Внеаудиторная занятие "Уроки духовности" (2 класс)

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Кюереляхская средняя общеобразовательная школа имени Степана ГурьевичаКоврова»

УТВЕРЖДЕНО

 решением  педагогического совета

от_______________2015 года

Председатель___________(Колодезников Г.Г.)

РАБОЧАЯ  ПРОГРАММА

по внеаудиторной занятии « Уроки духовности»  для 2 класса

на 2015-2016 учебный год

Ступень начального общего образования,

16 часов, базовый уровень,

Учитель: Алексеева Альберта Анатольевна

Программа разработана на основе:

 «Айыы сиэрин тутус». Афанасьев Л.А. , «Тэрут култуура» .Попова Г.С.Санаайа.

с.Кюерелях

2015

Быьаарыы сурук

            «Духуобунас уруоктара»  дьарык программата  биир сылга аттарыллан алын сүһүөх оскуолаҕа ананна.          Тѳрѳѳбүт тыл, сиэр - майгы    федеральнай государственнай үѳрэх стандартын (ФГҮѲС) ирдэбилинэн о5ону кыра сааьыттан ийэ тыл эйгэтигэр, уран тылга уьуйар, иитэр, айыы сиэрдээх, майгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх  –  буоларга уерэтэр сурун хайысха. Умсугуйан дьарыктанар о5о – санаата сайдыылаах, билиилээх – керуулээх, бэ5эьээннитин ыра саныыр, санрсыннытыгар эрэллээх, айыы сиэрдээх майгылаах  буолар. Онон «Духуобунас уруоктара» дьарык толкуйдуур дьо5урун олохсутуу, тереебут тыл бэйэ кыа5ын сайыннарыыта,  сиэрдээх – майгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх суолталаа5ын ейдетуу буолар.

  Программа алын  кылаас уерэхтээьин ис хоьоонугар оло5уран аттарыллан алын суьуех оскуола5а ананна.

Yрдүк духуобунастаах, эргиччи сайдыылаах, айыы сиэрдээх, кэрэ майгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх, Киhилии киhини иитии бу программа сурун сыала- соруга буолар.

Дохсун долгуннаах XXI үйэ5э дойдубут дьыл5ата хайа диэки хайыhара ыччаттан быhаччы тутулуктаныа5а.

Саргы самныбатын, кэскил кэхтибэтин, утум уhуурун туhугар Эhиги, кэлэр келуенэ, туох ыра санааны, соргуну-тускулу тутуhуоххутуй, суолдьут сулус оңостуоххутуй?! Итинник ыйытыктары туруоран, Саха Республикатын Ытык кырдьа5астарын Yрдүкү Сүбэтэ уунэр ыччакка, туhаайан, ситими-утуму ыhыктыбакка, чөл туругу бө5өргөтөргө айан хаалларбыт, утум олохпут үс сүрүн ыйынньыгын:

«Киhилии киhи»;

«Киhи киhитэ»;

«Киhилээх киhи», - диэн Айыы киhитин айылгытын, сиэрин-майгытын, ис туругун ирдэбиллэрин суолдьут сулус оңоhун, о5о сааскыттан тутус, дьулус диэн сүбэлиир.

Бастакытынан: «Киhилии киhи» буол диэн ыйынньык тугу этэрий? Киhи диэн – үрдүктэн үрдүк өспөт өйдөбүл, Сир үрдүгэр Аар айыыларынан айыллыбыт Айыы уран о5ото. Ол үөhэттэн бэриллибит үрдүк аналы түhэн биэрбэт курдук Киhи «Киhилии киhи» буолуохтаах, киhилии дьоллоохтук-соргулаахтык олоруохтаах, айар-тутар үлэнэн дьарыктаныахтаах.

«Киhилии киhи буол» диэн ыйынньык тугу ыйарый?

Киhилии сиэрдээх-майгылаах, сайдам-сайа5ас санаалаах, киэң-холку, көнө-көрсүө буол, аналгын булан, ыал буолан, дьиэлэнэн-уоттанан олоххун оңоhун диэн ыйар. Ыччаттарын тэнитэр, өбүгэлэрин, төрөппүттэрин ытыктыыр суураллыбат сокуоннаа5ын этэр.

Иккиhинэн: «Киhилии киhитэ буол» диэн ыйынньык, ол аата:

Дьоңңо-сэргэ5э туhалаах, үтүөнү-үтүмэни оңорорго мэлдьи бэлэм, дойду общество оло5ор быhаччы кыттар киhи буол диэн, кэрэни кэрэхсииргэ, сыаналыырга бэйэ5ин үөрэт, ааккын-суолгун түhэн биэримэ диэн сүбэ-соргу оңорор.

