Bolalar o'sishi va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari

• 1 слайд

  Болалар ўсиши ва ривожланишининг умумий
  қонуниятлари
  

• 2 слайд

  Режа:
  Организм бир бутундир.
  Ўсиш организмнинг миқдор кўрсаткичи.
  Ривожланиш организмнинг сифат кўрсаткичи.
  Ўсиш ва ривожланишнинг умумий қонуниятлари.
  Акселерация ўсиш ва ривожланишнинг тезлашуви. Ёш даврларининг таърифи.
  
  

• 3 слайд

  Ўсиш деганда ўз тузилишини сақлаган ҳолда миқдор жиҳатдан кўпайишдир. Унда тана вазни, ундаги ҳужайра ва тўқималарнинг кўпайиши ҳисобига ўлчамининг катталашуви тушунилади.
  

• 4 слайд

  Ривожланиш деганда эса сифат жиҳатдан янгиланиш бўлиб, унда организм тузилишининг мураккаблашиши ёки тўқима ва органларнинг морфологик такомиллашуви тушунилади.
  

• 5 слайд

  Организмнинг нормал ҳолатда ўсиши ва ривожланиши бир вақтда содир бўлмайди. Улар турли тезликда боради. Бу ҳодиса гетерохрония, яъни ривожланишнинг нотекислиги номини олган. У чақалоқнинг яшаб кетишини таъминлайди, чунки ҳаётий муҳим системалар бошқа органлардан тезроқ ривожланади.
  

• 6 слайд

  Акселерация — лотинча сўз бўлиб тезлашув деган маънони билдиради.
  Акселерация ёш авлоднинг руҳан ва жисмонан тез ўсишидир.
  

• 7 слайд

  Янги туғилган чақалоқлик даври.
  1 кундан — 10 кунгача (киндик
  тушгунча). Бу даврда бола янги ҳаётга мослаша бошлайди. Илк бор мустақил равишда нафас олади. Анализаторлар тизими мустақил ишлай бошлайди.
  
  Кўкрак ёш даври 1 ёшгача.
  Бу давр бола ҳаётидаги катта аҳамиятга эга бўлган давр ҳисобланади. Бу даврда боланинг бўйига ўсиши 1,5 марта, оғирлиги 3 мартага ошади, нутқ пайдо бўлади.
  

• 8 слайд

  Боғча ёшигача бўлган давр (1-3 ёшгача).
  Бу даврда тананинг бўйига ўсиши, оғирлигининг ортиши бироз сусаяди. Сўз бойлиги ортади, ўзлигини танийди, тақлидчанлиги ортади, орган ва тизимлар фаолияти такомиллашади.
  
  Боғча ёш даври (3-6, 7 ёшгача).
  Бу даврда хотира, фикрлаш тасаввур қилиш процесслари ривожланади, интизом пайдо бўлади, мия пўстлоғида жуда кўп шартли боғланишлар вужудга кела бошлайди.
  

• 9 слайд

  Кичик мактаб ёши даври, (7-12 ёш). Скелетнинг суяклашуви давом
  этади, тана пропорцияси ўзгаради, бош мия катта ярим шарлари роли, жинсий безларнинг гормонал таъсири орта боради.
  
  Катта мактаб ёши даври ёки балоғат ёш даври.
  Қизлар учун 15 –ёш, ўғил болалар учун 15-20 ёшгача. Бу даврда жинсий белгилар кучайган бўлади. Боланинг рухий холати ўзгаради.
  

• 10 слайд

• 11 слайд

  Адабиётлар:
  1. Содиқов Қ.С. "Ўқувчилар физиологияси ва гигиенаси" Т. Ўқитувчи. 1992.
  2. Б. Содиқов, Л. Кучкарова, Ш. Қурбанов “Болалар ва ўсмирлар физиологияси ва гигиенаси” Ўзбекистон миллий энциклопедияси давлат миллий нашриёти. Т. 2005 й.
  

• 12 слайд