Web-парақтар және сайттар. (10 класс)

Сабақтың аты	Web-парақтар және сайттар.
Жалпы мақсаы	Ғаламтор, HTML тілі туралы, web-сайт, web-парақ жайында түсінік беру. Жаңа тақырыпты оқыта отырып ойлау қабілеттерін дамыту. Ізденімпаздық қабілеттерін арттыру.Топтаса жұмыс жасау арқылы бір-бірінің пікірен құлақ асу, тыңдауға үйрену.
Күтілетін нәтижесі	·         Ғаламтор, HTML тілі туралы, web-сайт, web-парақ жайында түсінік алады, бірлесе жұмыс жасау арқылы бір-біріне деген сыйластығы артады, ізденімпаздық қабілеті дамиды.
Әдіс-тәсілдер	Топтық жұмыс, Жеке жұмыс, диологтік оқыту.Жұптық жұмыс, ассоциация әдісі, «серпілген сауал» әдісі, информатикалық диктант
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады) І. Ұйымдастыру кезеңі (5 минут) 1.       Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу 2.       Үйтапсырмасын сұрау. «Серпілген сауал»  әдісі арқылы оқушылар сабақ сұралады. Оқушыға дос ұсынылады, сұрақтың жауабын білсе доп қайтарылады, білмесе келесі оқушыға ұсынылады. А) Ғаламтор дегеніміз не? ӘБлокнот программасы не үшін қажет? Б) Анимация жасау программалары В) Программаның негізгі қасиеттерін ата 3.       Топқа бөлу 1-4 сан арқылы І топ: Оқушылар кітапта көрсетілген мәтін бойынша постер қорғайды. ІІ топ: Сызба немесе карта жасайды ІІІ топ: Визитка жасайды. Компьютер немесебасқадаэлектрондықұрылғылардаоқылатынмәтіндергипермәтін деп аталады. Гипермэтіндер Интернет құрылымының негізгі құрауышы болып сана- лады. Өйткені бұл форматы ғаламторда пайдалану өте қолайлы. Гипермэтін терминін алғаш рет америкалық элеуметтанушы, философ Тед Нельсон 1963 жылы айналымға енгізді. Ал 1986 жылы Халықаралық Стандарттау ұйымының «Standart Generalized Markup Language» деп аталатын ISO-8879 стандартын қабылдауы HTML тілінің пайда болуына негіз болды. Гипермэтінді белгілеу тілі (Hyper Text Markup Language) - web- браузерде web-парақтарды жэне басқа да ақпараттарды шығару үшін қолданылатын ең басты белгілеу тілі болып есептеледі, яғни құжатқа қойылатын тегтердің комегімен құжаттың логикалық қүрылысын сипаттайды, құжатты форматтауды жэне нысандарды қоюды басқарады. Web-парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенмен, HTML тілі мэтіндерді пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені эрбір тұтынушы эртүрлі компьютерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде жүмыс істей алатын браузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде жүмыс істейтін ескі браузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің корсету мүмкіндіктері эртүрлі болғандықтан, бір файл екеуінде 2 түрлі болып көрсетіледі. Ал үшінші компьютердегі web-парақтың мэтіндері зағиптарға арналған Брайль эріптері аркылы берілсе, оның нэтижесі тіпті басқаша болады. Құжаттарды эртүрлі тұтынушының эртүрлі құрылғыларда жэне эртүрлі браузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мэтіндерді форматтау тэсілдерін жазуға арналған тіл деп атауға болмайды. Ол ғаламтордағы мэтін бөліктерінін атқаратын қызметін анықтап, соларды эрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады. HTML тілінің бастапқы мэтінді белгілейтін бұйрықтары тег (tag) деп аталады. Тег сим- волдар тізбегінен тұрады. Барлық тег «кіші» (<) символдарынан басталады да, «үлкен» (>) символымен аяқталады. Осындай қос символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштык жақшадан соң бұйрық аты болып табылатын түйінді соз - тег орналасады. HTML тіліндегі эрбір тег бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың жазылуында эріптер регисторы ешбір рол атқармайды, бас эріпті де, кіші эріптерді де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тег атауларын жай мэтіннен айыру мақсатында оларды бас эріппен жазу калыптаскан. HTML тілінің бір тегі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір абзацқа ғана эсер етеді. Тегтер жұпты жэне жұпсыз болып екіге бөлінеді. Осыған орай екі тег қатар қолданылады. Бірі - ашады, екіншісі - жабады. Жұпты тегтер ашатын тегті де, жабатын тегті де қамтиды. (Мұндай жұпты тегтерді контейнер деп те атайды.) Ашатын тег белгілі бір эсер ету ісін бастайды, ал жабатын тег сол эсерді аяқтайды. Жабу тегтері киғаш сызық символымен басталуы тиіс. Жұпсыз тегтер дегеніміз - тег ашылады да, колданыла береді. Кейбір тегтер өз жазылу орнына