Тулалыыр аар айыл5аны харыстыахтааххын, киниэхэ сүгүрүйэр өйгө-санаа5а иитиллиэхтээххин, алааскын, дойдугун таптыахтааххын, норуоккунан киэн туттуохтаххын, атын омуктары ытыктыахтааххын тоhо5олоон бэлиэтиир.

Yсүhүнэн: «Киhилээх киhи буоларга дьулус!»

Хотугу норуоттар үгүс үйэлэр үрдүк мөңүөннэрин туоратан а5албыт өлбөт-сүппэт муударастара, мэңэ билиилэрэ итини сүбэлиир. «Ойуурдаах куобах охтубат, уулаах балык бараммат». Киhи киhиннэн сылдьар, киhиннэн олорор, тирэх, көмө оңостор. Дьоңңо үтүө сыhыаннаах киhини убаастыыллар, ытыктыыллар, киниэхэ күүс-көмө, эркин да буоларга өрүү бэлэм буолаллар. «Киhилээх киhи» өлөн-охтон биэрбэт.

 Бу үөhэ этиллибит туhаайыылар бары уунэр келуенэ5э туhуланар тускулаахтар. Дьиэ кэргэнтэн, о5о саадыттан, оскуолаттан, үлэ коллективыттан, олорор түөлбэттэн общественнай холбоhуктарга тиийэ үтүө Киhини: «Киhилии киhи», «Киhи киhитин», «Киhилээх киhи» иитэргэ өбүгэлэрбит кэрбэң кириэстэрин саната, өйдөтө, такайа, иитэ сылдьар аналлаахпыт.

Киэң киэлилээх Саха сиригэр, араас норуоттардаах хотугу куйаарга барытын биир кэлиминэн хамнатар хайысхалары олоххо кэлимсэтик киллэрии ситиhиллиэхтээх.

Алларааттан чиң тирэх, эрэллээх үктэл баар буолла5ына, амалыйар алгыс арчылаан истэ5инэ, барыта этэңңэ буолуо5а, инникигэ эрэл күүhүрүө5э, ыччат кыната кылбаңныа5а, уйул5ата уhуктуо5а, уйгулаах оло5у түстүө5э.

Орто Дойду уран уйгулаах Оло5ун өспөт өйдөөх Киhи оңорор, кэбирээбэт кэскилин Кини тэнитэр, дьулуhар дьолун Кини томтотор.

Уерэнии сурун сыала: үрдүк духуобунастаах, эргиччи сайдыылаах, айыы сиэрдээх, кэрэ майгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх, Киhилии киhини иитии.

Уерэнии соруктара:

- тереебут дойдуга тапталы ицэрии, кининнэн киэц туттар ейу- санааны уескэтии.

- утуе5э-кэрэ5э, билиигэ – керуугэ тардыьар ба5а санаатын кууьурдуу;

- айыл5а5а харыстабыллаах сыьыаны иитии, эбугэлэрбитутуе угэстэрин тутуьан олоххо сирдэтии.

- бу учугэй куьа5ан, бу сеп-сыыьа диэн ейдебулу ицэрии, бэйэ быьыытын- майгытын сыаналаан керерге эрчийии.

- Дьоңңо-сэргэ5э туhалаах, үтүөнү-үтүмэни оңорорго мэлдьи бэлэм, дойду общество оло5ор быhаччы кыттар киhи буол диэн, кэрэни кэрэхсииргэ, сыаналыырга бэйэ5ин үөрэт, ааккын-суолгун түhэн биэримэ диэн сүбэ-соргу оңорор.

- Дьоңңо үтүө сыhыаннаах, киhини убаастыыр, ытыктыыр, киниэхэ күүс-көмө, эркин да буоларга өрүү бэлэм буолар санааны уэскэтии.

Үɵрэх предметин үɵрэтии түмүктэрэ

Ытык ɵйдɵбүллэрин үɵрэнээччигэ иҥэрии түмүгэ:

•          тулалыыр эйгэ туhунан билии – коруу;

•          үтүɵнү – мɵкүнү, сырдыгы – хараҥаны арааран, сиэри тутуhуу, амарах, аhыныгас, дьоҥҥо кыhамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин ɵйдүү;

Үɵрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:

•          дьарыкка бэриллибит сорудаҕынан араас иhитиннэрэр эйгэ кыаҕын талар, туhанар

•          дьон сыhыанын ырыта дакаастыы үɵрэнэр

•          доҕотторун, тɵрɵппүттэрин, кылаас иннигэр кылгас иhитиннэрии оҥоро үɵрэнэр

2 кылаас үөрэнээччилэрэ сыл түмүгэр ситиһэр үөрүйэхтэрэ уонна сатабыллара:

