Ғылыми жоба: "тарихи жәдігерлер"

• 1 слайд

  Атырау облысы, Жылыой ауданы, Жаңа Қаратон кентінің
  №22жалпы орта білім беретін мектебі
  
  
  
  
  8 «а» сынып
  
  Тақырыбы:
  «Біздің жерімізден табылған көне жәдігерлер тарихы».
  Секция: Өлкетану
  Бағыты: Қазақстанның тарихи ескерткіштері және болашақ дамуы бар саяхат маршруттары
  Жетекшісі: Аманбаева Жазира Қуановна
  
  
  Жаңа Қаратон кенті, 2016жыл.
  Абаева Альбина Абайқызы
  

• 2 слайд

  «Мәдениет – ұлттың бет-бейнесі, рухани болмысы, жаны, ақыл-ойы, парасаты. Өркениетті ұлт, ең алдымен, тарихымен, мәдениетімен, ұлтын ұлықтаған ұлы тұлғаларымен, әлемдік мәдениеттің алтын қорына қосқан үлкенді-кішілі үлесімен мақтанады. Сөйтіп, тек өзінің ұлттық төл мәдениеті арқылы ғана басқаға танылады».
  Н. Ә. Назарбаев
  

• 3 слайд

• 4 слайд

  Кең байтақ жеріммен шектесіп жаткан қасиетті - Кең Жылыой көнеден ақ тағылымды тарихқа бай, сырлы шежіреге толы аудан.
  

• 5 слайд

  “Мен бабамның тас қашап,
  Жазған сырын ашпасам.
  Құмға көміп тастасам,
  Онда мені туған жер,
  Ұлым деме ешқашан.”
  А.Өтегенов
  

• 6 слайд

  пір Мырзағылұлы Бекет (Бекет ата)
  салдырған Ақмешіт
  

• 7 слайд

  Ақмешіт Құлсары қаласынан солтүстік - шығыста 66 шақырым қашықтықта, Жем өзенінің оңтүстік бетінде өзен жағасына орналасқан.
  

• 8 слайд

  Ұшқан ата қорымы
  

• 9 слайд

  Атырау облысы Жылыой ауданы Құлсары қаласынан оңтүстік шығысқа қарай 40 шақырым қашықтықта. Ол аудандағы сәулет ескерткіштердің ең көнесі.
  

• 10 слайд

  Алғаш Ұшқан ата қорымын 1979 жылы Т. Джанысбеков бастаған экспедиция зерттеулер жүргізді.
  

• 11 слайд

  1. XVІІІ-ХІХ ғасырға дейін сәндік элементтердің (декор) айқын, анық, көлемділігі;
  2. ХІХ ғасырдың орта шенінен, жай рельефті әсемдік элементтер мен эпиграфиканың үйлесімдігі;
  3. ХІХ аяғы мен ХХ ғасырдың б. ескерткіштердің өте үлкен бағанаға ұқсастылығы.
  Қорымдағы құлпытастарды пайда болу ерекшелігі жағынан үш кезеңге бөліп қарауға болады:
  

• 12 слайд

  Құлпытастардағы эпиграфика мен таңбаға қарағанда, Ұшқан ата қорымында Адай, Кете, Шекті тағы да өзге рулардың өкілдері жерленген. Бүгіндері Ұшқан ата қорымына жергілікті және көрші облыстардан адамдар келіп зиярат етеді .
  

• 13 слайд

  Қарашүңгіл қорымы.
  Атырау облысы Жылыой ауданы, Аққұдық ауылынан солтүстікке қарай 12 шақырым жердегі Қарашүңгіл сорында орналасқан. Қорым жаңа заман кезеңінен сақталған Батыс Қазақстанның ең ірі ескерткіштерінің біріне жатады.
  

• 14 слайд

  Пайда болу уақыты ХVІІІ-XX ғасырлар аралығын қамтиды. Қорымның атауын бір деректерде астынан мұнай шыққан сордың аты «қара» «шұңқыр» сөзінен шыққан десе, халық аузынан тарап келген аңыз бойынша қорым аты екі ғашықтың атымен байланыстырылады: Қара атты жігіт пен Шұңғыл атты қыз осы жерде қайтыс болып, осы жерде жерленген деседі. Осы жерде ХІХ ғасырдың аяғында қазақ жерінің тұңғыш мұнайы өндірілді.
  

• 15 слайд

  Жұбан тамы – Маңғыстаудың Үстіртімен жалғасып жатқан Жылыой аймағындағы көрнекті сәулетті кесене. Бұл тарихи ескерткіш салыну ерекшелігімен, көз тартар әдемілігімен сан жылдар бойы көрген адамды таңдандырып келеді.
  

• 16 слайд

  2006 жылы еліміздің шеберхана мамандары бұл көне сәулет мұрасын күрделі жөнеуден өткізді. Ауданымыздағы республикалық маңызы бар ескеркіш -Жұбан мазары қазірі таңда елге ортақ, еңселі ескерткіш болып атын ғасырларға жалғады.
  

