Оқушының шығармашылық жұмысы : "Шәкірттерге шашу"

Республикалық жастар журналы

27 қараша 2015 жыл

7 «В» сынып

1.Тәуелсіздік тұғыры

2.Елін сүйген,елі сүйген елбасы

3.Президенттің қызмет жолы

4.Төл теңге туралы

5.Сіз білесіз бе?

6.Білім күні неге бірінші қыркүйекте?

7.Қадыр ақынның адамдық жайлы айтқандары

8.Жұлдыз жорамал

9.Біздің сынып

                            

                                         

А

насы Әлжан 1910 жылы Жамбыл облысы Қордай ауданы Қасық аулындағы молданың отбасында дүниеге келді.Үшқоңырға жер аударылған әкесімен бірге келген Әлжан Әбішпен танысады. Ауыл арасында ән салу мен суырыпсалмалық өнерден оның алдына түсетін ешкім жоқ еді. Жарқын жүзді Әлжан ұлын үлкенді құрметтеуге, сыйлауға баулыды, оның ұлттық дәстүрлерге, ән-жырларға, салт-ғұрыптарға құштарлығын оятты. Әлжан Назарбаева 1977 жылы қайтыс болды.

Ж

асөспірім шағы Нұрсұлтан тек өз сыныбындағы ғана емес, мектептегі ең үздік оқушының бірі болды, сабақты зор ынта-ықыласпен оқыды. Ол өзінің аса құштарлығын білетін ағайын-туыстары әкеп берген кітаптардың бәрін оқып шығуға жан-тәнімен кірісті.  Жас кезінде Іле Алатауының баурайында жазғы демалыс күндерінде әкесіне көмектесіп жүргенде тұңғиық жұлдызды аспан астында жанған алау маңына түнеген романтикалық сәттері де болды. Әке-шешесі осы өлкеде ежелгі заманда өмір сүрген бабалардың берік түп-тамырынан сыр шертетін салиқалы әңгімелер айтып, жан-дүниені тербейтін әндер шырқайтын. Кез келген қазақ білмеуі ұят саналатын жеті ата туралы айтылатын. Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, қазақтың өткені мен болашағын жалғап келе жатқан халықтың осы бір ауыр, бірақ үйлесімді тіршілігінің мәңгі және аса мәнді екенін сезінетін.Ол, әсіресе, ежелгі аңыздар мен бабалардың наным-сенімдері туралы үлкендер айтатын әңгімелерді ықыласпен тыңдайтын.

Қ

ызмет жолы

1960 жылы Днепродзержинск техникалық училищесін, 1967 жылы Қарағанды металлургия комбинатына қарасты жоғары техникалық оқу орынын, 1976 жылы Кеңес Одағы коммунистік партиясы Орталық комитетіне қарасты Жоғары партия мектебін бітірген.

Еңбекжолын 1960 жылы Теміртау қаласындағы Қарағанды металлургия комбинатында қатардағы жұмысшы болып бастап, домна пешінің аға газдаушылығына дейінгі жолдан өтті.

·         1960—69 жж. — Қарағанды металлургия зауытында жұмыс істеді.

·         1969—73 жж. — Қарағанды облысы Теміртау қаласындағы партия-комсомол жұмыстарында жауапты қызметтер атқарды.

·         1973—77 жж. — Қарметкомбинаттың партком хатшысы.

·         1977—79 жж. — Қарағанды облыстық партия комитетiнiңхатшысы, 2-ші хатшысы.

·         1979—84 жж. — Қазақстан КП ОрталықКомитетініңхатшысы.

·         1984—89 жж. — Қазақ КСР МинистрлерКеңесiнiңтөрағасы.

·         1989—91 жж. — Қазақстан КП ОКбiрiншiхатшысы,

·         1990 ж. ақпан—сәуір аралығында Қазақ КСР ЖоғарыКеңесiнiңтөрағасыболды.

·         1990 ж. сәуірінен — Қазақ КСР президенті.

·         1991 ж. желтоқсанның 1-інде тұңғышрет ҚазақстанРеспубликасыПрезидентінің жалпыхалықтықсайлауыөтті. СайлаунәтижесіндеНұрсұлтанӘбішұлы Назарбаев басымдауыспен (98,7 %) жеңіскежетті.

·         1995 ж. сәуірдің29ында жалпыхалықтықреферендум нәтижесінде ҚазақстанРеспубликасыПрезиденті Н.Ә.Назарбаевтыңөкілеттігі 2000 ж. дейінұзартылды.

