Презентация по балкарскому языку на тему :"Виды наречий"(6 класс)

• 1 слайд

  .
  Класс иш.
  Онбешинчи февраль.
  

• 2 слайд

  Бюгюн биз дерсде (къалай?) ишлерикбиз!
  
  

• 3 слайд

  1. Сакъ атлагъан терк жетер.
  2. Заманында кечгинлик бере билген - адепликни шартыды.
  3. Мен аз айтсам да, сен кёп ангыла.
  4. Бюгюн халкъ ючюн къыйналсанг, тамбла халкъ бла бирге тынчайырса.
  5. Он затны осал билгенден эсе, бир затны иги бил.
  
  
  

• 4 слайд

  1. Сакъ атлагъан терк жетер. (къалай?)
  2. Заманында кечгинлик бере билген - адепликни шартыды. (къачан?)
  3. Мен аз айтсам да, сен кёп ангыла. (къаллай бир?)
  4. Бюгюн халкъ ючюн къыйналсанг, тамбла халкъ бла бирге тынчайырса. (къачан?)
  5. Он затны осал билгенден эсе, бир затны иги бил. (къалай?)
  
  
  

• 5 слайд

  Тест
  1. Сёзлеу - ол тилни энчи кесегиди.
  2. Сёзлеу - ол тилни болушлукъчу кесегиди.
  3. Сёзлеуню жалгъауу болмайды.
  4. Сёзлеу тюрлениучю кесекди.
  5. Сёзлеу ол ишни шартын кёргюзтеди.
  6. Сёзлеу ол затны шартын кёргюзтеди.
  7. Сёзлеу айтымда болум болуп келеди.
  8. Къаллай бир? деген соруугъа жууап берип келирге болады.
  9. Сёзлеу этимни энчи формасыды.
  10. Сёзлеуню къауумлагъа юлеширге болады.
  

• 6 слайд

  Тест
  1. Сёзлеу - ол тилни энчи кесегиди.
  2. Сёзлеу - ол тилни болушлукъчу кесегиди.
  3. Сёзлеуню жалгъауу болмайды.
  4. Сёзлеу тюрлениучю кесекди.
  5. Сёзлеу ол ишни шартын кёргюзтеди.
  6. Сёзлеу ол затны шартын кёргюзтеди.
  7. Сёзлеу айтымда болум болуп келеди.
  8. Къаллай бир? деген соруугъа жууап берип келирге болады.
  9. Сёзлеу этимни энчи формасыды.
  10. Сёзлеуню къауумлагъа юлеширге болады.
  

• 7 слайд

  Аскерни аппасы ауруп турады. Сууукъ-
  ла тюшгенли, жётели тохтамайды. Солу-
  уун айландыралмай, къыйналып тебире-
  се, туудугъу анга дарман береди. Дарман
  ичгенлей, аппа бираз эс табады. Ол
  кезиучюкде жашчыкъ да жарыйды.
  Аппа биягъы жётел этип башлады. Ас-
  кер анга дарман берди. Алай аны
  жётели алай терк тохтап къалмады. Не этерге билмей, жашчыкъ аппасыны къыйналгъанына жарсыйды. Энди аппасыны жётелин дарман да тыялмай эсе, не бла болушсун?
  - Хорлатып къоя ушайбыз да бу аман кесеклеге, -деди аппа, жётели аз-маз сел болгъандан сора. – Тейри, дугъума шай ичсем, къарап-къарагъынчы, сау болуп къаллыкъ эдим. Бёрю-Улугъан къолну ары жанында, Бахатны къошунда дугъума бар эди...
  (Текуланы Ж.)
  

• 8 слайд

  Аскерни аппасы ауруп турады. Сууукъ-
  ла тюшгенли, жётели тохтамайды. Солу-
  уун айландыралмай, къыйналып тебире-
  се, туудугъу анга дарман береди. Дарман
  ичгенлей, аппа бираз эс табады. Ол
  кезиучюкде жашчыкъ да жарыйды.
  Аппа биягъы жётел этип башлады. Ас-
  кер анга дарман берди. Алай аны жётели алай терк тохтап къалмады. Не этерге билмей, жашчыкъ аппасыны къыйналгъанына жарсыйды. Энди аппасыны жётелин дарман да тыялмай эсе, не бла болушсун?
  - Хорлатып къоя ушайбыз да бу аман кесеклеге, -деди аппа, жётели аз-маз сел болгъандан сора. – Тейри, дугъума шай ичсем, къарап-къарагъынчы, сау болуп къаллыкъ эдим. Бёрю-Улугъан къолну ары жанында, Бахатны къошунда дугъума бар эди…
  (Текуланы Ж.)
  

