Презентация по истории на тему Энеолит және Қола дәуіріндегі Қазақстан

• 1 слайд

  Энеолит
  және
  Қола дәуіріндегі Қазақстан
  №11 мамандандырылған физика-математикалық мектебі тарих пәні мұғалімі Рысгалиева Ж.О.
  Маңғыстау облысы
  Ақтау қаласы
  

• 2 слайд

  Энеолит
  Адамзаттың алғашқы пайдаланған металлы – мыс
  Адамдар мысты игеруді бұдан 5 мың жыл бұрын игерді
  Энеолит ол – мыстытас дәуірі дегенді білдіреді
  Ескерткіштерінің ең көрнектісі – Ботай мәдениеті
  

• 3 слайд

  Ботай мәдениеті Көкшетай облысының Ботай бекеті жанындағы қоныстың атымен аталады.
  
  Мерзімі – б.з.б. ІІІ-ІІғғ.
  
  Ескерткіш 1981ж бастап қазыла бастады
  
  Ботай мәдениетін археолог В.В.Зайберт ашты
  
  Бұл тұрақ 15 га жерді алып жатыр
  
  Тұрақты қазған уақытта 158 тұрғын үй табылған.
  
  

• 4 слайд

  Ботайлықтар жылқы малын қолға үйреткен
  
  Қазба жұмыстары кезінде 70мыңнан астам жылқының бас сүйектері табылған.
  
  Маңғыстау жеріндегі энеолиттік ескерткіштер Шебір елді мекенінде де кездеседі.
  
  Ол жерден сазбалшықтан жасалған түбі жұмыртқа тәріздес ыдыстар табылған.
  
  Шебірліктер негізінен аң аулаумен айналысқан.
  

• 5 слайд

  Қола дәуірі
  Қола дәуірінің негізгі кезеңдері:
  
  б.з.б. ХҮІІІ – ХҮІ ғғ. – ерте қола дәуірі феодоров кезеңі
  б.з.б. ХҮ – ХІІ ғғ. орта қола дәуірі алакөл кезеңі
  б.з.б. ХІІ – ҮІІІ ғғ. кейінгі қола дәуірі замараев кезеңі
  
  
  

• 6 слайд

  
  
  
  
  Қола дәуірінің ерекшеліктері:
  
  
  • Ежелгі қола металлургиясы
  
  • Бақташылық мал шаруашылығы мен
  теселі егіншілік
  
  Әкелік отбасылық рулық қатынас
  
  Рулық қатынас ыдырап, тайпалық бірлестіктер құрылды.
  
  
  
  
  

• 7 слайд

  Қ.И.Сәтбаевтың есебі бойынша, көне заманда Жезқазғаннан 1 млн тоннадай кен өндіріліп, одан 100мың тоннадай мыс қорытылған.
  
  Шығыс Қазақстанда Нарым мен Қалба кен орнында 1100 тонна қалайы шығарылған.
  

• 8 слайд

  Қазақстан тайпалары қола бұйымдар жасау ісін
  б.з.б. 2 мыңжылдықтың
  ортасында
  меңгерді
  
  
  

• 9 слайд

  Қола дәуірі
  Андронов мәдениеті
  Беғазы – Дәндібай мәдениеті
  Сібір, Жайық өңірі, Қазақстан, Орта Азия
  Зерттелуі
  Ә.Х.Марғұлан
  К.А.Ақышев
  С.С.Черников
  А.Я.Тугаринов
  М.П.Грязнов
  К.В. Сальников
  Орталық Қазақстан
  Зерттелуі
  Ә.Х.Марғұлан
  

• 10 слайд

  Андронов Мәдениетін ғалымдар екіге бөлген:
  1. Нұра кезеңі
  2. Атасу кезеңі
  Антропологиялық сипаты – еуропоидтық нәсілге жатады
  Олардың бет-келбетін зерттеген академик В.П.Алексеев.
  Тілі – үнді-ирандық
  

• 11 слайд

  Андронов тайпалары Қазақстанның барлық аймағын мекендеген
  Негізгі аймағы – Орталық Қазақстан
  Орталық Қазақстанда 30 дан астам елді мекендер, 150-дей қабір табылған
  Солтүстік және Батыс Қазақстанда 80-нен аса қоныс пен 200-ге жуық қорым табылды
  Қола дәуіріндегі қала – Арқайым қаласы
  Ол Қостанай облысы мен Ресейдің Челябинск облысының шекарасында орналасқан
  

• 12 слайд

  Беғазы- Дәндібай мәдениеті
  Орталық Қазақстанда орналасқан.
  Ерекшелігі:
  Жерлеу орындарының құрылыстары ірі
  Тас қашау ісі жетілген
  Қыш құмыралары ернеуі тік, бүйірі шығыңқы, түбі тегіс болып келген.
  