карай тек бір ғана эсерін тигізеді. Мұндайда жабу тегі кажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тег ретінде HTML тілінде қолданылмайтын түйінді соз жазылып кетсе, онда оның ешбір эсері болмайды. Браузер арқылы құжат экранда корсетілген жақта тегтердің өздері бейнеленбей, тек олардың құжат мэтініне тигізетін эсері ғана бөлініп тұрады. Тег атрибуттары Көбінесе ашылу тегтерінің тигізетін эсерлерін түрлендіретін олардың атрибуттары болады. Атрибуттар немесе сипаттамалар - тег атауының жэне бір-бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын косымша түйінді сөздерден түрады. Кейбір атрибуттар оның мэнін жа- зуды талап етеді. Атрибут мэні оның түйінді сөзінен теңдік белгісі (=) аркылы бөлініп жа- зылады. Атрибут мэні қос тырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қос тырнақшаны жазбауға да болады. Программалау тілдерінде түсінік беретін сөздер - комментарийлер жазылатыны сияқты мұнда да программаның орындалуына еш эсер етпей, оны түсінуді жеңілдететін түсініктеме мэтіндер жазып отыруға болады. HTML тілі комментарийлері арнайы сим- волдардан басталады да, түсінік беретін мэтін осыған жалғаса жазылады. HTML қүжатының қүрылымы 2 бөлімнен түрады: қүжаттың функционалдық бөлігі жэне негізгі бөлігі. HTML құжатын кұру үшін жай мэтіндік редакторды, Windows ортасындағы блокнот- ты пайдалана беруге болады. 1.     HTML қүжатының кез келгені тегінен басталып, соған сэйкес жабылу тегімен аяқталады. 2.     Осы екеуінің ортасында қүжаттың тақырыптың бөлігі мен түлғасы болып келетін негізгі бөлігі орналасады. Қүжаттың тақырыптық бөлігі типтерінің ортасында түруы, жалпы қүжат туралы мэлімет береді. Сайт дегеніміз не? Web-сайт дегеніміз - дизайндары қайталанган web-парақтардың навигациялык. физикалық жэне магыналық жағынан да бір серверде біріккен жиынтыгы. Бүрынгы кезде web-сайты бір адам - web-мастер жасаган болса, қазіргі кезде web- сайттарды бірнеше адам жасайды. Олар web-дизайнер, программалаушы, бизнес-кеңесші. маркетинг бойынша басқарушы, менеджер. Дайын материалдардың web-сайтта орнала-суын web-басылым немесеweb-публикация деп атайды. Web-сайттың дербес бөлігін, URL адреспен қамтылган қүжатты web-парақ деп атаймыз. Web-парақ статикалық немесе динамикалық күрылымға ие. Әдетте web-парак мэтін, кескін, дыбыс күжаты, видео немесе анимациялары бар гипермэтін түрінде үйымдастырылады. Ғаламторда web-парактар браузер арқылы көрсетіледі. Бірақ web-парақтар htmlтілінің тегтерінсіз браузерде дүрыс, анық көрсетілмейді. Web-парақ 2 логикалық бөлікке бөлінеді: тақырыбы жэне мазмүны. Web-парақтың тақырыбы <HEADX/HEAD> контейнерінде бекітіледі. Беттің атауы <TITLE>TITLE>контейнерінде орналасады жэне браузердің жоғары бөлігінде бейнеленеді. Ал беттің мазмүны<BODY>BODY> контейнерінде жазылады. Мы- салы, web-сайттың алгашцы парагын HTML коды арқылы құру үшін мына сызбаны пайдалануга болады (26-сурет): HTML тілінде web-парақ немесе сайт қүру үшін кәдімгі блокнот қосымшасын қолдануга болады. Код- ты блокнотта жазамыз да, сақталу орнын көрсетіп, Файл => Сақтау (Сохранить как) => Файл атауыде- генге паше*.html, ал Файл типтері дегенге Барлық файлдар таңдаймыз да, Сақтау батырмасын баса- мыз. Сосын браузермен ашып, жүмыс нәтижесін қараймыз. ІІІ. Жеке  жұмыс 1.       5 жапырақты гүл әдісі арқылы жұптық жұмыс жүргізіледі 2.       Информатикалық диктант Гипермэтін терминін алғаш рет америкалық элеуметтанушы, философ Тед Нельсон 1963 жылы айналымға енгізді. Web-сайт дегеніміз - дизайндары қайталанган web-парақтардың навигациялык. физикалық жэне магыналық жағынан да бір серверде біріккен жиынтыгы. Дайын материалдардың web-сайтта орнала-суын web-басылым немесеweb-публикация деп атайды.  Web-сайттың дербес бөлігін, URL адреспен қамтылган қүжатты web-парақ деп атаймыз.  HTML тілі комментарийлері арнайы сим- волдардан басталады да, түсінік беретін мэтін осыған жалғаса жазылады. HTML қүжатының қүрылымы 2 бөлімнен түрады: қүжаттың функционалдық бөлігі жэне негізгі бөлігі. Қорытындылау: Ғаламтор сөзіне ассоциация құру ІV.  Оқушы озін жеке бағалайды. Мұғалім сабаққа қатысу арқылы жиынтық баға қойылады.    Әр оқушы стикерге бүгінгі сабақта қандай әсер алғанын қысқаша ғана жазып, тақтаға іледі Үйге тапсырма: Модификаторлар.  Mirror – айналық бейнелеу  туралы оқып келу.