Ашық сабақ "Пропорцияның негізгі қасиеті" (6 сынып)

Сынып: 6

Тақырыбы:Пропорция. Пропорцияның негізгі қасиеті

Сабақтың мақсаты:Пропорцияның қарапайым қасиеттерін пайдаланып оқушылардың мәселе есептерге пропорция  құра білу  арқылы бейімділіктерін деңгейлеп оқыту арқылы қалыптастыру.

Сабақтың түрі: Деңгейлеп оқыту.

Пайдаланылатын көрнекіліктер: ауызша және жазбаша орындауға қатысты деңгейлік  үлестірмелі карточкалар, формула жазылған кестелер

Сабақтың барысы:

1.      Ұйымдастыру кезеңі.

2.      Ауызша тапсырмалар. Тақтаға бірнеше есептер ілінеді, оқушылар кезектесіп жауап береді.

3.      Есептеңдер:

1)      (4х3х5):(3х4)                           3) 3х5х2х11):(5х11)

(8х6х7х9):(2х6х7х3)                     4) (8х9х6х5):(9х3х5)

Пропорцияны оқып, оның шеткі мүшелерін, ортанғы мүшелерін атаңдар:

3:6=4:8,   15/ 5 ═  51/17,   20:4 ═30:6,       3/5 ═6/10.

3.  Жаңа сабақты түсіндіру.

Өткен сабақтармен байланыстра отырып, сабақ қысқаша түсіндіріледі

Екі қатынастың теңдігі пропорция деп аталады.

Мысалы, 5/15═7/21 теңдігі –пропорция.Себебі 5/15═ 1/3 ,  7 /21═  1/3

Пропорция мына әріптер арқылы жазылады:

 а/ в ═ с /д немесе    а: в═ с:д  мұндағы а-ны және d-ны  пропорциның шеткі мүшелері деп ,  в мен с-ны ортанғы мүшелері деп атаймыз. Сонымен пропорцияның шеткі мүшелерінің көбейтіндісі ортанғы мүшесінің көбейтіндісіне тең.

Яғни ,          

              а*d в*с

Бірнеше мысалдар түсіндіріледі

1-       мысал.   Пропорцияның белгісіз мүшесін табыңдар:

   х:20 ═ 2:5

Ол үшін пропорцияның шеткі мүшелері және ортанғы мүшелерін көбейтеміз

   х:20 ═ 2:5

  х*5 ═2*20

   5х ═40

     х ═ 40/5

      х═8

2-       мысал.            8/14═ х/35

                                 14*х═8*35

                                  14х═ 280

                                  х═280/14

                                    х═20

3-иысал.

    Өзенде жүзген сал 9 сағатта 25,2км қашықтыққа барды.Осы өзенде жүзген сал 36,4 км қашықтыққа неше сеғатта барады?

Есепті пропорция құру арқылы шығарылады.

     9  сағатта →25,2 км

     х  сағатта→36,4 км сонда

      9/х═25,2/36,4

      25,2*х═9*36,4

      25,2х ═ 327,6

       х ═327,6/25,2

 х ═13  жауабы: 13сағат.

4-мысал.

Қатынастың негізгі қасиетін пайдаланып , пропорцияны бөлшексіз жаз

7:8 ═ 35 /13: 40 /13

7:8 ═ (13*  35/13) :( 40 /13*13) ═ 35:40 яғный 5 санына қысқартамыз

7:8═7:8.

4) Жаттығуларды орындау

            А тобы

 №83, № 87  тақнөмірлері, №93

            В тобы

   №

    №95, № 100 тақ нөмірлері, №105

            С тобы

№

    №107, № 1111 ,  №105 , №116

           5)  Өзіндік жұмыстар.   Деңгейлік тапсырмалар

Бірнеше есептер тақтаға, қалғанын өз беттерінше орындайды.

   Пропорцияға байланысты есептер беріледі.

6)        Үйге тапсырма.

              Үйге берілген тапсырмалар деңгейлеп беріледі

7)  Қорытындылау Пропорцияның қасиеттерін еске түсіру.

8)   Оқушыларды бағалау.  Барлық есепті шығарған оқушыға

А тобына- ‟3” деген баға қосымша есеп шығару арқылы

‟4” баға қойылады.

 В  тобына - ‟4” деген баға, қосымша  есеп шығару арқылы  ‟5” деген қойылады.

С тобына -  ‟5”  деген баға қойылады.