«Бекітемін» -------------------
Сабақтың эпиграфы:«Шын білім әрдайым ақиқат, анық болатын білім».
Әл-Фараби.
Сыныбы: 5
Пәні: Қазақстан тарихы
Күні:28.10.2015
Уақыты:1400
Сабақ тақырыбы
§9 Шығыс даналары (әл-Фараби – шығыстың көрнекті ойшылы, Аристотельден кейінгі екінші ұстаз. Жүсіп Баласағұн)
Жоспары
Білім стандарты, пән бағдарламасы, «Қазақстан тарихынан әңгімелер» оқулығы -5 сынып, автор Артықбаев Ж.О. Сабданбеков Ә.Ә, Әбіл Е.А Интернет материалдары
Жалпы мақсаты
Міндеттері
1. ІХ-ХІІ ғасырларда ғылымның дамуы және сол кезеңде өмір сүрген Қазақ жерінің ғалымдары туралы, олардың ғылымның дамуына қосқан үлестері туралы оқып білу.
2.Тарихи тұлғаға мінездеме беріп, оны өз ойымен корытындылай білуге дағдыландыру. Тарихи тілмен сауатты сөйлеуге үйрету. Ғылымға дұрыс баға беруге дайындау.
3.Біртуар ғалымдардың бойындағы жақсы қасиеттерді, үлгіні оқушылардың өз бойларына қалыптастыруға тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже
Қазақ жерінің ғалымдары туралы, олардың ғылымның дамуына қосқан үлестерімен таныса отырып,топтасып жұмыс істеуге бір – бірімен ой бөлісіп қорытынды жасауды, ойларын ашық және толық жеткізуге үйренеді.
Негізгі идеялар
Оқушылар ұлы ғалымдардың еңбектерін тани отырып, Тарихи тұлғаға мінездеме беріп, оны өз ойымен корытындылай білуге үйренеді.
Тапсырмалар
/Wiki материал-дары/
Үй тапсырмасын сұрау.Кластер әдісі
Топтық жұмыс (Мәтінмен жұмыс)Таза тақта ойыны
Жұптық жұмыс (Сәйкестендіру тесті)
Жеке жұмыс (кестемен жұмыс)
«Энцеклопедия» ойыны
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы іс – әрекеті )
1.1. Сынып оқушыларына жағымды психологиялық ахуал туғызу.
Шаттық шеңберінде тұрып, жылы бір тілек айту. «сәлемдесу»
Нұсқау: Балалар ортаға шеңбер құрып тұра қалайық. Мен сіздерге бірнеше сурет көрсетемін. Егер суретте «күн» бейнеленсе, бір-бірімізге күлімдей қараймыз, «алақан»бейнеленсе, қолымызды қысып амандасамыз, «жүрек» бейнеленсе, құшақтасамыз.
Ізгі арманын, үмітін
Бабалардың жалғаймыз!
Білім көкжиегінде
Жалындаймыз, самғаймыз! (хормен айту)
Одан кейін сабақ басталады. Оқушылардан күннің атын, сабақтың тақырыбын жазып қоюларын сұраймын.
2.Топтастыру. (2 минут) Тақырыпқа байланысты екі топқа топтастыру. топ Әл-Фараби,
ІІ-топ Йасауи)
ІІ Үй тапсырмасын тексеру: Кластер әдісі
Алғаш түркі атауы қытай деректерінде қай жылы кездеседі? 542ж
Қытайлықтар түркілерді кімдердің ұрпақтары деп есептейді? (ғұндар, хунну)
Ескі сына жазуларында түркілер өздерін қалай атады және ол қандай мағына берді? “Он оқ бұдын”он ұлдан тараған ел)
YІ ғасырлардың ортасына дейін түркілер кімдерге бағынысты болды? Жужандарға(аварлар)
Түрік мемлекетінің негізін салушы қаған? (Бумын қаған)
Түрік қағанатының өмір сүрген жылдары? 552 -603 жыл
Түрік қағанатының құрамында қандай тайпалар болды? Қырғыз, шақ, оғыз,қай, қидандар
Бумын қағаннның мұрагерлері? Қараеске мен Мұқан қаған
“Татсыз түрік жоқ” сөзінің авторы? Махмуд Қашқари
Түрік қағанаты қай ғасырда ыдырады? YІІ ғасырда Батыс және Шығыс қағанаты
Шығыс Түрік қағанаты қай қағандардың тұсында дамыды? Білге мен Күлтегін қағандар
«Ашина» атауы қандай мағынаны білдіреді? Қасқыр
Бағалау:жапсыратын смайликтер арқылы бағалау
ІІІ.Негізгі бөлім Жаңа сабақ
Қызығушылықты ояту
Ғылым-теңіз,..... (білім- қайық)
Ақыл азбайды,......(білім тозбайды)
Оқу-білім азығы,.....(білім- ырыс қазығы)
Ілім-бұлақ,...(білім шырақ)
Идеялар тақтасы
Сыныптағы барлық оқушы тақтада ілінген суреттерден бұрын қандай мәлімет білетіндерін стикерге жзып, тақтаға жапсыру тапсырылады.
