«АТА ЗАҢ –ЕЛДІГІМІЗДІҢ ЕҢСЕСІ» Конспеты

Тақырыбы: «АТА ЗАҢ» күні Қазақстан Республикасы Конституциясының күніне орай  «АТА ЗАҢ –ЕЛДІГІМІЗДІҢ ЕҢСЕСІ»  атты ашық тәрбие сағаты

Мақсаты: Ел тәуелсіздігіміздің жиырма жылдығына орай оқушыларға Конституцияның сипаты, маңызы туралы түсінік беру. Ата заңның қалыптасу тарихының кезеңдері және оның ерекшеліктері туралы білімдерін тереңдету. Ұлттық болмысымызды бейнелеген заңдық қағидалар мен өркениеттік Заңдық ережелерді бойларына сіңіру және Ата заңымызды құрметтеуге, сыйлауға тәрбиелеу.

Көрнекілігі: «Ата заң – елдігімнің еңсесі» тақырыбы жазылған плакат, қанатты сөздер, гүлдер, шарлар, Қазақстан Республикасы Конституциясы кітабы, Мемлекеттік Ту, Елтаңба.

БАРЫСЫ:

І. Әнұран орындалады.

ІІ. Мұғалімнің кіріспе сөзі.

Заң-бүкіл қауым мойындайтын жалпылама қабылданған ережелер жиынтығы. Республикамызда заң шығару жұмысымен Парламент айналысады. Парламент халық депутаттарынан құрылады. Ол екі палатадан, яғни құрамдас бөліктен тұрады. Жоғары палата-Сенат, төменгі палата –Мәжіліс деп аталады.

Конституция-әрбір мемлекеттің бас құжаты. Ол қоғамның даму заңдылықтарын, азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және міндеттерін айқындап беретін негізгі заң болып табылады.

Ал, оқушылар, енді сендерді бүгінгі тәрбие сағатымыздың негізгі бөлімдерімен  таныстырайын.

І бөлім – «Ата заңым-мақтанышым, қорғаным».  Тақпақтар айтылады.

ІІ бөлім – «Жылдар  сөйлейді»

ІІІ бөлім – «Заңды білесіңбе?  Сұрақ-жауап сайысы

ІV бөлім – «Айтқанды ұғамыз, білуге құштармыз». Ситуациялық сұрақтар

V бөлім – «Қазақстанның болашағы-білімді ұрпақ қолында».

- Армысыздар, құрметті ұстаздар мен оқушылар! «Ата заң – елдігімнің еңсесі»  атты тәрбие сағатымызға   қош келдіңіздер!

Көрініске қатысушы тұлғалар:  Абылай хан, Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би,

Махамбет батыр, С.Торайғұров, Қайрат Рысқұлбеков

       (Балалар үшбұрыштап тұрады, алда Абылай хан тұрады. Сөздерін айтқанда орындарын басып, ауыстырып тұрады. Әр кейіпкер сөзін айтып жатқанда слайдтан олардың бейнелері көрсетіліп тұрады)

Абылай:      Жан-жақтан бәрі қысқанда,

   (Арыстан)    Айырып жау мен жақынды.

                      Қаптаған  қалың дұшпанға

Ұрандап шықтым атымды: Абылай! Абылай! Абылай!

Бас қосты менің қасымда,

Үш жүздің барлық ұланы.

Ғасырдан жетіп ғасырға

Болдым мен елдің ұраны:  Абылай! Абылай! Абылай!

Төле би: Алтау ала болса, ауыздағы кетеді,

(Мақсат) Төртеу түгел болса, төбдегі келеді,

Бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып,

Атам қазақтың абыройын сақтайық.

Қазыбек би:  ─Алтын ұяң  ─ Отан қымбат,

     (Иманғали)        Құт берекең ─ атаң қымбат,

Аймалайтын ─анаң қымбат,

Мейірімді ─апаң қымбат,

Кіндік кескен ─ жерің қымбат,

Ұят пенен ар қымбат.

 

Әйтеке би:    ─ Бай болсаң, халқыңа пайдаң тисің,

(Үсен)                Батыр болсаң, жауға найзаң тисің!