·         1999 ж. қаңтардың 10-ында өткенжалпыхалықтықсайлаудыңнәтижесiнде Н. Назарбаев 79,78 % дауысалып, ҚазақстанРеспубликасыПрезиденті болыпқайтасайланды.

·         2005 ж. желтоқсанның 4-інде сайлаушылардың 91,5 % дауысыналып, ҚазақстанРеспубликасыныңПрезиденті болыпқайтасайланды.

1993­жыл­дың 15 қарашасында теңге дүние­ге келді. Теңгенің тарихы ҚР Президентінің 1993 жылдың 12 қарашасында қол қойған «Қазақстан Респуб­ликасы­ның ұлттық ва­­лю­­та­сын енгізу туралы» Заңынан бастау алады. Арада үш күн­ өткенде, ел аумағындағы жаңа сауда-сат­тық жасау құралы ретінде төл ақша­мыз қол­да­ныс­қа кіргізілді. Ескі үлгідегі ақ­­ша­лар­ды Қазақстанның жаңа теңгесіне айыр­бастау 20 қараша күні кешкі сағат 8-де аяқталды. Айналымнан жалпы сомасы 950 миллиард рубль алынып тасталды. Ұлттық валюта ұлттық экономикамыздың іргетасын қалауға ықпал етті. Халықаралық мамандар­ пікірінше, теңге ТМД аумағындағы тұрақты валюталар қатарында. Негізі ұлттық валютаның дайындалуы аса құпия түрде болған. Алғашқыда 70 жылдан астам пайдаланып келген кеңестік ақша – рубльді қолдана бермек болғанбыз.  Бірақ Ресей 15 одақтас республикалардың әрқайсысының өз ақшасы болсын деген­ талап қойды. Осы себепті 4 қазақ суретшісіне сырт көзден жасырын және өте құпия жағдайда төл теңгені дайындау міндеті жүктелді. Айта кетейік, теңгенің түр-тұрпатын жаса­ған алғашқы суретші-дизайнерлердің бі­­рі — Хайролла Ғабжәлелов. Алғашқы тең­ге­­нi «Harrison&sons» компаниясы Англияда басып шығарды. Қазақтардың төл теңге­ні қағазға ба­сып беру тура­лы тапсырысы­ компа­нияның әлем­дік­ дең­гейде атын шы­ғаруға себеп болды. Теңгенің арқа­сын­да аталмыш компания Ұлыбритания ко­ро­­ле­ва­сының Алтын белгісімен марапатталып, біздің ұлттық валютамыз Британия корольдігінің ең үздік экспорттық өнімі аталды. Жер шарына атын шығарған теңгеге құрмет ретінде ағылшын компаниясының бас ғимаратында біздің ақшамыздың суреті салынған тақта ілінді. Содан айналымға енгізілген қағаз ақша түріндегі тиындар уақыт өте келе темір ақшаға айырбасталса, арада көп ұзамай ұсақ ақшалар түгел темірге көшірілді. Ағылшындар елінен жеткізілген теңгенің алғашқы бөлігін сақтау мақсатында жер астынан салынған арнайы қоймалар дайындалды. Бір аптаның ішінде Лондон мен Алматы арасына 18 рет қатынаған төрт ИЛ-76 ұшағы ресми құжаттарда Қазақстан Президентінің резиденциясының құрылысына қажетті құрал-жабдықтар әкеле жатыр деп көрсетілген. Ұлттық валютамыз айналымға енгізілгенше ағылшындар мен қазақ елінде болып жатқан оқиға туралы тірі жан білмеген. Лондоннан жеткізілгеннен кейін теңге 8 күннің ішінде еліміздегі барлық банктерге түгел таратылды. Осылайша, ұлттық валютамыз отандастар қолына тиді.

Қ

ыркүйектің бірі – ерекшекүнтізбелік күн

Аталған күннің шығу тарихын іздегіміз келсе, б.з. ІV ғасырларға сапар шегуімізге тура келеді. Мұның сыры мынада: 325 жылы атақты Рим императоры Константин әлемді таң қалдырған алып шіркеу тұрғызып, бірінші қыркүйек күні Жаңа Жыл мерекесін тойлау туралы шешім шығарады.

