ластанушылардың әр түрлі тізбекті реакцияларға түсуі арқылы жүреді)
84 слайд
Суды ластайтын заттардың классификациялары
2) Практикада қолданылып жүрген,әр түрлі қоспалардан суды тазалау әдістерін салыстыра отырып , олардағы фазалы-дисперсті Жағдайының бірдей болуы,суды тазалаудың технологиялық жолдарының және әдістерінің де ұқсас екендігін көрсетеді.
1) Судағы қоспалар қасиеті,өздерінің тек химиялық немесе
биологиялық ерекшеліктерімен ғана емес, сол бөлшектің
және сумен әрекеттесіп гомогенді немесе геторогенді қосылыс
түзілуімен анықталады. Қоспалардың осы сыртқы қасиеті,
олардың судағы фазалы-дисперсті сипаттамасын жасауға
мүмкіншілік береді.
85 слайд
4) Әртүрлі факторлардың әсерінен көптеген заттар,сулы
ортада өздерінің фазалы-дисперсті қалпын згертіп,басқа топқа өте алады. Ал бұл тазалау технологияларын түрлендіруге және суды өндеу әдістерін онтайлауға кең мүмкіншілік туғызады.
3) Табиғи және өндірістік суларды ластаған
заттардың қалпына қарап, бірнеше топқа біріктіруге болады.
Олардың қай топқа жатуы, тазалау
технологиясын анықтауға мүмкіншілік берді.
86 слайд
Судың негізгі ластауыштары:
Химиялық ластауыштар
Биологиялық ластауыштар
Физикалық ластауыштар
қышқылдар
вирустар
Радиоактивті элементтер
Сілтілер
Бактериялар
Ауыр бөлшектер
Тұздар
Басқа ауыртудырғыш организмдер
Жылу
Мұнай және мұнай өнімдері
Балдырлар
Оргонолептикалық заттар
Пестицидтер
Лигналар
Шлам
Диоксиндер
саңырауқұлақтар
Құм
Ауыр металдар
ил
фенолдар
87 слайд
Өнеркәсіп салалары бойынша су экожүйелерінің ластаушылары:
88 слайд
Ақаба сулар - тұрмыстық, өндірістік
және т.б қажеттіліктерде қолданылған
және әр түрлі қосылыстармен, яғни
химиялық құрамы және физикалық
қасиеті өзгерген заттармен ластануы.
89 слайд
Өндірістік
ақаба сулар
ластанған
ластанбаған
90 слайд
Ақаба сулар пайда болу түрлері
мен құрамына байланысты
үш негізгі категорияға бөлінеді:
Атмосфералық (жауын-шашындар,
фонтандар мен дернаждар)
Тұрмыстық (дәретханалар ,
больницалар, қоғамдық ғимараттар)
Өндірістік (технологиялық
процестерде
пайдаланылған сулар)
91 слайд
Минералдық қосылыстармен ластанған (металлургиялық,
машина жасау, руда және көмір өндіру өнеркәсібі;
қышқылдар, құрлыс саймандар өндіретін заводтар; )
Ластанған өндірістік ақаба сулар үш топқа жіктеледі:
Органикалық қосылыстармен ластанған
(ет, балық, сүт, азық-түліктік, целлюлоза-қағаз,
микробиологиялық, химиялық өнеркәсіптер)
Минералдық және органикалық қосылыстармен
ластанған (мұнай өңдеу кәсіпорындары; текстильді,
жеңіл, фармациялық өнеркәсіп; қант өндіру заводтары
92 слайд
Дүние жүзі бойынша ластанған суды сұйылтып залалсыздандыру үшін, жылына 5500 км таза суды жұмсау қажет.
93 слайд
Қалдық суды
тазалау әдістері
Механикалық
Биологиялық
Химиялық
94 слайд
Химиялық әдіс
Қалдық суларға химиялық реагенеттер
қосып еріген және ерімеген заттарды
бөліп алу кейбір заттарды ерітіп
зиянсыз ету арқылы тазалайды.