Махамбет:   ─ Ереулі атқа ер салмай

(Ерзат)               Егеулі найза қолға алмай.

Еңку─еңку жер шалмай

Ерлердің ісі бітер ме?

Мен бе, ұлан, мен болам,

Ағатай беріш ел болам

Исатайдың серігі

Ел жұртым деп жанымды

Шүберекке түйген ер болам

Жайықты малға толтырып

Халыққа теңдік әперсем

Деп, арманға қол созған,

Махамбет ақын мен болам!

С.Торайғұров:─ Мен қазақ, қазақпын деп мақтанамын,

(А. Бағдаулет)  Ұранға алаш деген атты аламын.

 Сүйгенім қазақ өмірі, өзім қазақ

 Мен неге қазақтықтан сақтанамын?!

Қайрат.   ─   Елбең ─елбең жүгірген

(Бекболат)     Ебелек отқа семірген.

Арғымақ мінген жаратып

Ақ сауыт киген темірден.

Алатаудай бабалар,  Аруағыңмен жебей көр!

Күнәдан таза басым бар,  Жиырма бесте жасым бар

Қасқалдақтай қаным бар,  Бозторғайдай жаным бар

Алам десең алыңдар!   Қайрат деген атым бар!

Қазақ деген затым бар,  «Еркек тоқты ─құрбандық»

Атам десең атыңдар!

   

Төле би:    ─ Біз қорғаған Отанды!

Қазыбек:       ─Біздей алып жотаңды!

Әйтеке би:            ─Ұмытпа, деп ұрпаққа!

Махамбет:     ─Біздей батыр атаңды!

Бәрі хормен:  ─ Бұйырып бүгін тіл қаттық!!!

Мұғалімнің сөзі: Қаншама қиындық көрсе де, Қазақ елінің аумағында ғасырлар бойы шапқыншылық болып, астан-кестең оқиғалар мен өзгерістер орын алса да ата-бабаларымыз екі құндылықты мәңгілік сақтап қалды, ол Сөз құдыреті мен Заң құдыреті. Ел басқарудың тамаша үлгілері біздің ата-бабаларымызда да болған. Қазақ тарихында «Қасқа жол», «Ескі жол», «Жеті жарғы» делінген заң үлгілері болған. 1993 жылы 28 қаңтарда тәуелсіз Қазақстанның тұңғыш Конституциясы қабылданды. Ол 4 бөлім, 21 тараудан тұрды. 1995 ж 30 тамызды біздің қоғамымызда өзгерістерге, жаңа талаптарға сай толықтырылған жаңа Конституциясы өмірге келді. Ол 9 бөлім мен 98 баптардан тұрады.

 

1-жүргізуші: Ата заңым – ар-намысым, айбарым,

                        Болашағым, тектілігім, қайнарым,

                       Ата заңның аясында көш бастап,

                       Ел көгінде желбірей бер, байрағым!

2-жүргізуші:  Қазақстан –егеменді байрақты ел,

                        Жердің жүзін мойындатқан қайратты ел.

                       Ата заңым – елдігімнің еңсесі,

                       Заңы барда қазақ елі айбатты ел.

1-жүргізуші: Ортаға еліміздің рәміздері алып кіргізілсін.

                       

1-оқушы: Қазақстан Туы. (Меруерт)     

Көк аспандай көкпеңбек

Қазақстан жалауы.

Көк емес ол тектен-тек-

Елдің ашық қабығы.

Ақ ниеті – алтын күн,

Асқақ арман-қыраны.

Жалауы бұл-халқымның,

Мәртебесі, мақтаны.

2-оқушы: Елтаңбасы елімнің.  (Жанерке) 

       Елтаңбасы елімнің

       Неткен әйбәт, әдемі!

       Тұнығындай көңілдің

       Ортада-аспан әлемі.

       Құт, береке, шаңырақ,

      Орын алған ол төрден.

       Қанатты қос арғымақ.

       Екі жақтан көмкеркен.

       Тәуелсіздік жолында

       Талай-талай тер тамған...

       Билігім өз қолымда,

       Еркіндігім-Елтаңбам.

3-оқушы: Әнұран. (Ажар)            Әнұраным-жанұраным,

                                                           Айтар әнім-сөйлер сөзім.