•          духуобунас уруоктарын уэрэ5ин кэдьууьун сурун бэлиэтинэн, билгэтинэн, чинчитинэн уэрэнэр о5о тобулла5ас, сайа5ас, сыста5ас турукка киирэн уэрэ5ин айымньылаахтык ылынан саха буоларын киэн тутта саныыра;

•          сиэрдээх быььыта-майгыта, тэрут угэьи куннээ5и оло5ор кэцул оттунэн тутуьара, айымньылаахтык туттара, ийэ тылынан санаатын сатаан сайа этэрэ;

•          сахалыы сайа5ас туруга, айылгытын, уйул5атын, отуорун оло5о оннун чэл сылдьара буолар;

•          атын омук о5олорун кытта сэпкэ, эйэ-дэмнээх, тэцнээх сыьыана;

•          уэрэтиэх-билиэх ба5ата уонна айыл5а уэрэ5ин ылынара буолар.

СОГЛАСОВАНО

Заместитель директора по УВР

______________________________

___________________2015г         

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Кюереляхская средняя общеобразовательная школа имени Степана Гурьевича Коврова»

КАЛЕНДАРНО-ТЕМАТИЧЕСКОЕ

ПЛАНИРОВАНИЕ

Мин
№	Темата	Чааьа	Ыытыллар ньыма	кунэ	корректировка	Кэтэьэр тумук
1	Мин. Мин майгым.	1	Киирии дьарык			Майгы диэн тугун билсиьиннэрии, майгы арааьын уерэтии, уерэнээччи бэйэтин майгытын толору бэйэтэ улахан киьи кемете суох кэпсиирин ситиьии
2	Мин дьарыктарым.	1	Кэпсэтии			Киьи барыта дьарыктаах буоларын ейдетуу, бэйэлэрин себулуур дьарыктарын кэпссэьин
3-4	Мин талааным.	2	Бэсиэдэ, Акция «Мин сатыыбын»			араас талаан кердеруутэ, суумэрдээьин, Дьааьыла оголорун аралдьатыы, кыра кэнсиэрт кердеруу
Дьиэ кэргэн
5	Чугас аймахтарым.	1	Бэсиэдэ , уруьуй			Уерэнээччи бэйэтин чугас аймахтарын тустарына улахан киьи кемете суох кэпсиирин буолар
6	Ыраах олорор аймахтарым	1	Бэсиэдэ			Ыраах аймахтарын тустарынан билэн, уерэтэн кылааьын оголоругар кэпсиир
7	Дьиэ кэргэн угэстэрэ	1	Бэсиэдэ, бырайыак оноруу			Уерэнээччи бэйэтин дьиэ кэргэн угэстэрин(традиции) бырайыак кеметунэн кэпсиир
8	Тумуктуур дьарык	1	Кэпсэтии			Чугас аймах теруччутун  сатаан онорор буолар, керен туран кэпсиир
«Ким до5ордоох ол дьоллоох»
9	Мин до5орум.	1	Бэсиэдэ			Уерэнээччи до5орун туьунан сиьилии(майгытын, дьаргын) кэпсиир
10 11	До5ордоьуу сокуоннара.	2	Бэсиэдэ, инсценировка			До5ордоьуу сокуоннарын билэр, куьа5аны-учугэйи араарара уерэнэр
12	Тумуктуур дьарык	1	Акция «До5ордуу буолуохха»			Улахан белех оголоругар инсценировкаларын кердерен куьа5ан-учугэй быьыыны ейдетуу
Тереебут дойдуга таптал
13	Улууспут ерегей ырыата(гимн), дьаралыга (герб),былаа5а.	1	Бэсиэдэ, ырыа, уруьуй			Улуус гербэтин, былаагын, гимнын билэр буолар, киэн туттар
14	Улууспут нэьилиэктэрэ.		Бэсиэдэ			Нэьилиэктэр ааттарын билэр буолар
15	Улууспут биллиилээх дьонноро.		Бэсиэдэ			Улуус биллиилээх дьоннорун билэн киэн туттар буолар
16	Тумуктуур дьарык		Экскурсия			Тереебут дойдутун кэрэ айыл5атын харыстыыр буолар

Туттуллубут литература

Афанасьев Л.А.Айыы сиэрин тутус. Дь:. «Бичик». 1996

2.Попова Г.С.-Санаайа. Тэрут култуура. Дь:. «Дана алмаас», 2007

СОГЛАСОВАНО                                                                                                                               СОГЛАСОВАНО                                                                                                    

Протокол заседания                                                                                                                     Заместитель директора по УВР

Методического объединения                                                                                                       ___________________________

Учителей начальных классов                                                                                                          __________________2015г

От___________2015г