• 9 слайд

  Сёзлеуню тюз хайырланыллыкъ вариантын айырып жазыгъыз.
  1. Бюгюн (артха, биягъы) жауун жауады.
  2. Окъуучу (артха, биягъы) дефтерин юйде къойгъанды.
  3. (Алгъа, аллында) жорукъну иги билип, жумушну алай этерге керекди.
  4. Мени (аллымда, алда) бир гуппур, узун адам барады, адамланы эслерин кесине тарта.
  

• 10 слайд

  Сёзлеуню тюз хайырланыллыкъ варианты .
  1. Бюгюн биягъы жауун жауады.
  2. Окъуучу биягъы дефтерин юйде къойгъанды.
  3. Алгъа жорукъну иги билип, жумушну алай этерге керекди.
  4. Мени аллымда бир узун гуппур, адам барады, адамланы къарамларын кесине тарта.
  

• 11 слайд

• 12 слайд

  Нарт сёзлени бирге стрелка бла келишдир, сёзлеулени табып, тюбюн ызла эм къауумун айт.
  
  Бюгюн этерик ишинги ачымаса, башханы ур.
  Уллу сёлешме да, къартлыгъында ийнанмазла.
  Узакъда жууугъунгдан тамблагъа къойма.
  Алгъа кесинги ур, уллу къап.
  Жашлыгъында ётюрюкчюге терк ёлюр.
  Тели батыр артха асыу.
  Асыралгъан - жууукъда къоншунг ахшы.
  

• 13 слайд

  Сёз тутушланы бирге стрелка бла келишдир, сёзлеулени тап, тюбюн ызла эм къауумун айт.
  Бюгюн этерик ишинги, тамблагъа къойма; уллу сёлешме да, уллу къап; асыралгъан - артха асыу; тели батыр, терк ёлюр; узакъда жууугъунгдан жууукъда къоншунг иги; алгъа кесинги ур, ачымаса, башханы ур; жашлыгъында ётюрюкчюге къартлыгъында ийнанмазла.
  

• 14 слайд

  Фразеологизмлени сёзлеу бла алышындырып жазыгъыз.
  1. Чибин учхан эшитилирге -
  2. Хар атламдан бир –
  3. Тюк чакълы бир –
  4. Тюбюнден кирип, башындан чыгъаргъа –
  5. Таш макъа кибик-
  6. Эшекге мюйюз чыкъгъынчы-
  

• 15 слайд

  Фразеологизмлени сёзлеу бла алышындырып жазыгъыз.
  1. Чибин учхан эшитилирге –бек шош
  2. Хар атламдан бир – терк-терк
  3. Тюк чакълы бир – бек аз
  4. Тюбюнден кирип, башындан чыгъаргъа – аман акъыл бла
  5. Таш макъа кибик - ашыкъмай
  6. Эшекге мюйюз чыкъгъынчы- бир заманда да болмазлыкъ ишни юсюнден.
  

• 16 слайд

  Таблицагъа кёре юлеш.
  Саулай, аз-маз, терсине, чийлей, онгнга, заманында, амалсыздан, узакъда, бюрсюкюн, бир кесек, акъырын, бошуна, артха, аны ючюн.
  

• 17 слайд

  Беринге юлгюлени магъаналарына кёре юлешигиз
  

• 18 слайд

  Берилген сёзлеулени магъаналарына кёре юлешигиз
  

• 19 слайд

  Берилген этимлеге, магъаналарына кёре, сёз тутушла болурча, стрелка бла сёзлеулени салып кёрюгюз.
  Этимле: олтурады, къымылдайды.
  Сёзлеуле: бираз, эртте, ёхчеге, былайда, олсагъат, терк-терк, хар кюнден, биргелей, бошуна, ариу, заманында, эрттерек, анда-мында, кёлю бла.
  терк (халчы)
  кёлюм бла (муратчы)
  
  Юлгю: жазама эртте (заманчы)
  
  
  мында (орунчу)
  
  бошуна (сылтаучу)
  
  

• 20 слайд

• 21 слайд

  Рефлексия
  Бу дерсде мен ангылагъан буду…
  Бу дерсде мен эсиме тюшюрдюм….
  Бу дерсде мен эсимде бу затланы
  тутарыкъма…