Yoshlarni jamiyat hayotiga tayyorlash

YOSHLARNI JAMIYAT HAYOTIGA TAYYORLASH.

Mustaqil davlatimizning o’z oldiga qo’ygan maqsadini amalga oshirish hamda uning istiqbolini belgilashda yoshlarni asosiy kuch deb qaramoqda. Shuning uchun ham davlatimiz yoshlarni mustaqil hayotga tayyorlash, ularning huquqiy ongini o’stirish hamda jamiyatda o’z o’rnini topishi uchun shart-sharoit yaratish mas’uliyatini o’z zimmasiga oldi.

Istiqlolning ilk qadamlaridanoq islohotlarning amalga oshirish muvaffaqiyati yangi mustaqil O’zbekistonni qurish va unda munosib hayot kechirish mas’uliyati oldida turgan yosh avlodning tafakkurini o’zgartirish bilan bog’ladi. Yoshlar faoliyatini davlat va jamiyatni o’zgartiruvchi omil darajasiga ko’tarish vazifasi qo’yilgan.

Buning uchun yoshlarni nafaqat zamonaviy bilimlar bilan qurollantirish, balki ularni ta’lim muassasalarida mustaqil hayotga tayyorlash mas’uliyati ham kun tartibidagi dolzarb muammo qilib belgilangan.

Milliy modelimizning alohida ajralib turadigan muhim hususiyatlaridan biri ham yoshlarni mustaqil hayotga tayyorlash hisoblanadi. Ta’lim tizimining yangi turi hisoblagan kasb-hunar ta’limi Respublikada 1988 yildan shakllana boshladi va bugungi kasb—hunar kolleji bitiruvchisi bir necha ixtisosliklarni egallagan, chet tilini o’zlashtirgan va tayanch fanlar bo’yicha nazariy bilimlar bilan qurollangan mutaxassis bo’lib yetishmoqda. Uning bilim darajasi nafaqat tanlagan kasbi bo’yicha ishga joylashtirishi, balki xususiy tadbirkorlikni yo’lga qo’yish imkonini ham bermoqda. Agar xoxish va imkoniyati bo’lsa, oliy o’quv yurtiga kirish va o’qishni davom ettirish imoniyatiga ega bo’ldi.

Yoshlarning ijtimoiy hayotga kirib kelishida ularning erkinligini ta’minlash shaxsning xohish-irodasini ro’yobga chiqarishga asoslangan faoliyatdir. Erkinlik, eng avvalo, yoshlarning individuallikka bo’lgan huquqini e’tirof etish va ro’yobga chiqish zamirida paydo bo’lmoqda. Mustaqillik yillari ta’limida inson erkinligini ta’minlash orqali shaxsiy qadriyatlarni ro’yobga chiqarishga erishilmoqda. Uzluksiz ta’lim tizimining barcha bo’ginlarida yoshlar ongida huquqiy bilim, tushunchalar, huquqiy madaniyatni shakllantirish ta’minlanmoqda. Fikrimizning yaqqol dalili sifatida 2008-yil 7-yanvar kuni e’lon qilingan “Bola huquqlarining kafolatlari to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi qonunini misol tariqasida keltirishimiz mumkin. Ushbu qonunning maqsadi bola huquqlarining kafolatlari sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iboratdir. 4 bob, 32 moddadan iborat “Bola huquqlarini himoya qilish kafolatlari to’g’risida”gi Qonun Respublikamizda yashayotgan 18 yoshgacha bo’lgan yoshlarning irqi, jinsi, millati, ijtimoiy kelib chiqishidan qat’iy nazar huquq;ari kafolatlanganligini ko’rsatadi. Unda bolaning dunyoga kelib , yetuk shaxs darajasida komol topishigacha bo’lgan izchil hayotiy jarayonlar butun murakkabligi bilan qamrab olingan. Bu esa yoshlarni balog’at yosgiga yetgunga qadar  davlat jamiyatni taraqqiy ettiruvchi kuch bo’lishida, oilasida suyanchiq, el koriga yaraydigan komil insonlar bo’lib yetshishlarining kafolati hisoblanadi.

Respublikamizda har bir fuqaroning, jumladan, har bir yoshning hayotda o’z o’rnini topib yashashiga imkon yaratish davlat siyosatining bosh muammosi hisoblanadi. Buning asosiy mezoni esa rivojlanayotgan shaxsning layoqati, bilimi, iqtidori va  shu bilan birga uning  ma’naviy qiyofasini milliy va umuminsiniy qadriyatlar asosida shakllantirishdan iboratdir.  Yoshlarni mustaqil hayotga tayyorlashda har bir shaxsning qobiliyati, qiziqishini inobatga olish “O’zbekiston Respublikasida yoshlarga oid davlat siyosatining asoslari to’g’risida”gi qonunining 9-moddasida ham o’z ifodasini topgan bo’lib, unda “O’zbekiston Respublikasida davlat va jamiyat tashkilotlari, mansabdor shaxslar iste’dodli yoshlarni aniqlashda va ularning ijodiy kamol topishida ko’maklashishlari shart” deb ko’rsatilib o’tilgan.

Yoshlarni jamiyat hayotiga tayyorlash maqsadida ta’lim tizimi mazmunidagi o’zgarish, rivojlanish, takomillashuvning shaxsga yo’naltirilganlik nuqtai nazaridan quyidagi imkoniyatlarni ko’rsatib o’tishni joiz deb bildik:

1.            Ta’limga oid zarur huquqiy-me’yoriy hujjatlarning qabul qilinishi ta’minlashning ijtimoiy maqolmini ko’tarish, uni davlat siyosati darajasiga olib chiqish imkoniyatini berdi.

2.            Mustaqillik yillarida ta’lim tizimi yangi ijtimoiy sharoitlarga moslashtirildi.

3.            Ta’lim sohasidagi ijtimoiy hamkorlik yo’lga qo’yildi.

4.            Ta’lim muassasalari va ishlab chiqarish o’rtasida integratsiya vujudga keldi.

5.            Uzluksiz ta’lim tizimini pedagog kadrlar bilan ta’minlash, malaka oshirish tizimi faoliyatining bozor iqtisodiyoti sharoitiga moslashtirilganligi.

6.            Yoshlarning uyg’un rivojlanib  borishlari hamda o’z bilimlari, qobiliyatlari va imkoniyatlarini rivojlantirishga imkon beruvchi differentsiyalashgan, tabaqalashtirilgan ta’limga e’tiborning kuchayganligi.

7.            Yoshlar iqtidorini rivojlantirishga qaratilgan maxsus ta’lim muassasalari faoliyatining yo’lga qo’yilganligi.