8-сынып, геометрия "Төртбұрыш тақырыбына есептер шығару"

№ 11 сабақ

МҰҒАЛІМГЕ АҚПАРАТ ○

Тақырыбы: Төртбұрыш тақырыбына есептер шығару.
Мақсат:
		Жаңа білім		Осы уақытқа дейін өткен геометриялық денелердің түрлерін, бұрыштардың түрлерін, үшбұрыштың ішкі бұрыштарын және олардың қасиеттерін, шеңбер, доға және центрлік бұрыш, олардың өзара байланысын, төртбұрыштың атауын, ішкі бұрыштарын, дөңестігін және периметрін, үшбұрыш теңсіздігін, салу есептерін, параллелограмм және параллель түзулердің қасиеттерін, дөңес төртбұрыштарды берілген белгілеріне қатысты ажыратуды еске түсіру. Берілген тапсырмаларды орындау алгоритмдерімен танысу.
		Жаңа түсінік		Осы уақытқа дейін өтілген әдіс-тәсілдерді еске түсіреді. Өтілген материалды жинақтап қорытады. Фигураларды ерекшеліктеріне байланысты айырып таниды.
		Қолданым әрекеті		Параллелограмның қарама-қарсы бұрыштары тең екендігін қолданады. Төртбұрыштың дөңестігін зерттегенде ішкі бұрыштарының қосындысын пайдаланады.
		Талдау әрекеті		Квадраттың тіктөртбұрыш, ромб және параллелограмм бола алатынын талдайды
		Шығармашы-лық әрекет		Төртбұрыштарды дұрыс тану үшін оларды категорияларға бөледі.
		Бағамдау әрекеті		Ішкі бұрыштардың қосындысын дұрыс есептейді. Төртбұрыштарды дұрыс сипаттайды. Төртбұрыштарды қарсы қойып салыстырады.
Сабақ құрылымы:
	І. Ақпарат алмасу (15 мин.). ІІ.Алғашқы бекіту (3 мин.). ІІІ.Құзырлылық қалыптастыру (18 мин.). ІV.Шығармашылық қалыптастыру (4 мин.). V.Бағамдау - бағалау (5 мин.).
Сабақ типі: фронтальді, топтық.
Оқыту әдісі: репродуктивті, ішінара ізденушілік.
Мұғалім іс-әрекетінің тәсілі:
	Оқушыға жол сілтеу, оқушының индивидуалдық қасиеттерін дамыту.
Негізгі ұғымдар мен терминдер:
	Тіктөртбұрыш, ромб, квадрат, диагональ, нүкте, түзу, сәуле, кесінді, жазықтық, аксиома, теорема, кері теорема, сыбайлас бұрыштар, вертикаль бұрыштар, үшбұрыш, үшбұрыштың теңдігі, тікбұрышты үшбұрыш, қатынас, тікбұрышты үшбұрыштың теңдігі, параллель түзулер, шеңбер, центр, радиус, диаметр, хорда, центрлік бұрыш, доға, циркуль, сызғыш, салу есептері.
Оқушыда дағды қалыптастыру:
	Тақырып бойынша әртүрлі ерекше сұрақтарды шешу, белгілеген мақсатқа қол жеткізу, өзін-өзі дамыту, топпен жұмыс істеу және топ жұмысының нәтижесін көру, өз ойын сынып алдында қорғай білу, өзгелердің жауабын көңіл бөліп оларды талдау.
Ақпарат көздері:
	1.   Қайдасов, Ж., Хабарова, Г., Абдиева, А. Геометрия 8 сынып оқулығы. Алматы «Мектеп» 2012.
Үй тапсырмасы:
			1.    Төртбұрыш тіктөртбұрыш әрі ромб болса, онда ол квадрат екенін дәлелдеңіз. 2.    (БОНУС) Салу есебінде шеңберлер екі нүктеде қиылысады. Сол екі нүктені қосқанда не шығатынын жазыңыздар.