                                                           Туған жерім-сағынарым -

                                                           Мың қайталап айтам мұны.

1-жүргізуші: Ортаға қатысушы топтарды шақырайық. Алдарыңызда  «Өжет»   

                        тобы мен «Әділет» тобын  қарсы алыңыздар.

1-жүргізуші:  «Ата заңым-мақтанышым, қорғаным» атты бөлімінде оқушылар өз кезегінде  тақпақтарын  айтады.

Самат:  Ата заңым-Тәуелсіздік таңысың,

       Арайланып атар ұрпақ  қамы үшін.

Әділеттің ақ жолына бастайтын,

Ата Заңым – туған елдің бағысың.

Зейнеп:

Ата заңым – ар намысым айбарым,

Сенің арқаң бұзылмаған қаймағым.

Ата Заңның аясында  көш бастап,

Тұғырлардан желбірей бер байрағым!

Тұғырың биіктей берсін, елім менің!

Айдана:

Ата заңым-егемендік, теңдігім,

Қанат жайып көкке өрлеген кеңдігім.

Ата заңмен іргелімін мен бүгін,

Ата заңым еңселеген елдігім!

2-жүргізуші: Конституция-халық пен биліктің қарым-қатынасын білдіретін,

                       біздің өміріміз бен тұрмысымызды айқындайтын құқықтық

                       құжат. Ал,енді Ата заңымыздың кейбір баптарына тоқталып өтейік.

Жанерке:                                                 3-бап

 Мемлекеттiк билiктiң бiрден-бiр бастауы - халық.
                                                                  7-бап

 Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк тiл - қазақ тiлi.

                                                             9-бап   

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк рәміздері - Туы, Елтаңбасы және Гимнi    бар. Олардың сипаттамасы және ресми пайдаланылу тәртiбi конституциялық заңмен белгiленедi.

Айнұр:                                                     16-бап

Әркiмнiң өзiнiң жеке басының бостандығына құқығы бар.
                                                                   34-бап

Әркiм Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға,     

 құрметтеуге мiндеттi.
Бағдат:                                                        36-бап

 Қазақстан Республикасын қорғау - оның әрбiр азаматының қасиеттi парызы және мiндетi.

 
 

1-жүргізуші: Ортамыздан мемлекетіміздің рәміздері алынып шығылсын.

                        Ендігі кезекті «Жылдар сөйлейді» бөліміне берейік

Фаризат:    1995 жылы 27 желтоқсанда ҚР Азаматтық Кодексі қабылданды.

                    1997 жылы 16 шілдеде ҚР Қылмыстық Кодексі қабылданды.

 И. Бағдаулет:1997 жылы 11 шілдеде екінші рет «Тіл туралы» заң қабылданды.

                     Қазақстан Республикасында қолданылатын барлық тiлге бiрдей

                    құрметпен қарауды қамтамасыз етедi.

Нұргелді:    1999 жылы 10 желтоқсанда «ҚР Еңбек туралы» заңы қабылданып,   

                      2000 жылы 1 қаңтарда күшіне енді.

Досжан:    «ҚР Баланың құқықтары» туралы  заң  2002 жылы 8 тамызда

                    қабылданды.Онда «Барлық бала азаматтық алуға құқықты» деп

                    жазылған.

Жандос:  «Білім туралы» заң – 2007 жылы 27 шілдеде  қабылданды.

Хор «Атамекен»  Е. Хасанғалиев.  

2-жүргізуші: Ал,  ұстаздар, оқушылар ортаға назар салайық,

Топтар шықпақ сайысқа, қол соғып қарсы алайық.

Жеңімпаз болу шарты сол, сәт сапар тілеп бәріне,

Сайысты біздер бастайық, қалмаңыздар жасқанып,-демекші «Заңды білеміз бе?» атты бөлімде әр топ қарсы топқа сұрақтар беріледі

 Екі топқа да қойылатын сұрақтар:

1.  Қазақстан Республикасының Конституциясы  қай жылы қабылданды?  

     1995 ж. 30 тамыз,

2.  Азаматтықты куәландыратын құжат? Куәлік, төлқұжат.

