Конспект урока на тему "Тұсау кесер"

Ортаңғы «Құлыншақ» тобындағы ұйымдастырылған оқу қызметінің конспектісі

Өткізу күні:  29.03.19ж

Тәрбиеші: Б.Н. Актубекова

«Коммуникация» білім беру саласының ұйымдастырылған оқу  қызметі: Сөйлеуді дамыту

Өтпелі тақырып: «Салт -дәстүрлер»

Тақырыбы:  "Тұсау кесер"

Мақсаты:

Тәрбиелік: Балаларды  салт - дәстүрді құрметтеуге, сақтауға, қонақжайлылыққа, әдептілікке тәрбиелеу.
Білімділік: Қазақ халқының   салт - дәстүрлері туралы кең көлемді мағлұмат беруді  жалғастыру.
Дамытушылық:   Балалардың  ой - өрісін кеңейту, ойлау  қабілеттерін дамыту.                                                                                                                Педагогикалық технологиялар: АКТ

Ресурстармен қамтамасыз ету: видео,  музыка.

Билингвалдық компонент:  

Ұйымдастырылған оқу қызметінің  барысы

I.Ұйымдастырушылық кезеңі:

Қазір  қандай  жыл  мезгілі?

Көктемде  қандай  мерекелер  болды?

Наурыз  мерекесінде  қандай  салт –дәстүрлер  көрсетілді?

Ал сендер  қандай  салт –дәстүрлерді  білесіңдер? 

Бізге бір қонақ келді,  оны  тыңдайық.

Үнтаспадан  видео  көрсетіледі.

Алдар көсе :  

Мен  Ерден  атаның  ауылына  қонаққа  шақыра  келдім.

Ерден  атаның  немересінің  тұсау  кесер  тойына  шақырамын.

II. Негізгі бөлім

Ендеше  Ерден  атаның  ауылына  аттанайық.

Ерден ата мен  Айзере  әжесі   қонақтарды  қарсы  алады.

Келген  қонақтармен   амандасады.

Ерден ата: 

Менің  немеремнің  «Тұсау кесу»  тойына  қош келдіңіздер!

Мен  немеремнің  тұсауын  аяғы  жеңіл,  жүрісі  шапшаң, аққөңіл, елімізге  сыйлы,   ардақты адамға  кестірсем бе  деп  едім.

Мен   онда  мына  балама  кестірейін.

Ал  келін  балам,  кішкентай немеремді  әкеле  ғой.

Ал  балалар  «Тұсау кесер»  рәсіміне не  керек?

"Тұсау кесер"  рәсімін    неге   ала жіппен  кеседі?

Ала  жіп: ақтық пен  адалдыққа  жол ашады. Жолдары  ақ болады.

Ал  балалар  «Тұсау кесер»  рәсіміне не  керек?

Кілемнің   үстіне  «Тұсау  кесер»  жазуы бар  ақ   мата  төселеді.

Келіні   баланы   алып  келеді. 

Сәбидің  аяғына  ала  жіп  байланады.

«Тәй –тәй»  өлеңі қосылады.

Мына  сөздерді  айтады:

Қаз –қаз  балам,   қаз балам,

Қадам бассаң  мәз  болам,

Қаз баса ғой, қарағым,

Құтты  болсын  қадамың,

Алға қарай  баса бер,

Асулардан  аса  бер.

Тұсау  кесу рәсімінде мынадай ырым бар:

Ақ  матаға кітап,  домбыра,  қамшы қойылады.

Бала  осылардың  ішінен  біреуін  таңдайды,   соған  байланысты  ырымдайды  екен. (түсіндіру)

Тұсау  кесіліп болған  соң  шашу  шашылады.

Атасы  мен әжесі  тұсау  кескен  балаға  сыйлық  береді.

Соңында келген  қонақтардың  бірі   бата береді:

Құлыным  үлкен  жігіт  болсын!

Ата –анасына  қызық  болсын

Жақсылармен  қатар  болсын,

Жамандардан   аулақ болсын

Ата –дәстүр   байлығын  жалғастырар

Берік  бұтақ  болсын.

Сергіту  сәті : "Көңілді  күн"

Енді   тойымызды  әрі  қарай   мақалды  жалғастырсақ  қайтеді 

Тойға барсаң бұрын бар,                                                                                                                                                .............................орын  бар

Тойға барсаң,  .........бар

Қонақ аз отырып,

....................сынайды

Атаңның баласы болма,
................. баласы бол

Атасы келіңдер  дастарханға отырайық.

Атасы:  «Той бастаңдар»,   тойбастарымыз   бар дейді.

Біздің  енді  балабақшамызға  барайық.

III.Қорытынды

Біз бүгін  қайда  бардық?

Онда  қандай  рәсімді   жасадық?

Тағы  қандай  салт-дәстүрлерді  білесіңдер?

.     

Шілдехана – сәби дүниеге келгенде жасалатын алғашқы той.

·         Дұрыс айтасыңдар. Қазақ халқының дәстүрі бойынша сәби дүниеге келгенде «Шілдехана» тойын жасайды. Жаңа туған сәбиді бесікке бөлеп, үлкендер тілек айтады, батасын береді

·         «Бесік жыры» қандай ән?

0. Наурыз көжеге неше тағам түрі қосылып жасалады? (7 түрлі тағамнан жасалады)
20. «Бесік тойы» дәстүрі кімге жасалады? «Бесік тойын» кім және қашан жасайды? (жаңа туған нәрестені 5 күннен кейін ауылдың сыйлы әжелері мен аналарын жинап солардың ішінен бірі кішкентай нәрестені бесікке салады)

1 - топ «Алғырлар». Ұранымыз: Озамыз алға, Қапы қалма!
2 - топ «Жеңіс». Ұранымыз: Ойымыз биікте, Жетеміз жеңіске!

Қимылды ойын: «Көрпе»
Балалар залдың ортасында шығып, әр топтан 5-6 баладан бірінің артына бірі тұрады. Сигнал бойынша олар өз сандықтарының үстінде жиналып тұрған көрпеден бір-бірден алып, шеңбер жасайды. Содан кейін сандықты ашып, қыздар бір-бір орамал, ұлдар тақияны алып бастарына киіп, көрпеге отырады. Екінші сигнал бойынша бәрін керісіше орнына қойып, жинайды. Қай топ бірінші болып аяқтаса солар жеңіске жетеді.

Мақалды жалғастыр

Сергіту сәті:

Д/о: «Ғажайып қоржын»

3. Қорытынды:

Сүйінші, шілдехана туралы мәлімет береміз.

Сүйінші  - дегеніміз жақсы, қуанышты хабарды жеткізу.

Шілдехана – сәби дүниеге келгенде жасалатын алғашқы той.

·         Дұрыс айтасыңдар. Қазақ халқының дәстүрі бойынша сәби дүниеге келгенде «Шілдехана» тойын жасайды. Жаңа туған сәбиді бесікке бөлеп, үлкендер тілек айтады, батасын береді