Алайда қаулы бірден өз күшіне еніп кете алған жоқ. Ресейде және басқа да мемлекеттерде Жаңа Жыл наурыз-сәуір айларында атап өтіліп жүрді. Жүздеген жылдарды араға салғаннан кейін, 1492 жылы ІІІ Иоаннаның бұйрығымен Жаңа  Жылды тойлау дәстүрі бірінші қыркүйекке ауыстырылады.

Б

ірінші қыркүйек – Білімкүні

Бұлжылдарымектептершіркеуқабырғаларындаорналасқандығынанхабардарболарсыз. Осы себептіоқужылыныңбасталуы ЖаңаЖылменбірдейетіпбелгіленеді. Айтпақшы, бұлкүніЖаңаЖыл, БілімКүнімерекелеріғанаемес, салықжиналатын күнболған. Және дәл осы күніпатшалықтыңмұрагерінтаныстырушараларыөткізіліп, «Дәндер» күні де атапөтіледіекен. Дәстүрбойынша, мерекедеадамдарөзаулаларындағыағаштарғаленталарбайлап, шырақтармен, моншақтарменбезендірген.

Д

әстүрдің озығы бар, тозығы бар

Иоаннаның жарлығынан кейін кыркүйектік «жылбасы» жалғаса берген болатын, тек 1699 жылы Еуропалықтардан ерекшеленбес үшін Жаңа Жылды тойлау бірінші қаңтарға ауыстырылды. Бір қызығы, дәл осы жыл – төрт айға ғана созылған екен (1 қыркүйек – 1 қаңтар). Неге оқу жылының басталу күні өзгертілмеді? Өйткені, жылдың төрт айға созылуына рұқсат берілсе де, оқушылардың білім алуына кедергі келтіруге болмайтын еді. Олай болған жағдайда, балалар бір сыныптытөрт айда аяқтап тастаулары керек болатын. Ал бұл мүмкін емес. Бір жағынан климаттың да әсері болғанға ұқсайды, өйткені оқушыларға күздің қара суық күндеріне қарағанда жаздың жаймашуақ күндерінде демалған әлдеқайда ыңғайлы еді.

О

сылайша, жұмбақтың шешуін де таптық! Оқушылардың мектепке қыркүйектің бірінде баруларының себебі: бағзы замандарда бұл күні күздің алғашқы күні ғана емес, күнтізбенің алғашқы күні басталатын болған. 1984 жылданбастап, «Білімкүні» күнтізбедеқызылменбелгіленетінболды.

Сіздерге қазақтың көрнекті ақыны Қадыр Мырза Әлидің  өлеңдеріндегі адамдық жайында айтқан бір топ "үкілі үзінділерін" ұсынамыз

1. Адам болу дегенің –
Ие болу өзіңе!

2. Адам боп оңай туғанмен,
Адам боп қалу көп қиын.

3. Адамдар жаралғалы жер бетінде,
Бір майдан жүріп жатыр адам үшін.

4. Адамдар шіркін, адам ғой,
Оянғанша ғана сайтаны!

5. Адамдарды Өмірдің өзі өлтіріп,
Құжатына Өлім деп қол қояды.

6. Адам дейміз!
Адамның
Пендеемеспебіраты?!

7. Адам жылап туады,
 Жатады жұрт жұбатып.
Және жылап өледі,
Өзгені де жылатып.

Жақсылар бар қимайтын
Жылайтыны туарда –

Жамандар бар қимайтын.
Жылайтыны өлерде –
Жақсылар бар қимайтын

8. Адам өлер,
Адамдық
Өлмесе тек болғаны!

9. Адам боп туу – анадан,
Айуан боп кету – өзіңнен!

10. Періште мен сайтаннан
Адам пайда болыпты.

11. Ошақтың оты сөнсе – қазан қараң,
Адамның оты сөнсе – қараң бәрі.

12. Адамдардың тілеуін
Тілеу керек адамдар!

13. Адамдарды тани білу – ұлы өнер,
Иттерді де ажырата білген жөн!

.

Тоқты:Осы аптада жүрген ортаңызда мерейіңіз үстем болып, дәрежеңіз арта түседі. Ең бастысы – өзгені тыңдаудан бас тартпаңыз. Дәрежеңіздің көтерілуі соған байланысты. Жаныңыз қалаған іспен шұғылданыңыз. Осы апта жұмысыңыздың өрге басар мезгілі дей беруге де болады. Сіз өз биігіңізге асықпай, аяңдап жетесіз.