• 17 слайд

  Иманқара үңгірі.
  Иманқара тауы – Атырау облысы, Жылыой ауданындағы, Құлсары қаласынан солтүстік-шығыста 60 шақырым жерде орналасқан. Таудың ұзындығы 2 км, ені 300 метр, биіктітігі 200 метр.
  Иманқара үңгірі алғаш табиғи үңгір болуы мүмкін, кейін ол тау жыныстарының жұмсақтығынан кеңейтіліп, қазіргі жобасына өзгертілген. Алғашқы адамдар бұл өңірді Жаңа тас (неолит) дәуірінде біздің эрамызға дейін 5-3 мың жыл мекендегені белгілі.
  

• 18 слайд

  Соңғы жылдары Жылыой ауданы аумағынан құнды тарихи қазбалар көптеп табылуда. Оны тауып алған Ермекқали Сүйесінов. Құлсары қаласының шетіндегі бір электр подстанциясы маңынан тапқан екен. Жер қазып жатқан жұмысшылардың ломы тиіп, шеті сынған. Бірақ құнды құмыра одан көп бүлінбепті. Өрнектері, пішіні сол күйінде сақталып қалған. Жұмысшы жерді одан әрі қазғанда өлген адам мүрделерінің қаңқалары табылады. Тауып алған олжасын Ермекқали Сүйесініп аудандық мұражайға апарып тапсырады.
  

• 19 слайд

  Қазіргі таңда бұл құмыра мұражай төрінен орын алған. Табылған жәдігер әлі де зерттелмеген екен. Сондықтан да мен оған өзімше зерттеу жүргіздім. Менің ойымша бұл қыштан жасалған құмыраның жасы қола дәуірінен де үлкен сияқты. Себебі, қола дәуірінің құмыралары ерекше ою өрнектермен, геометриялық фигуралармен жасалған болса, ал бұл құмыраның беті теп тегіс және жылтырата тегістеу әдісі де көрінбейді. Осы болжамды алға тарта отырып көне ыдыс неолит дәуірінің құрдасы деген тұжырымға тоқтадым.
  

• 20 слайд

  Жылыой ауданының қорғандары ауданның оңтүстік-шығысында және солтүстік аумақтарында ғана табылған болса, 2009 жылы Мемлекеттік инспекция мен облыстық тарих және археолоия орталығының біріккен зерттеу жұмыстары нәтижесінде Теңіз кенішінің территориясынан биіктіктері 2-3 метрлік, диаметрі 30-60 метр аралығындағы 3 қорған анықталды. Пайда болу уақыты – ерте темір дәуірі.
  

• 21 слайд

  Сақталмаған сақтардың салты жаман,
  Сағымданып жетеді даңқы маған!
  Ақкиізтоғай ауылы, Аралтөбе,
  Сол төбеден табылды “Алтын Адам”
  Алтын Адам!... Кәдімгі Алтын Адам.
  М. Ершуова
  Екінші алтын адам табылып аты бүкіл елге жайылған Аралтөбе қорғаны Жылыой ауданының Құлсары қаласынан 70 шақырым қашықтықта орналасқан. 1997 жылы атақты ғалым Зейнолла Самашев бастаған экспедиция тобы осы Аралтөбе қорғандарына жерасты зерттеу жұмыстарын жүргізді.
  

• 22 слайд

  Біздің жерімізден табылған көне жәдігерлер
  

• 23 слайд

  Қыш құмыралар
  

• 24 слайд

  Еліміздегі моноқалалар қатарындағы Құлсары – Жылыой ауданының орталығы саналады. 2014 жылы 25 желтоқсан күні Жылыой ауданының әкімі Мақсым Ізбасов бастаған елжанды азаматтар елімізде табылған екінші «Алтын адамның» ескерткішін тұрғызды.
  

• 25 слайд

  «Алтын адам» ескерткішінің биіктігі – 5 метр. Оны жергілікті мүсінші Серік Мәтениязов сомдапты. Бұған дейін 20-ға жуық мүсінді жасаған шебер «Алтын адам» ескерткішін үш айда бітірген екен.
  

• 26 слайд

• 27 слайд

• 28 слайд

  Сармат көсемі жерленген екінші Алтын киімді адам қабірі басына құлпытас орнату;
  Археологиялық экспедециясын құру арқылы жаңадан табылған жәдігерлерді зерттеу сараптамасынан өткізу;
  Археологиялық экспедиция құрамына жергілікті жердің тарихшылары мен жас буынын тарту;
  Болашақта Жылыой өңіріндегі сәулет, археология және тарихи-мәдени мұраларының әлі де зерттелмеген жерлерін зерттеу;
  Ұсыныс:
  

• 29 слайд

  Назарларыңызға
  
  
  
  рахмет!