ҚМЖ "Қозғалыс ортасы мен қолданылуы бойынша"

Тақырыбы: Көлік	Мектеп/МДҰ:№101 мектеп-лицейі
түрлері
Күні:	Педагогтің аты-жөні:Аргинбаева А
Сынып/топ: «Мөлдіп бұлақ»	Қатысқандар саны:23	Болмағандар:0
ҰОҚ-ның оқытылу	0.1.4.2. Қозғалыс ортасы мен қолданылуы бойынша
мақсаты	көлік түрлерін ажырату және сипаттау.
Күтілетін нәтиже	Барлық тәрбиеленушілер:
	Өздеріне таныс көлік түрлерін салыстырады,
	ажыратады. Көлік түрлерінің пайдасын біледі.
	Көпшілік тәрбиеленушілер:
	Көліктердің адам өміріне қаншалықты қажеттілігін
	біледі.
	Кейбір тәрбиеленушілер:
	Көлік түрлерін ажыратады және сипаттайды.
	Өзі тұрған жерінде жүретін көліктердің түрлерін
	біледі.
Тілдік мақсат	Тәрбиеленушілер:   Талдауға   қатынаса   алады;
	диалогке  белсенді  қатынаса  алады;  өз  таңдауын
	жасай алады; жалпы белгілеріне қарай топтастыра
	алады; өзінің тұрған жерінің көліктері туралы әңгіме
	құрастырады.
	Суретті талқылауға қатысуға; үнқатысуда белсенді
	қатысады; орналасу жоспарына негізделген қысқа
	әңгіме айту; мекенжайын айтып беру.
	Көптілділік:
	Трамвай – трамвай – tram, ұшақ – самолет – aircraft
	Негізгі терминдер мен сөз тіркестері.
	Пойыз, трамвай, троллейбус
	Жерде, әуеде, суда
	Пікір алмасу сұрақтары. Барлық көліктің түрлері
	бірдей ме?
	Олардың бір-бірінен қандай ерекшеліктері бар?
	Қандай ұқсастығы бар?
	Сіз  тұратын қалада қандай көліктерді кездестіруге
	болады?
	Ата-бабаларымыз  қандай  көліктермен  қатынас
	жасады және бір-бірлерімен қалай байланысты?
	Өзің мектепке (балабақшаға) қандай көлікпен
	келесің?
	Қазіргі заманда көлік адамдарға қандай көмегін
	тигізеді?

27

	Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру.
	Көлік түрлерін айтып беру.
	Өздері мектепке (балабақшаға) қандай көлікпен
	келгендерін айту.
	Көлікке қалай отыру, қозғалыс кезінде жолдан абай
	болу.
	Көлік ішінде ереже сақтау.
Өткен ҰОҚ-дан	Көлік туралы түсінік.
алған білімі
Жоспарланған	Жоспарланған іс-әрекет	Ресурстары
уақыт
І. Дұрыс әсерлі	(Ұ) Шаттық шеңбері	Музыкалық әуен.
көңіл күй орнату.	Арайлы таң атты,
0–2 мин
	Алтын сәуле таратты.
	Жарқырайды даламыз,
	Жайнай берсін қаламыз.
ІІ. Өмірлік	(ПТ)  Балалардың әртүрлі көлік қозғалысы туралы	Көлік түрлерінің суреттері.
тәжірибені	білімдерін толықтыру.	«Көлік» атты мультфильм
маңыздандыру.	Сурет бойынша қойылған сұрақтарға толық жауап	https://www.youtube.com/
Мақсатты болжам.	бергіздірту.	watch?v=RSOx5LuL7gA
3–5 мин	Көлік түрлерін сипаттап және ажыратып беру.
	(Ұ) «Көліктер мен байланыс құралдары жоқ болса,
	онда не болады?» деген сұраққа жауап алады. Үлгі
	жауаптар:
	– Бір жерден екінші жерге қатынау қиын болады.
	Жолаушылар баратын жеріне уақытында бара
	алмайды.
	– Телефон, электронды пошта болмаса, бірден
	хабар ала алмай қаламыз. Алыста тұратын адамдар
	жақындарымен хабарласа алмай қалады.
	Педагог «Көлік» атты мультфильм қарауды
	ұсынады. Сол көрген мультфильмнен не
	түсінгендері туралы әңгімелеседі.
ҰОҚ-ның ортасы	(Ұ) Педагог сұрақ-жауап әдісі арқылы ҰОҚ-ның
ІІІ. Тақырып	тақырыбын анықтатады.
бойынша жұмыс,	– Балалар, мына суретте нелер бейнеленген? (Ұшақ,
6–28 мин	троллейбус, автобус, кеме).
	– Бұлардың барлығын бір сөзбен атауға бола ма?
	(Көлік).
	– Балалар, мен қазір сендерге жұмбақтар
	жасырамын. Сендер жауабын тауып, қандай көлік
	түрлері екенін табасыңдар.
	Жұмбақ шешу.	Интерактивтік тақта.
		Көліктер бейнеленген үлгі
	Аспанда жүзеді,
		суреттер.
	Қанатын қақпайды.
		Көлік түрлері. https://www.
	Жерде де жүреді,
		youtube.com/watch?v=o_c-y_
	Бауырлап жатпайды. (Ұшақ)
		sD_Js стр.
	Бір-біріне қарап үйлер тіркесіп,
	Қара тұлпар жүр әрі-бері көшіп. (Пойыз)
	Сымға асылып,
	Жүр асығып.
	Дыз-дыз етіп жүрегі,
	Сымнан ұстап жүреді.
	Өзіне адам мінеді,
	Ол не, ал кім біледі? (Троллейбус)