3.  Заң дегеніміз не? Ең жоғарғы құқықтық күші бар нормативтік құжат.

4.  ҚР-ның құқық қорғау органдарын ата?

     Прокуратура, ішкі істер органы, ұлттық қауіпсіздік органы,

5.  Мемлекеттің негізгі нышандарын ата? Ту, Елтаңба, Әнұран.

6.  Жасөспірімдер қылмыстық жауапқа қанша  жастан бастап тартылады?

      16 жастан, өте ауыр қылмыс істеген  жағдайда 14 жастан;

7.   Егер адам 16 жасқа толмаса, оның азаматтығы немен расталады? 

     Туу туралы куәлік, ата-анасының төлқұжаты;

  8.  Мемлекеттіе Елтаңбаның авторлары кімдер?

       (Жандарбек Мәліков, Шота  Уәлиханов)

9. Тудың авторы кім? (Шәкен Оңдасынұлы Ниязбеков)

10. Әнұранның авторы кім? (Шәмші Қалдяқов, сөзін жазғандар Жұмекен

      Нәжмеденов, Нұрсұлтан  Назарбаев)

11.Қазақстан өз тәуелсіздігін қашан алды? 1991 ж. 16 желтоқсан

12.Ең жоғарғы құқықтық күші бар нормативтік құжат? Заң

13. Оқушылардың құқықтары мен міндеттерін ата?

      Білім алуға, мектеп атынан жарыстарға, сайыстарға, қатысуға міндетті.

      Үлкендерді құрметтеуге, құқық бұзушылық жасамауға міндетті.

14.Оқушылардың жалпы ережелерін ата?

      Күн режимін сақтау, мектеп формасымен келу,  мектепке сабақ басталардан   

      15минут бұрын келуі керек. Мектептің есігінен кірерде асықпай бірінші

      мұғалімдерге, кіші сынып  оқушыларына жол беру, сабақты бір күн қалдырсаң   

      да дәрігерден анықтама  әкелуі керек.

15. Оқушылардың сабақ үстіндегі міндеті қандай?

      Құрал-саймандардың түгел болуы, әрқашанда өз орныңа отыру және таза

      ретті ұстау. Мұғалім сыныпқа кіргенде орныңнан тұр, тақтаға жауап беруге

     шыққанда күнделікпен шығу керек. Қоңырау соңылғанда асықпай, секірмей

     мұғалімнің рұқсатымен сыныптан шығу керек. 

16.Оқушылардың үзіліс кезіндегі тәртібі:

     Дәлізде оң қанатпен жүру, жүгірмеу, секірмеу керек. Мектеп мұғалімдерімен,

     ата-ана, үлкен кісілермен кездескенде тоқтап сәлемдесу керек.

1-жүргізуші: Тілейміз елге қуатты құтты қадам,

     Еңселі ел ертеңін ұлықтаған.

     Тәуелсіз егеменді елдің ұландары,

     Білімнің туын шыңға шарықтатқан.

«Айтқанды ұғамыз, білуге құштармыз!» Бұл бөлімде оқушылар интербелсенді тақтадағы ситуациялық сұрақтарға жауап беріледі. Ал іске сәт!

                            

 

            

ХОР:  «Қазақ елі»

2-жүргізуші:

Бұзылмас мәңгі анық бал қаймағы,

Достығым бақыт, бірлік-мол қайнары.

Көркейсін Тәуелсіз ел Қазақстан,

Желбіреп аспанында көк байрағы.

Келесі кезекте «Қазақстанның болашағы-білімді ұрпақ  қолында»  атты бөлімі.

Мұғалім қорытындылайды.

Көріп отырғанымыздай, Қазақстан Республикасының Конституциясы адам үшін жасалған, адам өміріне кепілдік беретін әділ де, парасатты Заң. Осы Ата Заңымыз алдағы уақытта да жарқын болашағымыздың берік тұғыры, Отанымыздың гүлденуі мен көркеюінің бастау бұлағы болмақ.

Ән:  «Көк тудың желбірегені». Орындаған Анарбеков Нурислам.

Би: «Сарбаздар»  (Ұл балдар билейді)

«Жаса Қазақстан»