Презентация по калмыцкому языку на тему "Хальмг ця"

• 1 слайд

  цә - идәни дееҗ
  

• 2 слайд

  Түрүн болҗ цәәһин тускар эврәннь дегтртән Чжоу-Гун гидг китд келн күн тодлсмн. Эн цәәһәр ундан хәрүлҗ болҗана гиҗ бичсмн.1618 җил Әрәсән хаанд Михаил Романовд Китдин орн-нутгас нег цөөкн яршг цә белглгдсмн.
  Цәәһин тууҗас
  

• 3 слайд

  Хальмг цә
  
  зуңква гегәнә туск
  домгас
  цәәһин авъясмуд
  яһҗ җомба чандв?
  амн үгин зөөрәс
  наадыя!
  

• 4 слайд

  Зуңква гегән ик хуучта бәәҗ. Тер гем-шалтган нег медрлтә күүнд одад медүлҗ. Тернь иигҗ келдг болна:
  - Эн хуучндтн Деедсин идән тусан күргх.
  - Деедсин идән гисн юмб? – гиҗ Зуңкван гегән сурна.
  - Улан зандн цә, - гиҗ хәрү өгнә.
  Тер цәәһинь зооглад, Зуңкван гегән шалтгасн
  хөөһнә. Шалтгасн тоньлсндан байрлад, Зулла күн болһн неҗәһәд нас зүүтхә гиҗ, цәәһәр хотын дееҗ
  кетхә гиҗ зәрлг болна.
  Тер цагас авн хальмгуд цәәһәр дееҗ өргнә, цуг
  эдлдг тоотас цә хамгин һолгч хот тоолгдна.
  

• 5 слайд

  Цәәһин авъясмуд
  
  1.Шин чансн цәәһәр дееҗ
  бәрдг.
  2. Дееҗиг бүлин отхн көвүн
  амсх зөвтә.
  3. Орҗ ирсн күүнд цө бәрү-
  лҗ өгдг.
  4. Цәәг хойр һарарн бәрәд
  өгдг.
  5. Ах күүнд түрүләд цә өгдг.
  6. Цә барун ам эргүләд сам-
  мрдг, тиигхлә сансн санан
  күцдг.
  7. Цәәһән уухин өмн барун
  һарин дундк хурһна үзү-
  рәр цацл цацад йөрәл
  тәвнә.
  ч и к
  
  б у р у
  
  1.Цә чанх усиг хоосаһар буслһдго.
  
  2. Кемтрхә ааһд цә кедго.
  
  3. Ааһин амиг хурһарн чавчад
  авдго.
  4. Ууһад чиләснә хөөн, ааһан
  көмрдго.
  5. Ааһд цә дегд дүүргҗ, эс гиҗ
  дегд дундар кедго.
  

• 6 слайд

  Цәәһин йөрәл
  
  Ширә деертн
  Улан зандн цә
  уурарн каңкнҗ,
  Ирсн-орснд ааһта
  цәәһән бәрүлҗ,
  ааһин ам зуулһҗ,
  Улан чирәһәрн
  үзлцҗ, уста нүдәрн
  харһлцҗ, өдр бол-
  һн цәәһән чанҗ,
  Амрҗ-җирһҗ
  йовцхатн!
  
  

• 7 слайд

  Цаасн нимгн болвчн номин көлгн,
  Цә шиңгн болвчн идәни дееҗ.
  
  Амн үгин зөөрәс
  
  
  Цә самрх, дотран зальврх.
  омбаһас оңдан хот уухшв,
  ораһас оңдан мөр унхшв.
  Хотынь сәәнинь күүнд өг,
  Хувцна сәәнинь эврән өмс.
  

• 8 слайд

  Плиточный чай заливают холодной водой, доводят до кипения и кипятят в течение 5-10 минут. Затем добавляют молоко или сливки и вновь кипятят 5 минут. В процессе приготовления чай перемешивают половником 2-3 минуты, затем процеживают, добавляют сливочное масло, соль, натертый мускатный орех.
  Подают в пиалах.
  РЕЦЕПТ
  

• 9 слайд

  1
  2
  3
  4
  5
  6
  7
  8
  9
  10
  3. Эрнҗән гелң элкән ээҗ.
  1. Усн мет шиңгн, шикр мет әмтәхн.
  
  2. Дорас ирсн элвг хар.
  3. Өөк хәәлхлә, юн болна?
  
  4. Цәәһин тавинь хәәдг тарһн шар.
  5. Бор көрстә, цәәһин амтнд тааста.
  6. Җолмин тал дунд цогта бәәрн.
  7. Һурвн манҗ һуян ээҗ.
  2. Хотын амтынь ясдг амрг
  цаһан.
  9. Деерәс ирсн дерсн- хурсн.
  10. Шар кичг шам гиснәс эс дутҗ.
  1. хәәсн
  2. давсн
  3. усн
  4. шаңһ
  5. үсн
  6. тосн
  7. цә
  8. тулһ
  9. зать
  10.Һулмт
  11.хорһн
  Н А А Д Ы Я !