Конспект урока на тему: "Чименлик-табиат муити"

Мевзу:Чименлик-табиат муити

Макъсад: Талебелерни чайырларданен,айванлар ве осюмликлернен таныштырмакъ; зеин,фикир этюв,бельги даирелерини,козетювни инкишаф этмек;табиаткъа ве айванларгъа севги ашламакъ.

                  : Корьгезме къулланмалар ве даркъатма материаллар .

                                         Дерс кетишаты:

I.Тешкилий дакъкъа.

Мерабанъыз,балалар.Бугунь мен сизге табиатшынаслыкъ дерсини алып бараджам.Раледе дерслик,дефтер ,къалем олмасы керек.Отурынъыз.

                                    Дерснинъ макъсады:

 Бугунь биз сизлернен меракълы мевзунен таныш оладжакъмыз.Чайырлыкъ-табиат муитидир.Чайырлыкъта яшагъан чешит айванлар акъкъында лаф юрютеджекмиз.

II.Эв ишини тешкерюв.Фронталь сорав,шахсий даркъатма материаллар.

Энъ эвеля кечкен мевзуны насыл менимсегенинъизни тешкереджем:Орман-табиат муити.Мен 2 шахсий даркъатма материалларны даркъатаджам.

Балалар,вазифени дикъкъатнен окъунъыз ве суаллерге джевап беринъиз.Сиз,балалар исе суаллерге джевап бермеге тырышынъыз:

1.Не ичюн ормангъа табиат муити дейлер? (Бутюн орманнынъ айванлары бераберликте яшайлар).

2.Орманнынъ озюне хас «къатлары» бар.Алемлер буны «къатламлар» деп адландыргъанлар.Тёпе къатламлары неден тешкиль этильгенлер? (Тереклернен).

3.Орта къатламлары неден тешкиль этильгенлер? (Чалыларнен).

4.Аша къатламлары неден тешкиль этильгенлер? (Кичик чалылардан ве ешиль отлардан).

Бутун орман-тереклернинъ уджларындан ерге таба-айванларнен толу.

Физдакъкъа

Шимди исе бир оюн ойнаджакъмыз .Сизнинъ вазифенъиз-

Корьгезме къулланманы къулланып.Суальге догъру джевап бермек.

1.Айванларда къайсы бириси ер устюнде яшай? (Аюв).

2.Аюв неге авлай? (Аювларгъа ашайтмаларына коре демек мумкюн).

3.Айванлардан къайсы бириси ер тюбюнде яшай? (Къурт)

4.Къуртларнынъ файдасы недедир?(Олар топракъны йымшаталар).

Машалла!Шимди исе,вазифелернен чалышкъан талебелерни динълейик.Олар бизге топракъ акъкъында малюмат береджеклер

Вазифе № 1

1.Топракънынъ насыл чешитлери бар?

2.Топракъ ве мадденинъ айланмасы .

Вазифе № 2

1.Топракъ къорчалавы

Машалла!Сиз вазифелерни пек яхшы беджердинъиз.

III.Янъы мевзуны огренюв.

Бугуньки янъы мевзумыз:Чайырлыкъ-табиат муити.Мевзуны дефтерлеринъизге язынъыз.Чайырлыкълар бизим улькемизни яраштыралар.Чайырлыкъ-айры бир алемдир.Тек дикъкъатнен эр шейни козетсенъ,чокъ меракълы шейлерни корьмек мумкюн.Чайырлыкъта тек ешиль отлу осюмликлер осе:бинъ япракъ ,чанъ чечек ве дигерлери.

Чайырлыкъ осюмликлери арасында зеэрли осюмликлер де расткеле.Насыл зеэрли чечеклерни билесинъиз? Лютик-пек дюльбер,сары чечеклер.Чечек ачкъанда чайырлыкъ сары тюсте ола.Чайырлыкъларны тегизликте ве дагълар тёпесинде расткетирмек мумкюн.

130-нджы саифени ачынъыз.Осюмликлерден гъайры чайырлыкъта айванлар да бар.Балабан айванлар чайырлыкъта яшамайлар.Не ичюн билесизми? (Чюнки оларгъа сакъланмагъа ер ёкъ).Амма чайырлыкъта уфакъ айванлар чокъ расткеле.Эсасен,ашыратлар алеми чешиттир.Мен кобелеклер акъкъында лаф этмек истейим.Бу ресимде махагон тасвирленген.Бу кобелекнинъ ады пенан эджанесинен багълыдыр.Махагон бу эджаненинъ къараманы адамларны насыл хасталыкълардан къорчаламакъны биле эди.

Ашератлар (кобелеклер,балкъуртлар,сарпазманлар) чечеклерни этелер.

Олар татлы сувларнен-нектарнен гъыда алалар.Кимерси ашыратлар душманлардан къорчаланмагъа билелер.Чайырлыкъта кесиртки ве бакъаларны расткетирмек мумкюн.

Дерсликтеки ресимге дикъкъат этемиз.Ашератлар-тогъайлыкътаки къушларнынъ эсас гъыдасы.Бу къушлар озь юваларыны ерде,отлар арасында ясайлар.Чайырлыкъта сычанлар да яшайлар.Сычанлар да дигер айванларнынъ гъыдасыдыр.Оларны алмагъа дагъдан байкъуш келе.Чайырлыкъта чешит мантарлар да осе.

Хуляса ,чайырлыкъта чешит джанлы махлюхатлар бирликте яшайлар.Олар бири-биринен багълылар.Онынъ ичюн чайырлыкъны табиат муити,деп айталар.

Чайырлыкъ чешит ренклернен зенгин.

Келинъиз,балалар,яз мевсимни тасавур этейик.Чайырлыкъларнынъ гузеллигини корьдик.Энъ муими исе,адамлар оларны къорчаламакъ кереклер.

IV.Пекитюв.

Чайырлыкъларнынъ кой ходжалыгъына буюк эмиети бар(Яйла,пичен)

                                                 Чайырлыкъ

Осюмликлер,айванлар,мантарлар,топракъ, микроблар.Демек,биз сизлернен янъы мевзунен таныш олдыкъ.Сиз чайырлыкъта яшагъан айванларны ве оларнынъ арасындаки багъны коресинъиз.

V.Эв иши.

129 саифени окъуп кельмек .Бир де бир чайырлыкъта яшагъан айваннынъ ресимини сызып келинъиз.

VI.Дерснинъ нетиджеси.

Машалла!Джевапларынъызнен къувандырдынъыз.Сагълыкънен къалынъыз.