Презентация көрсету. Бейнеролик көрсету.
Мәнмәтінмен жұмыс. «Таза тақта» ойыны
Мәтінмен жұмыс (мәтінді әр балаға оқытып танысып болған соң берілген жоспар бойынша оқушылар оны алдымен жеке, сосын жұппен, содан кейін топтасып орындайды постермен жұмыс жасайды)
ІҮ. Топтық жұмыс Ойлан.Жұптас.Талқыла (10 мин)
(Постер қорғау)
1 топ:Әл-Фараби мен Махмуд Қашқари
2 топ:Жүсіп Баласаұни мен Қожа Ахмет Йасауи, Ахмет Йүгенеки
Жұптық жұмыс Сәйкестендіру тесті
1 топқа
1 тапсырма Еңбектері
1
Махмұд Қашқари
а
Даналық кітабы
2
Қожа Ахмет Яссауи
ә
Құт негізі –білік
3
Ахмет Йүгнеки
б
Түркі тілдерінің сөздігі
4
Жүсіп Баласағұн
в
Ақиқат сыйы
2. тапсырма
1
Екінші Аритотелі атанған шығыстың аса көрнекті ғалымы
а
Махмұд Қашқари
2.
Ислам дінінің сопылық бағытын насихаттаушы Йасылық ақын
ә
әл- Фараби
3
Ұлы Хас Хаджип атағын алған ғалым
б
Қожа Ахмет Яссауи
4.
Түркі тілдерінің сөздігін жасаған тіл білімінің көрнекті өкілі
в
Жүсіп Баласағұн
Сыныпқа тапсырма:
1
Әл-Фараби
а
Қашқари
2
М.Қашғари
ә
Сайрам
3
Ж.Баласағұн
б
Түркістанға қарасты қыстақ
4
А.Йүгнеки
в
Баласағұн
5
Қ.А.Йассауи
г
Отырар
Жеке жұмыс Кестемен жұмыс
Ғалымдар,
туған жылы, жері
Ең
басты еңбегі
Сабақты бекіту «Энцеклопедия» әдісі Ол кім? Бұл не?
Ол кім?
Қазақ даласынан шыққан ұлы ғалым, ойшыл философ, математик, астролог (Әл-Фараби)
Қарахан дәуірінде өмір сүрген, «Құт негізі- білік» поэмасының авторы (Жүсіп Баласағұн)
1072-74 жылдары жазылған “Диуани луғат ат-түрік” еңбегінің авторы (Махмуд Қашқари)
Бұл не?
Шығармада философия, астрономия, медицина, тіл білімдері туралы мәліметтер
кездеседі? (Құт негізі –білік)
Осы еңбегімен ақын «ақындардың ақыны» атанған. (Ақиқат сыйы)
Адамзатты адалдыққа, имандылыққа,рухани тазалыққа шақыратын шығарма (Даналық кітабы)
V. Сабақты қорыту, бағаларды хабарлау
Рефлексия 2 минут Желкенді қайық
Сабақтың жабдықтары
Мультимедиа, интерактивтік тақта, флипчарт, маркер, қарындаш
Келесі тапсырмалар/портфолио/
Мәтінді оқу. Ғұламалардың өмірбаянына қатысты қосымша кітаптар оқу.Отырар кітапханасы туралы шағын әңгіме
Келесі оқу
§ 9 Шығыс даналары
Сабақты талдау
Тәжірибелік сабақты бағалау
Сабаққа өзгертулер енгізу
Топтық жұмыстар қорғау, жұптық жұмыстар
Махмұд Қашқари
«Диуани луғат ат- түрік»
Ел бұзылды байлық қуып, мал жиған,
Күшігіндей өліксіге қонжиған.