95 слайд
Механикалық әдіс
Ерімеген қалдықтары бар сударды
әр түрлі торлардан, сүзгілерден,
электрден өткізіп, бір жерге жинап,
тұндыру арқылы тазалайды.
96 слайд
Биологиялық әдіс
Бұл әдіс әсіресе тұрмыстық
қалдық суларды тазалауға
пайдалы. Ластанған суды
организмдер мен қиыршық тас
қабаттарынан өткізіп тазалайды.
97 слайд
Коагуляциялау
Түссіздендіру
Судың құрамында
болатын ластағыш
заттардан тазалау
әдістері
Магнитпен
өндеу
Хлорлау
Иодтау
Дезодорациялау
Тұндыру
Сүзу
Озондау
Жұмсарту
98 слайд
Коагуляция- су құрамындағы коллоидты және жүзіп жүрген майда бөлшектердің ірілену процесі.
Сүзу- суды майда түйіршікті немесе басқа да материалдардан өткізу арқылы іске асырылады.
Флотация- майда заттардың ауа көпіршіктеріне жабысып, жоғары көтеріледі.
Дезодорациялау- сасық, жаман иісті кетіру.
99 слайд
Суды жұмсарту - өндірісте кермектілік катиондары болып табылады, демек судан Са және Мg иондарын бөліп алу процесі.
Термиялық - суды қыздыру арқылы дистилляциялау немесе мұздату арқылы іске асырылады.
Тұздандыру және тұщыландыру - судың құрамындағы тұздарынан құтылу процесі.
100 слайд
Суды хлорлау арқылы залалсыздандыру
101 слайд
Су қорларын сақтау
үшін кәсіпорындарда
айналмалы су жүйесін
қолданудың маңызы зор.
102 слайд
Негізінде су қорларын қорғау жолдары ретінде мыналарды айтуға болады:
Айналмалы су жүйесімен және сусыз технологиямен жұмыс істейтін кәсіпорындарды көбейту
Машинелерді, жабдықтарды, қондырғыларды су орнына ауаны пайдаланып салқындатуға көшу. Қалдық сулардағы жылуды өзенге, көлге жибермей көкөніс өсіруге цех жылытуға шаруаға пайдалану
Өзендер, жыралар, балықтардан басталатын батпақтарды құрғатуға, ластауға шаруашылық қажетіне пайдалануға тыйым салу.
Көлдер мен су қоймаларында қозғағыш пен жүретін қайықтарға тыйым салу
Негізінде су қорларын қорғау жолдары ретінде мыналарды айтуға болады:
Айналмалы су жүйесімен және сусыз технологиямен жұмыс істейтін кәсіпорындарды көбейту
Машинелерді, жабдықтарды, қондырғыларды су орнына ауаны пайдаланып салқындатуға көшу. Қалдық сулардағы жылуды өзенге, көлге жибермей көкөніс өсіруге цех жылытуға шаруаға пайдалану
Өзендер, жыралар, балықтардан басталатын батпақтарды құрғатуға, ластауға шаруашылық қажетіне пайдалануға тыйым салу.
Көлдер мен су қоймаларында қозғағыш пен жүретін қайықтарға тыйым салу
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
"Описание материала:
АҢДАТПА
Қазақстанның су экожүйесі, олардың түрлері. Экожүйе ұғымы мен құрамдас бөліктері. Мұхит пен теңіз экожүйелері. Су экожүйелерінің ластануы мен олaрды қорғау шаралары туралы материалдар мен мағлұматтар берілген..
Экожүйе терминін 1935 жылы экологияға ағылшын ғалымы А. Тенсли енгізді. Тенсли анықтамсы бойынша, экожүйе дегеніміз – зат және энергия айналымы өз ішінде де, сыртпен де үздіксіз орын алатын, өлшемсіз, жанды және жансыз бөліктерден (компоненттерден) құралған тұрақты жүйелер.
Экожүйенің биотикалық бөлігінің құрамына міндетті түрде 2 компонент: автотрофты, гетеротрофты ағзалар кіреді
6 664 887 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем УТЕУОВА АЙНУР КУРМЕТБЕКОВНА. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.