Торпақ: Білгеніңізді басқамен бөлісуде тартынбаңыз, ұжымға бірігіп істеген жұмысыңыз жемісті болады. Осы аптада менмендік қасиетті тізгіндеп ұстауға тура келеді, бұл қасиет жақсылыққа апармайтынын түсініңіз. Жұмыста қиындықтар туып жатса, әңгіменің басын ашып, бәрін тек бейбіт жолмен шешуге тырысыңыз. Егер сабыр сақтасаңыз, сіздің ұйымшыл топ құруға мол мүмкіндігіңіз бар

Егіздер:Тәуекелге бел буып үйреніңіз! Күштілер мен тәуекелшілдерді таңғажайып сыйлықтар күтіп тұр. Бастысы – өзіңізге нақты ненің керек екендігін білу. Егер іске құлшыныспен кірісер болсаңыз ол міндетті түрде жемісті болады. Өз кәсібіңізді ашудан қорықпаңыз. 

Шаян:Өз қабілетіңізді шыңдауға қолайлы апта. Сондай-ақ көмек сұраған туыстарыңыздың да сөзін жерге тастамаңыз. Жеткен жетістігіңіз жайлы көп мақтана бермеңіз. Іштарлық етушілер көп. Денсаулығыңызға дұрыс көңіл бөлгеніңіз жөн.

Арыстан:Тынымсыз еңбегіңіздің арқасында қалтаңыз қалыңдап, жағдайыңыз жақсармақ. Дегенмен, «судың да сұрауы бар» екенін естен шығармағаныңыз абзал. Алдын ала бекітілген жұмыс жоспарынан ауытқымаған жөн. Демалыс күндері табиғат аясына шыққаныңыз жөн.

Бикеш: Апта барысында Бикештерді жағымды жаңалық пен тосын сый күтіп тұр. Көмегіңізге зәру жандарға қолғабыс болыңыз. Қандайда бір жауапкершілікті мойыныңызға алмас бұрын әбден ойланғаныңыз жөн. Бұл жолы сізге ешкім қол ұшын бермейді. Сондай-ақ жақындарыңызды ренжітіп алудан сақтаныңыз. Демалыс күндері жалғыз қалып демалыңыз.

Таразы:Таразылар үшін бұл апта бірқалыпты өтпек. Жұмыстан шаршасаңыз өзіңізге демалыс жариялаңыз. Болмашы нәрселерге уайымдап, шу шығарудың қажеті жоқ. Сондай-ақ қызықты идеяларыңызды қағаз бетіне түсіріп қойыңыз. Болашақта пайдасы тиюі мүмкін. Демалыс күндеріңізді өзіңізге арнаңыз.

Сарышаян:Аптаның бірінші жартысы қарбаласпен өтпек. Дегенмен, еңбегіңіз бағаланып, бір марқайып қаласыз. Сондай-ақ, апта барысында материалдық жағдайыңызды жақсартудың реті түсіп тұр. Соңғы кезде қиюы келмейжүрген біраз істің орындалар сәті келгендей.

Мерген:Бұлапта да қауіптіәрекеттерден бас тартыңыз. Көпадамдаржиналғанжерге де бармаңыз. Сейсенбікүнібарлығысізойлағаннандажақсыболады. Жұмыстажәнежекеөміріңіздебірқатарөзгерістерорыналмақ. Мамандардыңайтуынша, пысықайлықтанытсаңызұтылмайсыз. Аптабарысындасізідкүтпегенкездесукүтіптұр.

Тауешкі:Осы аптаіс-сапарға, саяхаттауғаарналғандесекқателеспейміз. Жүйкеауруынашалдықпаймындесеңізбарлығын асықпай істеңіз. Ұмытқалғанүйшаруасын да реткекелтіріңіз.Аптабарысындатісдәрігеріне қаралуды ұмытпағайсыз.

Суқұйғыш:Осы аптадаотбасыңыз бен денсаулығыңызға көңіл бөліңіз. Өзіңізді де естеншығармаңыз. Әрбірбасқанқадамыңыз бен сөзіңіздібақылапжүргеніңізабзал. Әріптестеріңізбентілтабысуғатырысыңыз. Осы аптасізгесәттілікәкеліп, арманыңызға қол жеткізуіңіз мүмкін.

Балықтар: Аптажағымдыжаңалыққа толы болмақ. АптаныңбіріншіжартысындаБалықтарбелгісіндетуылғаннәзікжандылардыңайыоңынантуыптұр. Туыстарыңызбенқарым-қатынасыңыздыреткекелтіріпалыңыз.

7 «Б» сыныбы