Қазақстан тарихынан Презентация Тақырыбы: Қарлұқ қағанаты (7 сынып)

• 1 слайд

  Қарлұк қаганаты
  

• 2 слайд

  Қарлұқ мемлекеті (756-940 жж.). Қарлұқ тайпаларынын мекені - Алтай манында орналысқан. 8 ғ. бастап қарлұқтар Жетісуға қоныс аударады.
  

• 3 слайд

  Қарлұқтардың арқасында 751 ж. арабтар Талас бойында түріктермен болған шайқасты жеңеді. Осы кезден бастап қарлұқ тайпалары күшейіп, олардың патшасы өз билігін Алтайда орнатады
  

• 4 слайд

  . 755 ж. қарлұқтар Жетісуда түргештерді женеді. Түргештердің жартысы қарлұқтарға бағынады, ал қалғаны шығысқа таман көшуге мәжбүр болды.
  

• 5 слайд

  . Қарлұқтар туралы деректер 5 ғасырға жатады. Ол "бұлақ" деген атпен белгілі. Түркі руна ескерткіштерінде "үш қарлұқ" атын алтай тауы мен Балқаш көлінің шығыс жағалауы арасын қоныс еткен көшпелі тайпалар бірлестігіне айтады. 7 ғ. ортасында қарлұқ бірлестігі құрамына бұлақ, шігіл мен ташлық кірген. Көсемдері Елтабар деп аталған
  

• 6 слайд

  766 жылы түргеш қағандарының қос ордасы Тараз бен Суябты қоса, бүкіл Жетісу қарлұқ жабғысының қоластына көшеді. Олар ерте феодалдық мемлекет құрады.
  

• 7 слайд

  . Араф географы Әл-Марвази (12 ғ.) қарлұқтар құрамында 9 тайпа болғанын айтады. Қарлұқ конфедерациясына Жетісу мен оңтүстік Қазақстанның тухси, шігілдер, әзкіштер, халаджылар, чаруктер, барысхандар, т.б. түркі тілдес тайпалар кірген. 8-10 ғғ. Қарлұқ тайпалары Қазақстанның Жоңғар Алатауынан бастап, Сырдың орта ағысына дейінгі көсіліп жатқан территорияны қоныс етеді
  

• 8 слайд

  Балқаш пен Ыстықкөл арасы, Шу, Іле, Талас өзендері бойында, Отырарға дейін көшіп жүреді.
  

• 9 слайд

  Олардың билеушісі джабғу, 840 жылдан бастап каған атағын алды.
  

• 10 слайд

  Көшпелі тайпалардың билеуші ақсүйек топтарының қолында жайылымдар мен құнарлы жер ғана емес, қала орталықтары да болды. Қарлұқтар елінде 25 қала мен қыстақ болған.
  

• 11 слайд

  . Қарлұқ қағанаты ішкі қырқыс, өкіметті алу жолындағы, қоныс-өрісті иемдену жолындағы талас-тартыс мемлекетті ыдыратты. 940 (942) ж. қарлұқ мемлекетінің астанасын - Баласағұнды - Шығыс түркістандағы түріктер - Тянь-Шянь жағынан қоныс аударған чығыл және ягма тайпалары - жаулап алады.
  

• 12 слайд

  Ұйғыр қағанатынан бөлініп кеткен қарлұқтар VIII ғасыр орта кезінен бастап Түркештер мұрасын иемденуге үмтылады.
  

• 13 слайд

  Олармен бақталас болған оғыздар Сырдария өңіріне ығысады. Орталығы Жетісу аумағы болған қарлұқ тайпаларының саяси бірлестігіне IX-X ғасырларда толып жатқан ру-тайпалық топтар кірді.
  

• 14 слайд

  Мысалы, араб географы эл-Маруази (XII ғасыр) қарлұқ кұрамында тоғыз тайпа болған дейді.
  

• 15 слайд

  Аталмыш конфедерацияға Жетісу мен Оңтүстік Қазақстанның түхеи, шігіл, әзкіш, Түркеш, халаджы, гарук, барысхан, теңізіб тайпалары енді.
  

• 16 слайд

  . VIII-X ғасырларда қарлұқ тайпалары Жоңғар Алатауынан Сырдарияның орта ағысына дейінгі аумақты қоныстанды. Олар Отырарға дейін еркін көшіп-қонып жүрді.
  

• 17 слайд

  . Қарлұқтар батыста Мауераннахрдың араб жаулаушыларымен жан аямай күреседі. IX ғасыр бас кезінде арабтарға қарсы бағытталған әр түрлі қимыл- әрекеттерді белсене қолдайды. 810 жылы арабтар Құлан қаласына дейін жорық жасайды.
  

• 18 слайд

  812 жылы олар Отырарға жортуылға шығып, қарлұқтар колын қирата жеңеді, қарлұқтардың жабғуы қимақ (кимек) еліне қашып кетеді.
  

• 19 слайд

  Оңтүстік Қазақстан халықтары бірте-бірте жаңа дінді қабылдай бастайды. Оңтүстік Қазақстан жерінің Қарлұқ кағанатына кіретін аз ғана бөлшегінде ғана араб өктемділігі орнады.
  

• 20 слайд

  Тараз сияқты қалалар саяси күрестің барлық кезендерінде араб тарихшыларының жазуынша, арабтар үшін тынышсыз жерлер болып кала берді.
  

• 21 слайд

  . IX ғасыр бас кезінде арабтарға қарсы бағытталған әр түрлі қимыл- әрекеттерді белсене қолдайды. 810 жылы арабтар Құлан қаласына дейін жорық жасайды.
  

• 22 слайд

  Қазақстан мен Жетісуда ислам діні кеңінен тарала бастады. Оңтүстік Қазақстан халықтары бірте-бірте жаңа дінді қабылдай бастайды. Оңтүстік Қазақстан жерінің Қарлұқ кағанатына кіретін аз ғана бөлшегінде ғана араб өктемділігі орнады.
  

• 23 слайд

  . Арабтардың жаулап алуы халифат қол астындағы аумақтардың әлеуметтік-экономикалық, саяси және мәдени өмірінде, ондағы этникалықикалық, тілдік процестерде белгілі із кдлдырды.
  

• 24 слайд

  . 940 (942) ж. қарлұқ мемлекетінің астанасын - Баласағұнды - Шығыс түркістандағы түріктер - Тянь-Шянь жағынан қоныс аударған чығыл және ягма тайпалары - жаулап алады. Осыдан кейін Жетісуда билік қараханидтерге тап болады. Сонымен, 940 жылы қарлұқ мемлекеті өмір сүруін тоқтатты. 6-13 ғғ. көшпелі және отырықшы мәдениет.