Открытый урок "Күкірт қышқылы және оның тұздары" 10-сынып

ШҚО Үржар ауданы Шолпан ауданы

«Жүзағаш орта мектеп-бақшасы» КММ

Химия пәні мұғалімі : Хайруллина Н.Б

Сабақтың тақырыбы: «Күкірт қышқылы және оның тұздары.»

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды күкірт қышқылының физикалық және химиялық қасиеттерін оқып үйрену. Күкірт қышқылының қолдануын химиялық реакциялар теңдеулері арқылы жазып, тұздарының қандай мақсатта қолданылатынын айту арқылы оқушыларға біліктілік дағдыларын қалыптастыру.

Білімділігі: Оқушыларға H₂SO₄ туралы білім бере отырып химиялық реакциялар көмегімен қасиеттерін жаза білуге дағдыландыру.

Тәрбиелігі: Оқшылардың дүниетанымын, тұлғалық қалыптасуын, өзіне қажетті білімді өзі іздеп тауып ала алатындай тұлғаны тәрбиелеу. Оқушының тұлғалық қалыптасуын дайындау арқылы күкірт қышқылының қосылыстарын өмірде, тұрмыста, қолданылуын және зиянын білуге тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушылардың танымдық қызығушылығын, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Құралдар: Күкірт қышқылы, лакмус ерітіндісі, 3-сынауық, сынауық ұстағыш, мыс оксиді, спирт шам, сіріңке,варий хлориді, рН анықтау үшін. 3-колбада ауыз су, 1- стақанға дистилденген су.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Технология: Модульдік оқыту технологиясы

Кіріспе бөлімі:

Күкірт қышқылының формуласы,құрамымен құрылысына сипаттама беріңдер

Диалогтік бөлім:

Қызығушылықтарын ояту :

Бір кездерде химия патшалығында Су Ханшайым мен Күкірт алты валентті Ханзада отбасында жас сәби дүниеге келіпті. Барлығы қуанып, көптен бері өзінің артынан мұрагер болып қалатын ұлды асыға күтіп жүрді. Медбике келіп ұл деп оған көк лента таққанда бірден қызарып кетті, дүниеге қыз келгенін жанындағылардың барлығы үнсіз түсінді.  

Мағынаны ажырату:  Күкірт қышқылы - Н₂SO₄ Алынуы:Атмосферадағы қышқыл жаңбырдың пайда болуы:

SO₂+H₂O=H₂SO₃

Физикалық қасиеттері: Концентрациялы күкірт қышқылы — түссіз, ұшпайтын, май тәріздес, суда жақсы еритін, сұйық зат. Тығыздығы 1,84 г/см3, массалық үлесі 98%. Ол 280°С-та қайнайды, ал 10,4°С-та кристалданады.

Қауіпсіздік техникасының ережесі.

1.Әрбір жасалатын жұмыстың барысымен танысу.

2.Тәжірибеге қажетті заттарды аз мөлшерде қолдану.

3.Қышқылдармен жұмыс жасағанда сақ болу,газ күйіндегі заттардың иісін алыстан желпу арқылы сезу.

4.Реактиві бар ыдыстың ауызына үңілмей,жанынан қарау.

5.Қышқылдармен жұмыс жасағанда денеге немесе киімге тигенде дереу сумен жуу.

6.Концентрациялы күкірт қышқылы адам терісіне, матаға, ағашқа тисе, оны қарайтып күйдіреді. Сол себепті, күкірт қышқылымен жұмыс істегенде өте сақ болу керек. Теріге немесе матаға тиген күкірт қышқылын тездетіп сумен жуып, содан соң ас содасы ерітіндісімен шаю қажет.

Концентрациялы күкірт қышқылына күшті тотықтырғыштың қасиеті тән. Сұйылтылған күкірт қышқылы басқа күшті қышқылдарға тән қасиеттерді көрсетеді.

Екінегізді күкірт қышқылы сатылы диссоциацияланады, индикаторға әсер етеді:

Бірінші сатысында H₂SO₄ түгелдей дерлік диссоциацияланады. Ал екіншісінде азырақ диссоциацияланады:

1-тәжірбие жасау.

(қышқылдың лакмусқа әсері)

Күкірт қышқылының тұздары :

Орта тұздар-сульфаттар BaSO4,Na2SO4 т.б.

Қышқыл тұздар-гидро сульфаттар:

Na₂SO₄·H₂O-мирабилит, “глауберт тұзы”

CaSO₄·2H₂O кальций гидросульфаты,алебастр

CuSO₄·5H₂O мыс кристалгидраты,тотияйын

FeSO₄·7H₂O-Темір(II) сульфатының кристалгидраты

Күкірт қышқылының жақсы көріп ішетін асы су екен ,ал онша жақсы көрмейтін тағамы қант . Тіпті оны көргенде көмірге айналдырып жібереді екен. Ол жалғыз қалғанда өз ойын құпия хатқа түсіріп отырған.

Артық болмас білгенің:

 Күкірт қышқылы күшті сутартқышзат. Егер концентрациялы қышкыл толтырылған стаканды біраз уакыт ашық калдырса, ауадағы су буын бойына тартып сіңіреді де, қышқыл ыдыстан асып төгіледі. Осы қасиетіне бола күкірт қышқылын түрлі газдарды ылғалдан құрғату үшін пайдаланады.

 Күкірт қышқылының жақсы көріп ішетін асы су екен ,ал онша жақсы көрмейтін тағамы қант . Тіпті оны көргенде көмірге айналдырып жібереді екен. Ол жалғыз қалғанда өз ойын құпия хатқа түсіріп отырған.

Тәжірибе қышқылдың лакмусқа әсері

1.Қышқылмен мыс оксидінің әрекеттесуі

2. Мыспен әрекеттесуі

3.Күкірт қышқылы барий тұздарымен әрекеттесуі

4.Қанттың көмірге айналуы

5.Калий перманганаты күкірт қышқылында жануы

6. рН анықтау

Сөйлесу бөлімі.»Қарлы кесек » ойыны:

Әр үстелге тапсырма беріледі

А үстеліне тапсырма:

1.Күкірт қышқылына жалпы сипаттама бер,формуласын жаз.

2.Күкірт қышқылының диссоциацииялану теңдеуін жазып,аттарын ата.

Ә үстеліне тапсырма

1.Күкірт қышқылы табиғатта қандай күйде кездеседі және таралады

Б үстеліне тапсырма

Күкірт қышқылының алу реакция теңдеуін жаз.Алу әдістерін түсіндіріңіз.

В үстеліне тапсырма

Күкірт қышқылының химиялық қасиеттері қандай?

Г үстеліне тапсырма

Күкірт қышқылы қайда қолданылады?

Күкірт қышқылының тұздарын ата.

Қорытынды бөлім:

«Жетістіктерге жету»

Бағалау.

Үйге тапсырма:

1.§16 есеп-4 

2.Қазақстандағы күкірт қышқылының орындарын анықтау,реферат жазу.