Қоралы қой табын түйе,жылқыны
Жинап сауып, тоқ жүреді құлқыны.
Сақтайды жұрт малын жемей қаржылап,
Сараң алтын жия бере зар жылап.
Түыс емес, малдың қамын жасады.
Жақыныменен иттей ырылдасады.
Алланы алдап, байлығы үшін қу жанның
Баласын да буындырар туғанның.
Дана сөзі:
Білім сіңір бойына,
Ескі сөзден
Ес кіреді ойыңа.
Жүсіп Баласағұн
«Құтадғу білік»
Тумысы ізгі тек жақсылықтан төгеді,
Одан халқы тек шапағат көреді.
Тумысынан ессіз қанат қақтырмас,
Жаһанға да, жұртқа да опа таптырмас.
Мұны меңзер айтқан түрік мысалын,
Естіп, біліп,көкейіне ұстағын:
«Ақ сүтпенен бірге сіңген жақсылық
Айнымайды алғанша ажал қапсырып.
Ет- сүйектен бірге біткен қылығың
Өзгермейді салғанша ажал құрығын.
Іште біткен қылық парыз мойнына,
Бірге кетер қара жердің қойныңа!»
Ахмет Иүгнеки
«Ақиқат сыйы»
«Білікті білім жинап кәсіп етер,
Білімнің дәмін татып, өсіп өтер.
Білдірер білім елге білім сырын
Білімсіз білімді аттап, бөсіп өтер»
«Сөз есепсіз - тіліңді тый, тарта ұста,
Тыймаған тіл басына сор әр тұста.
Есепті сөз – ер сөзінің асылы,
Мылжыңды тіл «жау» деп ұқ тартыста»
І топқа 1 тапсырма Еңбектері
1
Махмұд Қашқари
а
Даналық кітабы
2
Қожа Ахмет Яссауи
ә
Құт негізі –білік
3
Ахмет Йүгнеки
б
Түркі тілдерінің сөздігі
4
Жүсіп Баласағұн
в
Ақиқат сыйы
2. тапсырма ІІ топқа
1
Екінші Аритотелі атанған шығыстың аса көрнекті ғалымы
а
Махмұд Қашқари
2.
Ислам дінінің сопылық бағытын насихаттаушы Йасылық ақын
ә
әл- Фараби
3
Ұлы Хас Хаджип атағын алған ғалым
б
Қожа Ахмет Яссауи
4.
Түркі тілдерінің сөздігін жасаған тіл білімінің көрнекті өкілі
в
Жүсіп Баласағұн
І топқа 1 тапсырма Еңбектері
1
Махмұд Қашқари
а
Даналық кітабы
2
Қожа Ахмет Яссауи
ә
Құт негізі –білік
3
Ахмет Йүгнеки
б
Түркі тілдерінің сөздігі
4
Жүсіп Баласағұн
в
Ақиқат сыйы
2. тапсырма ІІ топқа
1
Екінші Аритотелі атанған шығыстың аса көрнекті ғалымы
а
Махмұд Қашқари
2.
Ислам дінінің сопылық бағытын насихаттаушы Йасылық ақын
ә
әл- Фараби
3
Ұлы Хас Хаджип атағын алған ғалым
б
Қожа Ахмет Яссауи
4.
Түркі тілдерінің сөздігін жасаған тіл білімінің көрнекті өкілі
в
Жүсіп Баласағұн
І топқа 1 тапсырма Еңбектері
1
Махмұд Қашқари
а
Даналық кітабы
2
Қожа Ахмет Яссауи
ә
Құт негізі –білік
3
Ахмет Йүгнеки
б
Түркі тілдерінің сөздігі
4
Жүсіп Баласағұн
в
Ақиқат сыйы
2. тапсырма ІІ топқа
1
Екінші Аритотелі атанған шығыстың аса көрнекті ғалымы
а
Махмұд Қашқари
2.
Ислам дінінің сопылық бағытын насихаттаушы Йасылық ақын
ә
әл- Фараби
3
Ұлы Хас Хаджип атағын алған ғалым
б
Қожа Ахмет Яссауи
4.
Түркі тілдерінің сөздігін жасаған тіл білімінің көрнекті өкілі
в
Жүсіп Баласағұн
Жеке жұмыс Кестемен жұмыс
Ғалымдар,
туған жылы, жері
Ең
басты еңбегі
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.