"Мектеп жасына дейінгі балаларға ұлттық тәрбие беру "

• 1 слайд

  Тақырыбы:
  “Мектеп жасына дейінгі балаларға ұлттық тәрбие беру”
  Шығармашылық
  жұмыс
  
  

• 2 слайд

  Қазақ халқының ұлттық тәрбиесі – әлемде теңдесі жоқ тәрбие. Жалпы «ұлттық» деген сөздің астарында елге — жерге, тілімізге, дінімізге деген құрмет жатыр. Ал осы ұлттық тәрбиені бала бойына сіңіруде мектепке дейінгі мекемеде атқарылатын жұмыстың орны ерекше.
  Біздің мектепке дейінгі ұйымның да басты бағыты-ұлттық тәрбие. Тәрбие алуды сәби ана құрсағынан бастаса, оны білім теңізінің балабақша атты кемесінде ұлттық құндылықтарымызбен жетілдіріп, балабақшада ұлттық тәрбие енгізу арқылы біз ұлтжанды, парасатты ұрпақ тәрбиелеп келеміз. «Елiмiздiң, ертеңі-бүгiнгi жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздың қолында»,- деп елбасымыз Н.Ә. Назарбаев айтқандай , бiлiмдi, жан-жақты қабілетті ұрпақ — ұлтымыздың баға жетпес қазынасы
  

• 3 слайд

  Ал, қазақ халқының ұлттық тәжірибелері мен тағылымдарының мол қазынасы – халықтық педагогика. Бүгiнгi біздің алдымызға қойған басты мiндет – баланың ұлттық сана-сезiмiн оятып, тәрбиелеп қана қоймай, оның бойына халықтық педагогиканы, ғасырлар бойы қалыптасқан тiл, дiн, тәрбие, ұлттық салт-дәстүр, үлгi-өнегенi сiңiрту, яғни тәрбие беру мен оқыту әдістемелерінің түрлерiн күнделікті оқу қызметтерінде жаңа технолгиялар арқылы пайдалану. Сондықтан да, халқымыздың ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан салт-дәстүрі мен әдет-ғұрыптарын қымбат қазына ретінде бағалап, балабақшадағы тәрбие жұмысын кеңінен ұйымдастыра білуіміз керек.
  

• 4 слайд

  Ұлттық ойындар – қазақ халқының ерте заманнан қалыптасқан дәстүрлі ойын - сауықтарының бір түрі. Оның бастауы алғашқы қауымдық қоғамда шыққан. Ұлттық ойындар негізінде әр халық түрлі – түрлі жаттығулар жасау жолымен дене шынықтыру ісінің негізін салды. Бертін келе шынайы спорт ойындарының шығуына түрткі болды. Оның адам денсаулығын жақсартуда пайдалы аса күшті екені баршаға аян. Балалар тек ойнап қана қоймайды, сонымен бірге ойлайды, аңғарады, көп нәрсені білуге, зерттеуге талпынады. Яғни, қазіргі заман ағымына қарай белсене қатысады. Ұлттық ойындарымыз балаларға тәрбиелік мәнімен, дене бітімінің әсем де сымбатты болып бітуге пайдасы зор. Бір-ақ мысал ретінде: «Қуыр-қуыр, қуырмаш» ойыны балалардың саусақ маторикасын дамытуға, тіл байлығын жетілдіруге, көңілін көтеруге қолдануға болады. Балаларды қазақ халқының ұлттық ойындарымен ойната отырып жан-жақты тәрбиелейміз.
  

• 5 слайд

  Ұлттық ойын ойнатудың негізгі мақсаты :
  
  * Балалардың денсаулығын нығайту;
  
  * Денені шынықтыру;
  
  * Мәдениетін қалыптастыру:
  * Өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі жетілдіру.
  
  

• 6 слайд

  Ұлттық ойындардың мектеп жасына дейінгі балаларға лайықтары «Көкпар», «Орамал алу», «Тақия жасыру», «Алтын қақпа», «Ақ серек-Көк серек», «Айгөлек», «Ақ сандық – Көк сандық», «Ақ сүйек», «Теңге алу» т.б.
  

• 7 слайд

  Ойын баланың көңілін өсіріп, бойын сергітіп қана қоймай, оның өмір құбылыстары жайлы таным-түсінігіне де әсер етеді. Балалар ойын арқылы тез тіл табысып жақсы ұғысады, бірінен-бірі ептілікті үйренеді. Ойын үстінде дене қимылы арқылы өзінің денсаулығын нығайтады. Халқымыз ойындарға тек балаларды алдандыру, ойнату әдісі деп қарамай, жас ерекшеліктеріне сай оларды көзқарасының, мінез — құлқының қалыптасу құралы деп ерекше бағалаған. Қазақтың көне жыр- дастандарында ұлттық ойындар балаларды тәрбиелеуде ерекше орын алғандығы айқын көрінеді. Мәселен «Қобыланды», «Алпамыс», «Ер Тарғын» сияқты эпостық жырларда елін сүйген батырлардың, жұртшылық сүйіспеншілігіне бөленген ер жігіттердің ең алдымен ұлттық ойындарда сайысқа түсіп, одан кейін көп кісі қатысқан ойын-сауықтарда өздерінің мергендік, палуандық, шабандоздық шеберліктерін көрсеткендері айтылады.
  

