Жаңа материалды мазмұндау (сыныппен жұмыс):
Ақпараттың өлшем бірліктері
Оқушыларға
bilimland.kz
сайтына кіріп, онда информатика 5-сынып дегенді таңдап, ондағы «Ақпаратты
өлшеу бірліктері» деген тақырыпты қойып беру.
Түсіндіру
біткен соң мәтінмен жұмыс жасаймыз: «Компьютерлік символ дегеніміз не?», «Бит
0 немесе 1 деген екі мәннің біреуін ғана қабылдай алады» және өлшем
бірліктерді жаздырту.
Көлем
|
Өлшем бірліктері
|
Өлшегіш аспап
|
масса
|
грамм, килограмм, центнер, тонна
|
Нәрсенің массасын өлшеу үшін таразы
қолданылады
|
ұзындық
|
миллиметр, сантиметр, метр, километр,
|
Ұзындықты өлшеу үшін сызғышты қолданады
|
уақыт
|
секунд, минут, сағат, тәулік, ай, жыл, ғасыр
|
Уақытты өлшеу үшін сағат қолданылады.
|
бұрыш
|
градус, радиана
|
Бұрыштарды өлшеу үшін транспортир қолданылады
|
Сандық түрде берілген ақпарат та өлшенуі
мүмкін.
Ақпарат өлшемінің ең кіші бірлігі бит болып
табылады.
Бір
битте өте аз ақпараттар болады. Ол екі мәннің (1 немесе 0) тек біреуін
қабылдай алады. Ақпаратты битпен өлшеу өте қолайсыз – сандар көп. Яғни
автомобильдің массасын граммен өлшемейді.
Ақпараттардың
әр түрлі көлемін салыстыру үшін мысалдар:
·
1 байт —
клавиатурадан шығарылған символ:
·
100 Кбайт —
төменгі тұрғыдағы фотосуреттер:
·
1 Мбайт —
шағын көркем кітап:
·
100 Мбайт —
кітабы бар метрлік сөре:
·
3 Гбайт —
сапалы бейнежазбаның сағаты:
·
1 Гбайт —
адам өмір бойы оқып шығады:
Бір
символ сегіз нөлмен және бірліктермен, яғни 8 бит немесе 1 байтпен кодталады.
Онда хабарламалардың ақпараттық көлемі осы хабарламалар символдары есебі
бойынша шығаруға болады.
Мысалы,
«1 байт 8 битке тең» хабарламалардың ақпараттық көлемін табамыз.
Хабарламадағы символдардың жалпы санын (тырнақша арасында) есептейміз,
мұндайда символ ретіндегі астыңғы сызық (пробел) туралы ұмытпаймыз.
Қорытындысында 18 символ немесе 18 байт шығады.
Енді
егер әр беттен 40 жол, ал әр жолдан 60 символ кеміп отырса, 50 бетті кітапта
қанша ақпарат сақталғанын есептеп шығарамыз.
50⋅40⋅60=
барлық кітапта 120000 символ немесе 120000 байт. Килобайттарға
көшейік 120000:1024=117,1875 Кб. Бұл шамамен 117 Кб. Бұл
мәнді мегабайтқа ауыстырғанда, 117,1875:1024=0,1144 Мб.
Графикалық
файлдар әжептәуір көп ақпараттан тұрады, бейнефайлдар одан да көп
мазмұндайды.
Мысалы,
24 бит немесе 3 байтпен кодталған 800-ден 800 пикселден тұратын сурет 800⋅800⋅3=1920000
байт ақпараттық көлемге ие болады.
1920000 байт :1024=1875 Кбайт
1875 Кбайт :1024=1,83 Мбайт
Бір
сурет 50 бетті 16 кітап сияқты осындай ақпараттық көлемге ие болады.
Компьютерлік
ақпараттық тасымалдаушылар көлемі мегабайт және гигабайттармен өлшенеді.
Бүгінгі
күннің өзінде 1-2 терабайт көлеміне ие тасымалдаушы (мысалы, қатты диск) бар.
Оқушыларға
видеомен музыканы қойып, бір сергітіп алу.
Оқушылар
өз топ басшысын сайлап, сұрақ бойынша постерді қорғау:
1 топ:
Ақпараттың қандай өлшем бірліктері бар?
2
топ: Хабарламаның ақпараттық көлемі деген не?
Топтарға
жаңа тақырып бойынша Сен маған мен саған ойыны арқылы ассосация әдісімен
тақырыптың маңыздылығын қолдана отырып топ бойынша жұмыс жасату. Топ басшысы
шығып өз постерін қорғайды. Ал тыңдаушы топ шапалақ ұру арқылы топ басшысын
бағалайды.
5-тапсырма бойынша оқушылар есептер шығару.
Есепті дұрыс шығарған оқушыны смайликпен бағалау. Бір оқушы тапсырманы
тақтада орындаса, қалған оқушылар тапсырманы өз орнында дәптерлеріне орындау.
Ал топ басшысы тапсырманы дұрыс орындағанын, не орындамағын тексереді.
Дескрипторлар:
Битті
килобайтқа дұрыс айналдыра алады;
Байтты
килобайтқа дұрыс айналдыра алады;
Мегабайтты
килобайтқа дұрыс айналдыра алады;
Гигабайтты
килобайтқа дұрыс айналдыра алады; (Ж)Жұптық жұмыс
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.