28

Педагог көліктердің қоғамдық, жеке және жүк көліктері болып бөлінетіндігін айтады. Қоғамдық көліктерге (ұшақ, троллейбус, автобус, кеме, трамвай, метро т.б.) жатады.

 

Жүк көліктерінің екі түрге бөлінетіні (фургон, цистерна) және мәшинелердің құрылысын, ұқсастықтарын, айырмашылықтары жайлы айтылады.

(ПТ) Сөздік жұмысын жүргізу

Көптілділік:

Трамвай – трамвай – tram, ұшақ – самолет – aircraft

Педагогтен кейін бірнеше рет қайталайды.

Суретпен жұмыс.

Суретте көлік түрлері бейнеленген. Осы көлік түрлеріне мұқият қараңдар. Олардың ортақ белгілері не? (Дөңгелектер)

Ал оларға дөңгелектер не үшін қажет? (Жүру үшін). Ал автобус, мәшине, пойыз қайда жүреді? (Жерде рельс арқылы жүреді).

– Тақтадан жерде жүретін тағы да қандай көлік түрлерін көріп тұрсыңдар? (Трамвай, троллейбус)

– Мәшинені жүргізетін адамды кім деп атауға болады?

– Жүргізуші, ең бастысы, нені білуі керек?

– Жүргізуші жолда жүру ережелерін сақтау, үйрену арқылы адамдардың өзінің өмірін және денсаулығын сақтайтындығы түсіндіріледі.

– Әртүрлі көлік түрлерін не үшін ойлап тапқан?

(Жердің әр түкпіріне, қалаларға, басқа елдерге жету үшін)

– Ал, егер де біз алыс елге барсақ...

Мысал: Қытай еліне барғымыз келсе, біз ол жаққа қалай жетеміз? (Ұшақ, пойыз, автобус).

Ұшақ, тікұшақ қайда ұшады? (Әуеде ұшады). Тақтада тағы қандай көлік түрлерінің суреттері ілініп тұр? Олардың ортақ белгілері қандай? Теплоход, кеме, катер.

– Бұл көлік түрлерін қандай ортақ атаумен атаймыз? (Суда жүзетін көліктер).

– Сонымен, балалар, бүгін біз көлік туралы қандай жаңалықтармен таныстық? (Көліктер жерде, әуеде, суда жүретін болып бөлінеді).

(Ұ, Т, Ө) Әліппе-дәптермен жұмыс. 1-тапсырма.

Қаладағы көлік түрлерін ата?

Ауылдағы көлік түрлерін ата? Айырмашылығы неде?

Трамвай, троллейбус, автобус, метро т.б. қаладағы көлік түрлері.

Атарба, мотоцикл, мәшине – ауылдағы көлік түрлері.

Айырмашылығы: трамвай, троллейбус, метро

ауылда жүрмейді.

Атарба қалада жүрмейді.

2-тапсырма: Өзің тұратын жерде қандай көлік түрлері жүреді?

