Литературлуг номчулга. Тема "Узун - тыныш".

5 кичээл

Тема:   Узун - тыныш.                                                                                                                         Эрттирген хуну________

Сорулгазы: аас чогаалынын бир хевири узун-тыныш –биле уругларны  таныштырар, долгандыр турар бойдуска камныг, хумагалыг болурунга ооредир, кижизидер, билиндирер. Кичээнгейин сайзырадыр, анализин кылып, деннеп, туннеп билиринге ооренир. Өөреникчи кижинин чурумун сагып билиринге өөредип кижизидер, ( бодун шын алдынып, кичээнгейлиг, бодунга бузурээр, куш-ажылчы, харысаалгалыг болурунга ооренир). 

Планнаан туннелдер: улустун аас чогаалынын дугайында катаптаар, узун-тыныш дугайында ооренир.

УУД:

 Л:

ü  оореникчи кижинин ролюн хулээп билир, ооредилге херек деп чувени билиндирер;

ü  биче-сеткилдиг, бойдуска камныг, хумагалыг болурунга ооренир;

ü  эштери-биле дугуржуп, тургустунган шаптараазыннардан шын харыыны тып ооренир;

ü  ооредилгеже болгаш школаже сонуургалын бедидер;

ü   ооренип турар билиинче сонуургалын угландырып ооренир.

Р:

ü   кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир ;

ü   башкынын айыткан кылдыныынын утказын билип ооренир;

П:

ü  номда бердинген айтырыгларнын утказын билип ооренир;

ü  салган айтырыгнын утказын билип, анаа харыылап билиринге ооренир;

ü  шулук чергелешкек база кожаланчак аяннажылгалыг тургустунар деп билир;

ü   чувелерни деннеп, ооренгени-биле билиин болуктеп билир;

ü  чуге ындыг болурун билир;

ü  хевиринин аайы-биле ангылап болгаш туннеп ооренир.

  К:

ü   болук болгаш эжеш ажылдарга киржир;

ü  оске кижилернин узел-бодалын дыннап билир;

ü  аразынга дугуржуп, чангыс туннелге кээрин билиндирер;

ü  бот-боттарынын аразынга найыралдыг, чангыс саналга келиринге ооренир:

ü   улустар-биле чугаалажып, эш-оорунун болгаш башкызынын чугаазын узе кирбейн дыннап билир, айтырыглар салып өөренир.

Предметтиг:

ü   Узун- тыныш  ооренир;

ü  Ажыглаар херекселдери: болук-биле ажылдаар.

Башкынын кылдыныы	Өөреникчилернин кылдыныы	УУД
1.Организастыг кезээ  (2мин)  Кичээлге уругларнын белеткелин хынаар.	Кичээлге белеткелин хынаар, бижип тура шын олурарынын негелдезин катаптаар.	Р: кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир; личностные: бодун шын алдынып билир
2.   Билиглерни билири 1. Бажынга онаалга хыналдазы	Оореникчилер айтырыгларга харыылаар. Уругларнын оюн удээн чугааларны эдерти чугаалаарын хынаар.	Р: кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир П: бот-боттарынын аразынга найыралдыг, чангыс саналга келиринге ооренир:  К: улустун салган унелелин хулээп билир; П:  чогаалдын жанрын ылгап ооренир
3.Кичээлдин темазын болгаш сорулгазын дамчыдар. Бо кичээлге чунун дугайында ооренир –дир бис?	Улегер домактар, оюн удээн чугаалар дугайында катаптаар	Р: кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир П: салган айтырыгнын утказын билип, анаа харыылап билиринге ооренир;
4.  узун - тыныш-биле таныжылга. (Арын  ------ )  Словарьлыг ажыл.   Курут-божаны кургаткаш кылган чем	Уруглар кичээнгейлиг эдерти коруп олургаш, дыннаар.	Предметтиг:тоолду  аянныг номчуп билиринге ооренирП:  чуге ындыг деп чувени билир Р:кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир
5. Чогаадыкчы ажыл.  Айтырыгларга харыылаар.	Уруглар айтырыгларга харыылаар, номдан харыыларын тып ооренир.	Р: кичээлдин кезектеринин аайы-биле сорулгазын хулээп, ажылдап билир Дыннадыглыг:кезектерден тургустунган состерни  шын тургузуп, номдан билигни ап база сайгарып билир.  Предметтиг:  самбырадан чувени шын дужуруп бижиир.
6.    Узун-тыныш чугааладыр.	Айтырыгларга харыыладыр	Предметтиг: шын, аянныг, медерелдиг номчуур; Р: дурум-биле ажылдап, дурум езугаар кылып ооренир; П: улустун тоолунун дугайында ооренир, ажылын туннеп билир;
7. Айтырыгларга харыылаар Арын 18-19	Ажылын хынаар, домейлээр.	К: эжеш ажылдап билир;кылган ажылынга демдек салып билир,  салган айтырыгларга харыылап билир.
8.Сула шимчээшкин	Сула шимчээшкинни кылыр. Шулуктун состеринге сула шимчээшкинден чогааткаш, аянныг номчувушаан, сула шимчээшкинни кылдырар.	Л: ооредилгеже болгаш школаже сонуургалын бедидер
9.  Кыдыраашка ажыл  Дурумну бижиир. Синквейн тургузар	Сонуургактарга деп ажылды номчуур	Р: чазыгны эдип, кылган ажылдарны туннеп ооренир;П: номда схемалар, демдектер –биле ажылдап ооренир; К: чангыс туннелге келиринге ооренир; Предметтиг : тоолдун утказын билип, оон утказынга дууштур ажылдарны кууседип  билир.
10. Туннел. 1.Кичээлге чуну ооренип алдывыс? 2.Оореникчилернин билиин унелээр.- Кым богун эки ажылдады? Кым бодунун харыызы-биле бисти кайгатты? Чуу деп бодап тур силер? -Кым кылган ажылынга таарзынып тур? Кандыг даалгалар силерге солун болду?	Уруглар кичээлдин туннелин чугаалап, кичээл сорулгазын чедип алган бе, каяа бергедежип турганын айтырар Богун кичээлге мен: - ооренип алдым - солун болду - берге болду Мен бодаарымга… Мен билип алдым…	Р: башкызы болгаш эштери –биле ажылынга унелел бээринге ооренир,  К: кижи бурузунун саналы ангы деп чувени ооренир;