Тарих пәнінен сабақ: "Монғолстан" (8 сынып)

Сабақтың тақырыбы: XIII-XV ғ. Қазақстан тарихын қайталау

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Осы тараудан алған білімдерін жинақтау, бекіту

Дамытушылық: Оқыту процесінде жаңа әдіс-тәсілдердер арқылы оқушылардың белсенділігін, қызығушылығын арттыра отырып, көпшілік алдында еркін сөйлеуге дағдыландыру, шешендік біліктілігін арттыру

Тәрбиелік Ұқыптылыққа, ізденімпаздыққа, талапты болуға инабатты, тапқыр, адамгершілікке табанды, патриоттық сезімге, дүниетанымдық көзқарасын кеңейтуге, саяси-идеялылыққа, еңбекқорлыққа, табиғатты сүйе білуге, мамандық таңдауға, экономикалық және экологиялық көзқарасқа, эстетикалық және әдептілік сауаттылыққа т.б. баулу.

Сабақтың түрі: интерактивтік

Сабақтың тегі: ойын сабағы

Сабақтың әдісі: проблемалық, көрнекілік, тірек-конспектілік, сын тұрғысынан ойлау,

Сабақтың тәсілі: Жалпы сыныппен, топпен, жеке оқушымен

Сабақтың көрнекілігі: интерактивтік тақта

Пәнаралық байланыс: тарих, математика, биология, әдебиет, информатика, д/ш, т.б.

Қолданылған әдебиеттер: «Қазақстан тарихы» әдістемелік журналы,

С А Б А Қ Т Ы Ң Б А Р Ы С Ы

1. Ұйымдастыру:

а) амандасу, түгендеу, құрал-саймандарын даярлау, тәртіпке шақыру;

ә) Оқушыларды алдағы сабаққа психологиялық жағынан дайындау, өтілу барысын таныстыру

ІІ. «Тобыңды тап»

Ойынның шарты: Шәкірттердің қызығушылығын ояту мақсатында оқушыларға әр түрлі патриоттық ән шумақтары жазылған парақшалар таратылады. Оқушылар жазылған ән жолдарына дыбыстап, әнге салу арқылы өз жұптарын табады. Оқушылар ән аттарына байланысты «Атамекен» және «Қазақстан» топтарына бөлінеді.

ІІІ. «Ұяшықтары сұрақтар» ойыны

Ойынның шарты: Кестедегі әр ұяшықта ұпай санына қарай деңгейлік тапсырмалар беріледі.

белгісінің мәні: оқушы кез-келген патриоттық ән орындауы қажет.

1. Батый ханның әділдігі туралы жазған Парсы тарихшысы (Жувейни)

2. Монғол мемлекеті қанша түмен әкімшілікке бөлінді? (95)

3. Шыңғысханнан кейін орнына кім отырды? (үшінші ұлы Үгедей)

4. Патриоттық ән орындау

5. “Жуас қала” деп аталған қала (Баласағұн)

6. Шыңғысханды қорғайтын жасауыл? (кешіктен)

7. Алтын Орданы құрушы монғол ханы (Батый)

8. 17 жасында хан болған кім? (Әбілхайыр)

9. Ақ Орданың орталығы қай қала? (Сығанақ)

10. Ақ Орда мемлекеті неше жыл өмір сүрді? (240)

11. Моғолстан мемлекеті қай ұлыстың орнына құрылды? (Шағатай)

12. Дін иелерінің жерлері қалай аталды? (Вакф)

13. Патриоттық ән орындау

14. Әмір Темір Мауаннахрда неше жыл жеке дара билік жүргізді? (35)

15. Ноғай Ордасының орталығы? (Сарайшық)

16. Әбілхайыр хандығы неше ру тайпадан тұрды? (92)

IV. Сөз жұмбақ «Монғол»

1) 1155-1227 жж. өмір сүрген Монғол ханының шын есімі. (Темучин)

2) Шыңғысханның баласы (Жошы)

3) Монғолиядағы өзен (Онон)

4) Қазақ тайпасы (руы) (Арғын)

5) 6 ай бойы берілмеген қала (Отырар)

6) Батый құрған мемлекет (Алтын Орда)

V. Сәйкестендіру тесті

I топ тапсырмасы

1. Алтын Орда А) Батпақ шайқасы

2. 1365 жылы Ә) Құндызша шайқасы

3. 1391 жылы Б) Батый

4. Мауараннахр В) Сарайшық

5. Монғолстан Д) Қарақорым

6. Ноғай Ордасы Е) Әмір Темір

IІ топ тапсырмасы

1. Отырар А) 1380 ж

2. Ноғай Орда Ә) Алмалық

3. Екіретүп Б) Едіге

4. Куликово В) Сығанақ

5. Ақ Орда С) Қайыр хан

6. Моғолстан Д) 1431 ж.