• 13 слайд

  Наным-сенімдері
  Ошақ қасиетті орын болып саналған.
  Қола дәуірінің соңына қарай күнге, айға және жұлдыздарға табынған
  Ата-баба әруағына сиынған, о дүниеге сенген
  

• 14 слайд

  
  
  
  Андрондықтардың құрбандық рәсімдері жасалатын арнайы жерлер:
  Тау шатқалдары
  Қасиетті бұлақтар
  Өзен бойлары
  
  От құдайы – Агнияға арнап құрбандыққа ешкі сойған.
  
  
  

• 15 слайд

  
  Қола дәуірінде тасқа салынған суреттер:
  Таңбалы,
  Ешкіөлмес,
  Қаратау,
  Маймақ,
  Тарбағатай,
  Бөкентау аймақтарында кездеседі
  
  
  

• 16 слайд

  Тастағы суреттерде жиі кездесетін бейне:
  Жабайы бұқа;
  Қос өркешті бактриан түйесі;
  Екі аяқты арба; (Қаратаудан 49 соғыс арбасының суреті табылды)
  Соқамен жер жырту.
  
  Андрондықтарда алғашқы соқа салу құрметі патшаға берілген
  
  

• 17 слайд

  Шаруашылығы
  Басты кәсібі – мал бағу, кетпенді теселі егіншілік, балық аулау;
  
  Есіл, Тобыл, Ертіс, Бұқтырма өзендерінің бойында қоныстанған.
  
  Қола дәуірінің соңына қарай қола және мыс орақтар кеңінен пайдаланылды.
  
  

• 18 слайд

  Қоныстары мен баспаналары
  Жартылай жертөле сияқты жасалып, сырты балшықпен сыланған
  Еденде сүт өнімдерін сақтайтын шұңқыр қазылған.
  Дөңгелек жеңіл баспаналарын ғалымдар қазақтың киіз үйіне ұқсатады.
  Қоныстары көбіне өзен, көлдердің жағасына орналасқан
  5-10 кейде 20 шақты үйден тұрды.
  Аумағы 100 шаршы метрден 300-400 шаршы метрге дейін барған
  

• 19 слайд

  Тексеру
  Адамзаттың алғашқы пайдаланған металлы –
  мыс
  Адамдар мысты игеруді бұдан неше жыл бұрын игерді
  5 мың
  Энеолит ол –нені білдіреді
  мыстытас дәуірі дегенді
  Ескерткіштерінің ең көрнектісі –
  Ботай мәдениеті
  Ботай мәдениеті Көкшетау облысының Ботай бекеті жанындағы қоныстың атымен аталады.
  Мерзімі –
  б.з.б. ІІІ-ІІғғ.
  Ескерткіш нешінші жылдан бастап қазыла бастады
  1981ж
  Ботай мәдениетін қай археолог ашты
  В.В.Зайберт
  Бұл тұрақ қанша жерді алып жатыр
  15 га
  Тұрақты қазған уақытта не табылған.
  158 тұрғын үй
  
  
  
  
  

• 20 слайд

  Ботайлықтар малдың қай түрін қолға үйреткен
  жылқы малын
  Қазба жұмыстары кезінде нешеден астам жылқының бас сүйектері табылған.
  70мыңнан
  Маңғыстау жеріндегі энеолиттік ескерткіштер қай жерде кездеседі.
  Шебір елді мекенінде
  Ол жерден не табылған.
  сазбалшықтан жасалған түбі жұмыртқа тәріздес ыдыстар
  Шебірліктер негізінен немен айналысқан
  аң аулаумен
  Қ.И.Сәтбаевтың есебі бойынша, көне заманда Жезқазғаннан неше тонна кен өндірілген
  1 млн тоннадай
  Шығыс Қазақстанда қандай кен орнында 1100 тонна қалайы шығарылған.
  Нарым мен Қалба
  
  
  
  

• 21 слайд

  Антропологиялық сипаты –
  еуропоидтық
  Олардың бет-келбетін зерттеген академик
  В.П.Алексеев.
  Тілі –
  үнді-ирандық
  Қола дәуіріндегі қала – Арқайым қаласы
  Қаратаудан ненің суреті табылды
  49 соғыс арбасының
  Андрондықтарда алғашқы соқа салу құрметі кімге берілген
  патшаға