• 8 слайд

  
  
  Мектепке дейінгі кезеңде балалардың дамуы мен ойын үстіндегі әр түрлі іс-әркеттерді оларға өздерін қоршаған ортаны , заттар мен құбылыстардың түрлі қасиеттерін танып білуіне , ақыл – ойының дамуына ықпал етеді . Сондықтан да ересек адамдар балалардың әр нәрсенің мән – жайын танып білуге деген ықыласына үнемі қамқорлықпен бағыт- бағдар беріп отыруы тиіс. Өйткені, әр заманның өзіне тән экономикалық, саяси — әлеуметтік идеологиялық ерекшеліктері болатыны айқын. Сол сияқты , бүгінгі күннің ұрпақ тәрбиесіне деген өз талабы, өз еркшелігі бар.
  Білім беру саласында ұстаздар, балабақшалар мен мектептен тыс мекемелердің қызметкерлері оқу – тәрбие ісіне ұлттық сипат беруге, оны бүгінгі заман талабына сай әсерлі, мазмұнды жүргізуге күш салуда. Қазақ халқының мәдениеті менг дәстүр- салтын оқып үйрету үшін жағдайлар жасау – негізгі міндеттердің бірі болып табылады .
  

• 9 слайд

  Халықтық тәрбие – дәуірдің небір қатал сынынан өтіп , жаңарып , жаңғырып , шым болаттай ширығып , бізге толыққанды болып жеткен баға жетпес бай мұра. Ол халқымыздың ұлттық қадір – қасиеті, ой – арманы, тіршілік- тынысы және салт – дәстүрлері мен біте қайнасып, бірге жасап келе жатқан құнды қазына . Қай заманда болсын адамзаттың басты міндеттерінің бірі – ақылды да саналы , тәртіпті де еңбек сүйгіш ұрпақ тәрбиелеу екені көпке мәлім. Әр халық ұрпағының қайырымды да адал, әділ де ержүрек, үлкенді құрметтеп, кішіге қамқор, ар – ұят мол, кішіпейіл болып өскенін қалайды. Ол үшін халық өзінің талай ғасырлар бойы жасап, әріден келе жатқан әдет-ғұрпына, салт – дәстүріне арқа суйейді.
  Ойын әрекетінің мектепке дейінгі шақта дамытушылық маңызы жоғары. Ойындар өз алдына жаңаша түрге ие болады. Оқыту үрдісінде пайдаланатын ойындар мектепке дейінгі балалардың үлкен қызығушылығын туғызады. Бұл – ойлауға мәжбүрлейтін баланың өз қабілетін тексеруге және дамытуға мүмкіндік беретін және оны құрдастарымен жарысқа түсіретін ойындар. Мектепке дейінгі балалардың ойындарға қатысуы олардың өзіндік тұжырымына ықпал етеді, табандылығын, табысқа ұмтылысын және түрлі мотивациялық сапаларын дамытады. Осындай ойындар барысында ойлау әрекеті жетіледі, соның ішінде жоспарлау, болжамдау, табысқа жетуін мөлшерлеу, альтернативаларды таңдау әрекеттері .
  

• 10 слайд

    Ұлттық тәрбиенің мақсаты – ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, ұлттық мүдденің өркендеуіне үлес қоса алатын ұлттық құндылықтар мен жалпы адамзаттық құндылықтарды өзара ұштастыра алатын ұлтжанды тұлғаны тәрбиелеу.
  Ұлттық тәрбиенің  міндеті – мәдени-әлеуметтік өзгермелі жағдайдағы ұлттық тәрбиенің діңгегі – ана тілі болып қалатынын негіздеу, қазақ тілі мен тарихын, мәдениеті мен ділін, салт-дәстүрі мен дінін құрметтеуде жастардың ұлттық интеллектуалдық мінез-құлқын қалыптастыру, бүгінгі қазақ елінің индустриалық-иннова­циялық жүйесінің дамуын қамтамасыз ететін парасатты, ұлттық сипаттағы белсенді іс-әрекетке тәрбиелеу, білім және мәдени-рухани тұрғыда басқа өркениеттермен бәсекеге қабілетті болуын қамтамасыз ету, қоғам мен адам, адам мен табиғат қарым-қатынасының өркениеттілік сана-сезімін ұлттық рухта қалыптастыру. Тәрбиенің басты нысаны елдік сананы қалыптастырып, ұлттық рух пен ұлттық патриотизмді негіздеу, ұлтсыздықпен күресу болса керек. 
  
