Презентация по химии на тему "Фосфор - ақыл-ой мен өмір элементі"

• 1 слайд

  Фосфор – ақыл-ой мен өмір элементі
  Дайындаған: «Мұрагер» дарынды балалар мектебінің химия пәні мұғалімі Аплатинова Күнзияш Шәкімқызы
  Р
  15
  31
  

• 2 слайд

  Периодтық жүйедегі орны,
  атом құрылысы.
  +15 Р
  1s2
  2s2
  2p6
  3s2
  3p3
  3d0
  Тотығу дәрежесі:
  -3, +3,
  +5
  +15
  ) ) )
  2 8 5
  

• 3 слайд

  Табиғаттағы фосфор
  Минералдары
  Апатиттер Са5(РО4)3(F, Cl, OH)
  Фосфор кең таралған элемент, оның жер қыртысындағы мөлшері шамамен 0,1%.
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  Адам ағзасындағы фосфор
  «Фосфорсыз қозғалыс
  болмайды, себебі
  бұлшықеттердің жиырылу
  химизмі – бұл түгелімен дерлік
  фосфорлы қосылыстардың
  химиясы".
  
  В.А.Энгельгардт
  1 – 1,5 г
  

• 6 слайд

  Табиғатта таралуы
  Р
  АҒЗАДА
  ФОСФОЛИПИДТЕР,
  ФЕРМЕНТТЕР,
  КАЛЬЦИЙ
  ФОСФАТЫ
  ЭФИРЛЕР
  ОРТОФОСФОР
  ҚЫШҚЫЛЫ
  ТІС пен СҮЙЕКТЕ
  МИНЕРАЛДАР
  АПАТИТ
  
  ФОСФОРИТ
  
  БИРЮЗА
  

• 7 слайд

  Ақ фосфордың физиологиялық әсері
  Өзендер мен көлдерге құйылатын фосфор тыңайтқыштарын пайдаланудан құбыжық бақалар пайда болады
  Фосфорлы некроз – жақ-сүйектерінің зақымдануы
  

• 8 слайд

  Фосфордың өсімдіктердің өсуіне әсері
  Фосфор – ең қажетті қоректік элемент.
  

• 9 слайд

  Фосфор ауыл шаруашылығында
  Фосфаттардың ең басты қолданылатын жері – ауыл шаруашылығы.
  Ю.Либих заманынан бері егіншілер мәдени өсімдіктердің өнімін арттырудағы фосфордың маңызын түсініп, табиғи фосфаттарды (апатиттер, фосфориттер) іздеп, оларды механикалық, көбінесе химиялық әдіспен тыңайтқышқа айналдырып, топыраққа енгізу жолдарын қарастырды.
  

• 10 слайд

  1кг фосфор болады:
  100 кг бидайда
  200 кг шөпте
  300 кг сабанда
  1500 кг жасыл азықта
  (Р2О5 – түрінде)
  

• 11 слайд

  Фосфордың ашылуы
  Хеннинг Бранд фосфорды 1669 жылы кездейсоқ ашты.
  Өз зерттеулерінде Бранд зәрден «күмістің кесегі алтынға айналатын» сұйықтықты дайындады. Зәрді айдау арқылы өңдеу кезінде, алхимик таңқаларлық зат алды. Алтын емес, есесіне белгісіз өздігінен жарқырайтын зат, салқын от – фосфорус түзілді.
  

• 12 слайд

  Молекула құрылысы
  Ақ фосфордың молекулалық кристалдық торы
  Қызыл фосфордың атомдық кристалл торы
  Қара фосфордың атомдық кристалл торы
  

• 13 слайд

  Физикалық қасиеттері
  ! Улылығы жоғары! (адам үшін өлімге апаратын мөлшері шамамен 0,2 г)
  Р
  ақ
  сары
  қызыл
  күлгін
  

• 14 слайд

  Ақ фосфор
  Ақ фосфор тұрақсыз түрі.
  P4 молекуласы тетраэдр пішінді. Оңай балқиды t(б)=44,1оС, t(қайн)=275оС, жұмсақ, түссіз аморфты зат. Тек күкірткөміртекте ғана ериді. Улы, ауада тез тұтанады, қаранғыда жарық шығарады. Су астында сақтайды.
  

• 15 слайд

  Қызыл фосфор
  Қызыл фосфордың бірнеше түрі белгілі. Олардың құрылымы дұрыс дәлелденбеген. Кристалл торлары полимерлі атомдық заттар. Балқу температурасы 585-600оС, түсі қара қоңырдан қызыл болады. Улы емес.
  

• 16 слайд

  Қара фосфор
  Қара фосфор өте сирек кездеседі.
  Қара фосфордың кристалдық торы атомдық. Графитке ұқсас, жартылай өткізгіш болып табылады. Улы емес.
  

• 17 слайд

  Фосфорды алу:
  
  
  
  
  
  Ca3(PO4)2 + 5C + 3SiO2 =
  3CaSiO3 + 2P + 5CO↑
  
  

• 18 слайд

  Фосфордың азот қышқылымен әрекеттесуі:
  Фосформен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін қатаң сақтау керек. Фосфор улы
  P(қ.) + 5HNO3 (конц.) = H3PO4 + 5NO2↑ + H2O
  
  
  

• 19 слайд

  Сірінке басын қорап сыртына үйкелеу
  кезінде сірінке тұтанады:
  Қалыпты жағдайда қызыл фосфор тұрақты.
  6P + 5KCLO3 = 5KCL + 3P2O5
  

• 20 слайд

  Химиялық қасиеттері
  Электронды баланс теңдеуін құрастырып ,
  химиялық реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойып теңестіріңдер.
  

• 21 слайд

  Фосфордың қосылыстары
  Р2O5
  HPO3
  Метафосфор қыш
  ГИДРОФОС
  ФАТТАР
  CaНPO4
  H4P2O7
  Пирофосфор
  қыш
  ДИГИДРОФОСФАТ
  Ca(Н2PO4)2
  ФОСФАТТАР
  Ca3(PO4)2
  

• 22 слайд

  Қолданылуы
  Фосфор
  Р
  кемірушілермен күресте Zn3Р2
  тыңайтқыштар
  Түтіндейтін құтылар
  жағатын бомбалар
  сіріңке
  

• 23 слайд

  2004 жылғы Иракпен соғыста АҚШ фосфор бомбаларын пайдаланған
  

• 24 слайд

  Тапсырманы орындаңдар
  1.Реакция теңдеулерін аяқтаңдар:
  Р + F2 =
  Al + P =
  Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты көрсетіңдер.
  2. Есептеңдер:
  Фосфордың мөлшері денеміздің салмағының ≈ 1% құраса, денемізде қанша фосфор болғаны?
  3. Айналымдарды жүзеге асырыңдар:
  Р→РН3 → Р2О5 → Н3РО4