Ауадағы, судағы және жердегі көлік түрлерінің біреуін белгіле. (Жердегі көлік)

 

Жұмбақтар жинағы.

Көлік түрлерінің суреттері.

Әліппе-дәптер.

Суреттер.

29

«Өз үйіңді тап!» ойыны

 

– Ұшақтар қайда қонады? (Әуежай)

– Міне, бұл біздің әуежай болады. (Ойыншық ұшақты қояды).

– Ал жолаушылар жағаға шығу үшін кемелер қайда жүзіп келеді? (Кемежайға)

– Бұл біздің кемежай болады. (Ойыншық кемені

орындыққа қояды).

Ойындар жинағы.

– Ал жерде жүретін көлік жұмыстан кейін қайда келеді? (Гаражға).

Ал мына жер біздің гараж болсын.

Сендер көлік түрлері бейнеленген суреттерді аласыңдар. Мұқият қарап, кім болатындарыңды (ұшқыш, капитан, жүргізуші) ойланыңдар. Сендер барлықтарың жұмыстарыңа барып, адамдарды және жүктерді тасымалдайсыңдар. Педагог белгі бергеннен кейін, сендер әр көлік түрін өзінің орнына алып келулерің қажет.

Ойынды қайталай отырып, педагог балалардың бір-бірімен суреттерді алмастырып ойнауын ұсынады, ал өзі орындықтарда тұрған ойыншықтарды алмастырып тұрады.

(Ұ) Сергіту сәті:

Ал, паровоз, баста алға,
Бәрімізді басқар да.
Піш-піш, піш-піш, біз кеттік,
Жүрісті тым үдеттік.
Кәне, кімнің бойы ұзын?
Паровозы ол пойыздың.
Қатар-қатар тұрайық,	Әліппе-дәптер.
Пойызды біз құрайық.
3-тапсырма: Мына көліктердің қайсыларын
«арнайы көлік» деп атайды? Белгіле. Себебін
түсіндір.
Себебі арнайы көліктер адамдарға өте қажет.
4-тапсырма: Көлік түрлерін тиісті орынға жапсыр.
Жапсырмалар: өрт мәшинесі, автобус, пойыз. Тиісті
орнына жапсыру.
– Кәне, сендермен қиялдап көрейік. Сендер қандай
көлік ойлап табар едіңдер?
Сендер есейіп, ержеткен соң кейбіреулерің көлік
құрастыратын мамандық иесі болуларың мүмкін.
Сөйтіп бір ғажайып, қолайлы және жылдам көлік	Ойындар жинағы.
түрін ойлап табасыңдар. Бірақ ол үшін әлі көп білім,
оқу қажет.	Көліктердің дауыстары
5-тапсырма: Қандай қоғамдық көлік түрлерін	жазылған үнтаспа.
білесіңдер? Айсұлу мен Қуанышқа қоғамдық көлік
түрлерін айтып берейік. (Ұшақ, троллейбус, автобус,
пойыз, кеме)
(Ұ) Ойын: «Дауысынан таны»
Шарты: Үнтаспадан көлік түрлерінің (пойыздың
гудогі, ұшақтың, кеменің т.б.) дауыстары
тыңдатылады. Дыбыстар қай көліктің түрі екенін
ажыратады.
Өзі тұратын қалада қозғалыс ортасында және
арнайы қызметтерге арналған қандай көлік түрлері
бар екені туралы айтуын сұрайды.
Педагог балалардан суреттерге мұқият қарап,
қорытынды жасауларын сұрайды. Әр көлік
түрлерінің атқаратын жұмыстарына және арнайы
қызметіне қарай бөлінетін түрлерін анықтайды.

30

ІV. ҰОҚ	(Ө) Рефлексиялық бағалау: өз жұмысыңды бағалап	Әліппе-дәптер,
қорытындысы.	қорыту.	түрлі түсті қарындаштар.
Рефлексиялық	Балалардан мәшинені кез келген түсті қарындашпен
түзету.	бояуын сұраңыз:
28–30 мин	• ештеңе түсінбедім – қызыл қарындашпен;
	• түсіндім, бірақ түсіндіре алмаймын – сары
	қарындашпен;
	• бәрін түсіндім, басқаға түсіндіріп бере аламын –
	жасыл қарындашпен.