  

• 11 слайд

  «Адам тәрбиесі оның өмірге келуімен басталады, сөйлемес бұрын, естімес бұрын тәлім негізін ала бастайды», - деп жазған француз ойшылы Ж.Ж.Руссо. Біз тәлімді құрсақта жатқанда береміз. Бала дүниеге келісімен ерекше қамқорлық жасалады: жаңа туылған нәрестені күту, ол туралы келіндерге ақыл-кеңес беру, жаңа босанған әйелге қуатты тамақ беру, сәбиді тұзды сумен жуындыру, денесін мал майымен сылау (қазір басқаша) т.б. бала тәрбиесіне қатысты ұлттық салт-дәстүрлер арқылы тәрбиелеу: құрсақ тойы, жарыс қазан, шілдехана, сүйінші, қырқынан шығару, бесік тойы, бесік тәрбиесі, тұсау кесу, сүндетке отырғызу т.б. баланы тәрибелеуде отбасы басты рөл атқарғандықтан, ұлы М.Әуезов те отбасы тәрбесін ерекше бағалап, «Ел болам десең, бесігіңді түзе» деген. Қазіргі кезде балабақшадағы тәрбие балаға аса зор әсер етеді. Мектепте қазақша, орысша, ағылшынша бірден тәлім алып, баланың таза қазақи тәлім алуына кедергі тудырып отырғаны тағы бар. Біз ағылшын немесе орыс тілдерін оқытпайық деп отырғанымыз жоқ, көбірек өз туған тілге көңіл бөлінсе деген ниеттен туып отырған ойлар. Міне, сондықтан балабақшада, бастауыш білім беретін сыныптарда таза қазақ тілінде тәрбие беруге назар салып, ұлттық құндылықтарды түсіндіріп, түрлі халықтық ойындар арқылы санасына сіңдіру керек. Қай баланы алып қарасаң да «Шрек», «Человек паук» деп батыстан келген атыс-шабыс мультфильмдерді айтып, тіпті сол бейнеленген киімдермен киініп, ыдыстармен тамақ ішіп, жыр ғып айтып отырғаны. Өзіміздің төл дүниелерімізді көбірек көрсетіп, патриоттық сезімін оятуға әлі де енжарлық танытып отырғанымыз. Бүгінгі таңда тәуелсіз еліміздің ұлттық тәрбиесін білім бағдарламасына ендіре отырып, әр білім үрдісіне оның тәрбие көздерінің бірі салт-дәстүр, әдет-ғұрып нақыштарын тәрбие мен білімнің бастауы ретінде оқыту жағын негіздеуіміз өте орынды. Ол әрине, отбасы ошақ қасынан бастау алуы керек. Кез келген ата-ана баласына үй тәрбиесінен ұлттық құндылықтармен сусындатып, ана тілінде сөйлесіп, бала тілін жаттықтырудан бастауы қажет
  
  

• 12 слайд

  Ұлттық ойындар
  

• 13 слайд

  Ұлттық ойындар
  

• 14 слайд

  Ұрпақ тәрбиесі-адамзат баласының асыл мұраты. Түбегейлі өзгерістерге бет бұрған жаңа қоғамда тек білімді болу жеткіліксіз, сондықтан әрбір жеке тұлғаның бойында әр ұстаз адамгершілік, ізгілік кішіпейілділік, қарапайымдылық, отансүйгіштік қасиеттерін тәрбиелейді. Бұл ретте мектептегі тәрбиенің мақсаты: ұлттық сана-сезімі оянған, рухани ойлау дәрежесі биік,парасатты, мәдениетті, ар-ожданы мол, еңбекқор, бойында басқа да ізгі қасиеттері қалыптасқан азаматтарды тәрбиелеу. Тәрбие – өсіп келе жатқан жас ұрпақты өмірге даярлаудың барлық жағын қамтитын, жеке тұлғаны ғасырлар бойы жиналған адамзат тарихындағы тәжірибені игертіп, біліммен жарақтандыруға бағытталған қоғамның талап-тілегіне тәуелді күрделі үдеріс. Бізге бұрыннан белгі болып келген тәрбиенің ұйымдастырушылары: отбасы, ата-ана, балабақша – тәрбиеші, мектеп – мұғалім. Жеке тұлғаның қалыптасуына үлкен ықпал ететін тұлға мұғалім – тәрбие көзі.
  Халқымыздың маңдайына біткен ұлттық құндылықтарымызды, сонау өткен ғасырлардан өшпес мұра болып қалыптасып келе жатқан дархан халқымыздың таратқан үлгі насихаты асыл мұраларымызды дәріптеп, білімге ден қойып көп ізденіс жасамайынша оқыту мен тәрбиені бірге ұштастырып , ықпалдастыру мүмкін болмайды. Оқыту мен тәрбиені ықпалдастырып қажымай еткен еңбек арқасында әлемдік деңгейдегі дарынды да тәрбиелі оқушы тұлға шығатынына сеніміміз мол.