План урок по химий на тему "Күрделі есептерді шығару " (11 класс)

Абишова Назыйра

№1 Т. Әлиев атындағы ортамектебінің

химия пәні мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Күрделі есептер шығару арқылы оқушылардың

ой – өрісін дамыту.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың білімге ықыласы мен белсенділігін, пәнге қызығушылығын арттыру, химия пәні бойынша алған білімдерін, білік дағдыларын қалыптастыру. Күрделі есептерді шығару жолдарын үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың өз бетінше есеп шығару дағдыларын, ой ұшқырлығын, ізденімпаздығын, шығармашылық қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа жауапкершілікке, уақытты үнемдеуге тәрбиелеу, химия пәнін ұнатып оқуға баулу.

Сабақтың түрі: а) топтық жұмыс ә) жаңа білімді меңгерту

Сабақта қолданылатын әдістер: Сөздік әдісі, түсіндіру, кітаппен жұмыс

Көрнекіліктер: Слайд, тірек сызба, плакаттар, кеспе қағаздар химиялық элементтің периодтық жүйесі.

Техникалық құралдар: Интерактивті тақта, видио.

Пән аралық байланыс: Математика, физика

І. Ұйымдастыру кезеңі

1. Оқушыларды тексеру

2. Оқушыларды топқа бөлу (І,ІІ,ІІІ)

І «Қанағат» тобы.

ІІ «Талап» тобы.

ІІІ «Терең ой» тобы.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

«Түйсікті ояту»

І «Қанағат» тобы.

1 . Электр терістік ұғмын және алғашқы шкаласын құрған кім?

2. Металдар белсенділігінің ығыстырғыштың қатарын құрастырған ғалым кім?

ІІ «Талап» тобы.

1. «Қышқылдық – негіздік әрекеттесудің жалпылама теориясын» кім ұсынған?

2. Натрий мен Калийді қандай жолмен қай ғасырда, қай ғалым алған?

ІІІ «Терең ой» тобы.

1. Гетерогенді катализ теориясы мен практикасына көп үлес қосқан ғалым?

2. Бериллий және Кальций, Барийді алған ғалымдар кімдер және қашан?

Жаңа сабақты түсіндіру

1. Қоспасы бар күрделі есеп шығарудың мәнін түсіндіру

2. Әр түрлі концентрацияны ерітіндіден берілген концентрацияны ерітіндіні дайындау

3. Оқушылардың деңгейіне қарай күрделі есептерді шығару

ІІІ. Ой қозғау

І «Қанағат» тобы.

1 есеп. Этан және этилен газдарының 5 г қоспасын гидрлегенде, газ қоспасының массасы 5,2 г болды. Газ қоспасында массасы бойынша этилен қанша пайызын сақтайды.

ІІ «Талап» тобы.

1 есеп. Көміртек және күкірт қоспасының 7 грамын жағу үшін 8,4 л оттегі жұмсалды. Қосападағы күкірттің көміртектің массасын есептеңдер.

ІІІ «Терең ой» тобы.

1 есеп. Литий және натрий гидроксидтерінің қоспасы 4,4 г ерітіндісін бейтараптау үшін 7,35 г күкірт қышқылы жұмсалды. Алынған қоспада қанша грамм литий және натрий гидроксиді бар?

Шешуі:

І «Қанағат» тобы.

1. Қоспадағы этилен қанша грамм сутегімен әрекеттескендігін есептейміз.

5,2г-5г = 0,2г

2. Сутегі бойынша қоспадағы этиленнің массасын есептейміз.

m=хг m=0,2г

C2Н4+Н2=C2H6 M(С2Н4)=28г/моль m=28г

m=28г m=2г М(H2)=2г/моль m=2г

х=2,8гC2H4

3. Газ қоспасында қанша пайыз этилен бар екенін есептейміз.

4. 5г қоспада 2,8г С2Н4

100г хг C2H4

II “Талап” тобы.

Есепті шығару үшін көміртектің массасын х деп, күкірттің массасын (7-х)г

деп белгілейміз. m(C)=x г m(S)=(7-x) г

m=x V=ал

а) C + O2 = CO2 m(C)=12г/моль m=12г

m=12г V=22.4л Vm=22,4л/моль V(O₂)=22,4л

M(7-x)г V=вл

Ә) S + O2 =SO2 M(S)=32г/моль m=32

M=32 V=22.4л Vm=22.4л/моль V(O₂)=22.4

а + в =8,4л мәндерін орнына қоямыз.

5,6х+14,7-2,1х=25,2 3,5х=10,5

m (c)=3г

m (s) = 7г – 3г = 4г m (s) = 4г

ІІІ «Терең ой» тобы.

m(LiOH) = x деп, m(NaOH) = (4,4 – х)г белгілейміз.

1. Хг LiOH-ін бейтараптау үшін қанша грамм H₂SO₄ жұмсалатынын есептейміз. Реакция теңдеуін жазамыз.

m=хг m=аг

2LiOH + H₂SO₄ = Li₂SO₄ + 2H₂O

m = 48г m=98г

M(LiOH)=48г/моль m=48г

M(H₂SO₄)=98г/моль m=98г

2) (4,4 – х) –натрий гидроксидін бейтараптау үшін қанша грамм күкірт қышқылы жұмсалады:

m=(4,4-х) m=вг

2NaOH + H₂SO₄ = Na₂SO₄ + 2H₂O

m = 80г m=98г M(NaOH)=80г/моль m=80г

M(H₂SO₄)=98г/моль m=98г

а + в = 7,35г теңдеуінің мәндерін орнына қоямыз. Сонда: 245х + 646,8 – 147х = 882

98х = 235,2;

m(NaOH)= 4,4г – 2,4г = 2г, m(NaOH)=2г

« Қанағат» тобы

2-есеп. 200г 30% -дық күкірт қышқылының ерітіндісін дайындау үшін 80% - дық күкірт қышқылының және судың қанша грамы керек?

