Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы.

Сабақтың тақырыбы: Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы.

ІІ. Сабақтың мақсаты:

1. Біліміділік:  Үшбұырыштың ұғымын, түрлерін, қасиеттерін және

                        теоремаларды одан шығатын салдарларды білу, есеп шығару

                      барысында қолдану.

2. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілеттерін, іскерліктерін, пәнге деген

                                 қызығушылықтарын дамыту, есептеу дағыдысын арттыру,

                                өзара достық қарым-қатынас орнату.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды дәлдікке, өз ойларына сенімділікке, әдемілікке,

                       ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке, мәдениеттікке, батыл шешімге

                      келуге тәрбиелеу.

ІІІ. Сабақтың түрі: Қайталау – толықтыру сабағы

ІҮ. Сабақтың әдісі: Диалогтық, сұрақ-жауап, түсіндірмелі, топтық, ұжымдық, оқушылардың жеке ізденісі.

Ү. Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, кестелер, сызбалар, карточкалар, бағалау парағы.

ҮІ. Пәнаралық байланыс: Информатика, алгебра, әдебиет.

Сабақтың барысы:

1)      Ұйымдастыру бөлімі.

2)      Жалпы сыныппен жұмыс(жарыс кезеңдері)

а) «Бәйге»

ә) «Тіл өнер»(полиглот)

б) «Ғажайып үштік»

в) «Көкпар»

г) «Жорға»

3) Үйге тапсырма

4) Сабақтың қорытындысы

5) Бағалау, марапаттау.

ҮІІ. Ұйымдастыру. Сәлемдесу, келмеген оқушыларды түгендеу, зейінін сабаққа аудару, сабақ жоспарымен таныстыру.

Мұғалім: Мәңгі бақи есте қалар,

               Қызықты бір сабақ болсын

              Білімдерін шәкірт озар

     Сұрақтары қиын болсын – дей отырып ойынымыздың «Бәйге» деп аталатын  І бөлімін бастайық.

І. «Бәйге».

  Бұл бөлімде ойыншыларға сұрақтар қойылады. Жауап нақты, тез болу керек. Қай топ оқушысы қолындағы карточкасын бірінші көтереді, сол топтағы ойыншы жауап береді. әр дұрыс жауапқа 10 ұпай беріледі. (x, y, z топтары).

Сұрақтар:

1)      Геометрия сөзі грекшеден аударғанда қандай ұғымды білдіреді?

2)      Үшбұрыштың төбесімен қарсы жатқан қабырғасының ортасын қосатын кесінді?

3)      Екі түзу қиылысында пайда болған бұрыштардың біреуі130 градус. Қалған бұрыштарды табыңдар.

4)      Үшбұрыштың қабырғаларын ұзындығы 7 см, 8 см, 15 см. Периметрін тап.

Мұғалім: Білім деген биік шың,

               Бақытқа сені жеткізер,

              Білім деген ақылшың,

             Қиындықтан өткізер – дей келе

ІІ. «Тіл-өнер»  деп аталатын 2 бөлімде жұмбақ, мақал-мәтел, не өлең жолдарынан айтылмай қалған сөзді тауып, орысшаға, ағылшынға аударыңыздар.

 Бір тілде жауап берсе 10 үпай, екі тілде 20 ұпай, үш тілде жауап берсе 30 ұпай.

1)      Жоқ өзінде бас та, қас та, мойында,

Ұзындығы жазулы тұр бойында.

2)      Қабат-қабат қаптама,

Ақылың болса аттама.

3)      Түйеқұс таразыда бір аяғымен 12кг тартады

Ал егер екі аяғымен тұрса қанша тартады?

Теорема,3.

Үшбұрыштардың ішкі бұрыштарының қосындысы 180⁰-қа тең.

Дәлелдеуі: АВС үшбұрышы берілсін. В төбесі арқылы АС табанына параллель ДЕ түзуін жүргіземіз.

Онда ДЕ||АС болғандықтан, <ВАС=<АВЕ

және  <АСВ=<СВД. Екінші жағынан,

 <ВАС+<В +<СВД =180⁰ /жазыңқы бұрыш/

<А=<АВЕ, <С=<СВД болғандықтан,

<А+<В+<С =180⁰

Мұғалім: «Бұл сабаққа келмейді ешкім ермек үшін,

                Есеп-қисап, сан-цифр термек үшін.

               Көрсетіп есептердің жолын қалап,

              Келдім оларды айтып бермек үшін» - деп ойынымыздың  «Ғажайып үштік» деп аталатын 3 бөлімін бастаймыз.

ІІІ. «Ғажайып үштік». Бұл бөлімде оқушылар төмендегі кестеден ұпай сұрақтар таңдайды. Дұрыс жауап берсе сол ұпай қосылады, ал дұрыс жауап бере алмаса, алып тасталынады. Әр есеп 1 мин. (дәптерлеріне барлық оқушы шығарып, жазып отырады).

10	10	10
20	20	20
30	30	30

                                                                       Суреттегі фигурада неше үшбұрыш бар?

 

                    

Суреттегі фигурада

а) тік бұрышты үшбұрыш нешеу?

ә) доғал бұрышты үшбұрыш нешеу?

Б) сүйір бұрышты үшбұрыш нешеу?

     Суреттегі фигурада неше үшбұрыш бар?