VI. Бұл кім? Ол не?

Шарты: суретте не немесе кім бейнеленгенін айту.

1-топ сұрақтары

1 - суретте «Ежелгі Отырар қаласының орны»

2 – суретте Әл-Фараби (870-950 жж.)

3 – суретте Бабажа-қатын кесенесі

І1-топ сұрақтары

1 - суретте «Сұлтан Бейбарыс»

2 – суретте Ежелгі Сарайшық қаласының жұрты

3 – суретте Отырар шайқасы

VII. «Тарих дөңгелегі» ойыны

Шарты: Дөңгелек 4-ке бөлінген. Әр бөлікте 2 сұрақ жасырылған.

Тұлғалар бөлігінде – тарихи тұлғаны табуға арналған сұрақ.

1. Алтын Ордада қай ханның тұсында Ислам діні мемлекеттік дін болып жарияланды? (Өзбек хан)

2. 1348 ж. Моғолстан ханы етіп кімді сайлайды? (Тоғылық Темір)

Түсіндір бөлігінде – оқиғаның мәнін, маңызын, себебін ашу қажет.

1. ОТЫРАР ОПАТЫ (1218 ж.)

2. БАТПАҚ ШАЙҚАСЫ (1365 ж. 22 маусымда Әмір Темір мен Ілияс-Қожа арасында Ташкент қаласының маңындағы шешуші шайқас. Екі жақтан 10 мың адам қырылған. Ілия Қожа жеңіске жетті.)

Оқиғаны анықта бөлігінде – датаға сәйкес оқиғаны табу қажет.

1. 1206 ЖЫЛЫ ..... (Монғол империясы құрылды)

2. 1155 ЖЫЛЫ (кейбір деректерде 1162 жылы) .... (Темучин дүниеге келді)

Қанатты сөздер бөлігінде – мақалдың жалғасын табу

1. Ерлік білекте емес, жүректе

2. Батыр майданда шынығады, болат қайнауда.

VIII. Нашар оқитын оқушылармен жұмыс.

10 сұрақтан тұратын тест тапсырмалары

ІХ. Бағалау.

Сабаққа қатынасқан барлық оқушылар бағаланады.

X. Қорытынды.

Атамекен!

Ой – қыры,

Толған тарих, жыр-аңыз,

Тұнған сырға шуағы.

Шуағына шомылып,

Тарихына шомғанда,

Алтын Адам сияқты

Аруақтанып шығамыз!

Тест

1. Қай жылы монғолдар Жетісу жеріне енді?

А) 1218ж. В) 1219ж. С) 1217ж. Д) 1211ж.

2. Алтын Орда қай ұлыстың орнына құрылды?

А) Жошы. В) Шағатай. С) Үгедей. Д) Төле.

3. Қай ханның кезінде Ақ Орда Алтын Ордадан мүлдем оқшауланды?

А) Жұмадық. В) Өзбек. С) Темір-Мәлік. Д) Ұрыс хан.

4. Моғолстанның құрылуында басты рол атқарған тайпа

А) қаңлы В) үйсін С) арлат Д) дулат

5. Әмір Темір Мауараннахрдағы билікті қай жылы басып алды?

А) 1370ж. В) 1336ж. С) 1376ж. Д) 1405ж.

6. Ноғай Ордасының іргесін кім қалады?

А) Ноғай. В) Едіге. С) Нұрад-дин. Д) Жаңбыршы.

7. Әбілқайыр қанша жыл хандық құрды?

А) 20 В) 40 С) 35 Д) 60

8. Әскерлерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналатын салық

А) баж В) тағар С) Қапшуыр Д) Құшыр

9. Мұрагердің, яғни хан баласының тәрбиешісі

А) атабек В) көкілташ С) наиб Д) миршикар

10. Батыс Сібір қай жылы Әбілқайыр ханның қарамағына өтті?

А) 1428ж. В) 1468ж. С) 1481ж. Д) 1495ж.