«Талап» тобы»

2-есеп. 10%-дық 360г ерітінді дайындау үшін 50%-ды және 5%-ды тұз ерітінділерінің әрбірінен қанша грамм алынуға тиіс?

«Терең ой» тобы

2-есеп. 20%-дық 50г ерітіндіні дайындау үшін натрий сульфатының 5%-дық ерітіндісінің және натрий сульфатының кристаллогидратының (Na₂SO₄·10H₂O) қанша грамын алу керек?

Шешуі:

«Қанағат» тобы

1. Күкірт қышқылының массасын есептейміз:

m(H₂SO₄) = W(H₂SO₄) ·m(ерітінді) = 0.3·200г = 60г

2. Ерітіндідегі сусыз қышқылдың массасын есептейміз:

80г - 100г х = = 75г H₂SO₄

60г - х г

3. m(Н₂О) = 200г – 75г = 125г Н₂О

75г 80% H₂SO₄ және 125г Н₂О

«Талап» тобы

Есепті «Крест ережесі» бойынша шығарайық:

а) Диагональдың сол жағында жоғары және төменгі бұрыштарына бастапқы есептің шарты бойынша ерітінділердің массалық үлестерін ω₁ және ω₂ деп жазамыз да қиылысқан жеріне (3 ерітінді) массалық үлесін ω₃ жазамых.

50 5 с.б

10

5 40 с.б

5 с.б және 40 с.б бастапқы ерітінділердің салмақ бәліктерін көрсетеді. Салмақ бөліктерді қосамыз.

5 с.б + 40 с.б = 45 с.б

Ерітінді дайындау керек. Олай болса

45с.б = 360г 1 с.б = = 8г

m₁(ерітінді)= 8·5= 40г

m₂(ерітінді) = 8 · 40 = 320г

m₃(ерітінді) = m₁(ерітінді) + m₂(ерітінді) = 40г + 320г = 360г

Жауабы: 10%-ды 360г ерітінді дайындау үшін 50% ерітіндіден 40г және 5%- ды ерітіндіден 320г алу керек.

«Терең ой» тобы

1) а) кристаллогидратты «х» деп Na₂SO₄·10H₂O

ә) 5% натрий сульфатты (50-х)г болады.

2) х грамм Na₂SO₄10H₂O – да қанша грамм сусыз Na₂SO₄ (а) бар екенін есептейміз:

М(Na₂SO₄·10H₂O) = 142 + 180 = 322 г/моль m = 322г

М(Na₂SO₄) = 142г/моль m = 142г

322г Na₂SO₄·10H₂O – 142г Na₂SO₄

Xг Na₂SO₄·10H₂O – aг Na₂SO₄

а = = ; а = =Na₂SO₄

3)(50 – х) 5% -ды Na₂SO₄ ерітіндіде қанша грамм (в) Na₂SO₄ , бар екенін есептейміз:

100г ерітіндіде – 5г Na₂SO₄

(50-х)г ерітіндіде – вг Na₂SO₄

= ; в = = = ; в = г

4. = 10г

5. а+в = 10г онда, а және в сандарының мәндерін орнына қоямыз:

+ =

1420х + 8050 -161х = 32200 1259х – 24550

Х = ; х = 19,2г Na₂SO₄·10H₂O

5%-ды Na₂SO₄ ерітіндіден 50г – 19,2г = 30,8 г

Миға шабуыл.

1. «Қанағат» тобы

К

А

Л

Ь

Ц

И

Й

1. Жер қыртысының негізі

2. Тіршілік тірегі

3. «Металдар» патшасы

4. Улы элемент

5. Франция құрметіне аталған элемент

6. Жұмсақ металл

7. Алақан жылуында еритін жеңіл металл

2. «Талап» тобы

М

Е

Т

А

Л

Д

А

Р

1. Күмістей ақшыл, жеңіл тісте кездесетін металл

2. Магнитті қасиеті бар металл

3. Көз жұлын сұйығында, сөлінде сүйек ұлпасында кездесетін сілтілік металл

4. Ұйқы безінің қызметін бір қалыпты деңгейде ұстайды, «Жылпос» метал

5. Шашта, өкпеде, мида кездесетін электр тоғын өткізгіш металл.

6. Ол өте аз мөлшерде қанның құрамында шашта болады.

7. Қанда, бүйрекде, сүйек ұлпасында кездесетін сілтілік жер металл.

8. Гипофизде кездесетін ең қатты металл.

«Терең ой» тобы

М

Е

Т

А

Л

Д

А

Р

1. Күмістей ақшыл, жеңіл металл

2. Мемлекет атымен аталатын элемент

3. Магнитті қасиеті бар металл

4. Сілтілік металл

5. Бағалы металл

6. Радиоактивті металл

7. Ең ауыр металл

8. Оқтың құрамына кіретін металл

Шығармашылық тапсырма:

1. Димитрий Иванович Менделеев.

2. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев.

3. Михаил Ильич Усанович.

Бекіту сұрақтары:

«Жүйрік болсаң, шауып көр»

Адам ағзасында кездесетін (құпия) 3 металдың атқаратын қызметін түсіндір.

Бағалау:

Үй тапсырмасы: Қайталау. Сандық есептер шығару.

Маңғыстау облысы Жаңаөзен қаласы

№1Т. Әлиев атындағы орта мектеп