20 ұпайлық есептер:

1) Үшбұрышта екі доғал бұрыш бола алмайтынын дәлелдеңдер(ауызша).

2) үшбұрышта екі тік бұрыш бола алмайтынын дәлелдеңдер.

3) Үшбұрышта бір доғал және бір тік бұрыш бола алмайтынын дәлелдеңдер.

30 ұпайлық есептер

1) Тең бүйірлі үшбұрыштың табаны бүйір қабырғаларына 3 есе қысқа. Үшбұрыштың периметрі 21 см. Қабырғаларын тап.

2) Үшбұрыштардың ішкі бір бұрышы екіншісінен 20^º артық, ал үшіншісі 80 ^º кем. Үшбұрыштың бұрыштарын табыңдар.

3) Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының  бірі 70 ^º, ал сыртқы бұрыштарының бірі 85 ^º - қа тең. Оның қалған ішкі бұрыштарын табыңдар.

Мұғалім:  Қиындықтан ешқашан біз қашпаймыз,

                 Алғырлықпен тапқырлықты ұштаймыз.

                Қиялдарға самғап ұшқан құстаймыз,

               Шегінбейміз жеңістіктерге бастаймыз – деп, ойынымыздың «көкпар»  бөлімін басталық.

ІҮ. «Көкпар». Бұл бөлімде тақырып беріледі. әр топ көрсетілген ұпайлар бойынша бір тақырып таңдайды. Дұрыс жауап берсе, сол ұпай қосылады.

Теоремалар

Ғалымдар

Аксиомалар

Теоремалар

1.      Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы....

2.      Үшбұрыштың сыртқы бұрышы онымен сыбайлас емес екі ішкі бұрыштың қосындысына...

3.      егер екі параллель түзі 3-ші түзумен қиылысса, онда ішкі айқыш бұрыштар...

4.      Егер екі параллель түзу 3-ші түзумен қиылысса, онда ішкі тұтас бұрыштардың қосындысы...

5.                 егер параллель екі түзуді 3-ші түзу қиып өтсе онда пайда болған айқыш бұрыштар...

Аксиомалар

1.      Тиістік аксиомалар

2.      Реттік аксиомалар

3.      Кесінділерді, бұрыштарды өлшеудің аксиомалары

4.      Кесінділерді, бұрыштарды салудың аксиомалары

5.      Параллельдік аксиомалар

 Ғалымдар

1.      «Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін-математика». Кімнің сөзі?

2.      Математик, дәрігер, ақын,музыкант, екінші Аристотель атанған шығыстың ғұламасы кім?

3.      «Математика-ғылымдардың патшасы, ал арифметика-математика патшасы». Кімнің сөзі?

4.      «Математика-ми гимнастикасы» Кімнің сөзі?

5.      «Математика дәлдікке, тәртіпке үйретеді, логикалық ойды, ақылды кеңітеді». Кімнің сөзі?

6.      «Математика ең алдымен оқушылардың дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады және оны шыңдай түседі». Кімнің сөзі?

Мұғалім:   Жарыс заңы ежелден,

                 Жеңімпазды анықтау.

               Жеңімпаз болу шарты сол,

             Еңбектену жалықпау-дей отырып ойынымыздың «Жорға» 5 бөлімінде әрбір топқа жеке-жеке сұрақтар қойылады. Жылдам, тез жауап беруі қажет.

Ү. «Жорға».

1 топқа.

 1) Екі қабырғасы тең болатын үшбұрыш?

2) Барлық қабырғасы тең тік бұрыш параллелепипед?

3) Үшбұрыш ішкі бұрыштарының қосындысы?

4) Екі нүктемен шектелген түзудің бөлігі?

5) Екі нүктемен шектелген түзудің бөлігі?

6) Геометрияның кеңістіктегі зерттейтін бөлімі?

7) Жазыңқы бұрыштың шамасы?

8)  О Х осінің атауы?

2 топқа.

 1) Барлық  қабырғалары  тең үшбұрыш?

2) Тік бұрыш жасап қиылысатын түзу?

3) Геометрияның жазықтықтағы зерттейтін бөлімі?

4) Тең қабырғалы үшбұрыштың бұрыштары неге тең?

5) Жарты түзу дегеніміз не?

6) Дәлеледеу қажет етпейтін математикалық сөйлем?

7) Тік бұрыш неше градусқа тең?

8) О У осінің атауы?

3 топқа.

  1) Үш қабырғасы әртүрлі болатын үшбұрыш?

  2) Бір жазықтықта жататын қиылыспайтын екі түзу?

 3) негізгі геометриялық фигуралар?

4) Бір нүктеден шығатын екі сәулемен шектелген жазықтықтың бөлігі?

5) Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының қосындысы?

6 )Үшбұрыштың сыртқы бұрышы неге тең?

7) Кез келген үшбұрыштың әр қабырғасы неге тең?

8) Үшбұрыштың неше элементтері бар?

ҮІІ. Қорытынды.

  Міне балалар, біздер ойын-сабақ арқылы өз білімімізді ортаға салып тапсырмалар орындалып, білімімізді көрсеттік. Сабақтан алған әсері жайында айтып оқушылар өздері қорытындылайды.

ҮІІІ. Үйге тапсырма. §13, 165, 166, 167.

ІХ Бағалау: Барлық оқушы бағаланады. Жеңіп шыққан топ марапатталады. Рахмет, балалар! Тек алға қойған мақсаттарына жете беріңдер!