САБАҚ БЛОКТАРЫ ○

і. аҚПАРАТ алмасу

Тақырып жоспары:

1.       Геометриялық денелердің түрлері

2.       Бұрыштардың түрлері

3.       Үшбұрыштың Ішкі бұрыштары және олардың қасиеттері

4.       Шеңбер, доға және центрлік бұрыш. Олардың өзара байланысы

5.       Үшбұрыш теңсіздігі

6.       Сызғыш пен циркулды арқылы геометриялық фигураларды салу

7.       Төртбұрыштың атауы, ішкі бұрыштары, дөңестігі және Периметрі

8.       Параллелограмм және параллель түзулер. Олардың қасиеттері

9.       Дөңес Төртбұрыштарды Берілген белгілеріне қатысты ажырату

Слайдтар:

1 – слайд (титул)

2 – слайд  Сабақтың мақсаты

3 – слайд Тақырып жоспары

4 – слайд                             Геометрия элементтері  Нүкте – Сәуле – Түзу – Кесінді – Жазықтық – Бұрыш –

5 – слайд                                   Бұрыштардың түрлері 1)    Мына бұрыштарға сипаттама бер және оларды анықта

6 – слайд      Үшбұрыштың ішкі бұрыштары және олардың қасиеттері Шешуі: Ішкі бұрыштарының қосындысын жазу арқылы, қалған бұрышты табайық. Сонда:             α = 70o Осыдан, 70>60>50 болғандықтан: АС<AB<BC   2) Үшбұрыштың бұрыштарын табыңыз. Сол арқылы қабырғаларын өсу ретімен жазыңыз

7 – слайд  Шеңбер, доға және центрлік бұрыш. Олардың өзара байланысы 3) Шеңбердің доғаларының бұрыштарын анықтаңыз. Диаметрін табыңыз

8 – слайд                                Үшбұрыш теңсіздігі 6) Берілген үш кесінді арқылы үшбұрыш жасауға болмайтынын дәлелдеңіз. Біреуі 4 cм, екіншісі 2 см және соңғысы 6 см

9 – слайд              Сызғыш пен циркулды арқылы геометриялық                                                  фигураларды cалу  Бір кесінді берілген (АВ). Сол арқылы тең қабырғалы үшбұрыш салыңыз. 1.        Бірінші АВ кесіндісін өлшеп аламыз. 2.        А нүктесін шеңбердің центрі етіп алып, шеңбер сызамыз. Оның радиусы АВ кесіндісінің ұзындығына тең. 3.        Одан кейін, В нүктесін шеңбердің центрі етіп алып, шеңбер сызамыз. Оның да радиусы өлшеп алған АВ кесіндісінің ұзындығына тең. 4.        Сонда осы екі шеңбер екі нүктеде қиылысады. Сол екі нүктенің біреуін, кез-келгенін, қолданайық. Ол С нүктесі болсын. С арқылы А және В төбелеріне кесінді жүргізейік. А және В екі шеңбердің центрі, ал С осы екі шеңбердің үстінде жатқан нүкте. Сондықтан АС және ВС кесінділері радиус. Яғни, АС=AB BC=AB       AC=BC=AB          Теңқабырғалы үшбұрыш

10 – слайд        Төртбұрыштың атауы, ішкі бұрыштары, дөңестігі және                                                         периметрі 1) Төртбұрышты атағанда сағат тіліне бағыттас немесе қарама-қарсы бағытпен төбелерін тастамастан жазамыз. 2) Төртбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 360o – қа тең. 3) Егер бір бұрышы 180o – тан көп болса, онда ол дөңес емес төртбұрыш. Егер барлық бұрышы 180o – тан аз болса, онда ол дөңес. 4) Төртбұрыштың периметрі дегеніміз барлық қабырғаларының қосқанда шығатын шама.

11 – слайд         Төртбұрыштың атауы, ішкі бұрыштары, дөңестігі және                                                               периметрі  8) Мына төртбұрышқа дұрыс атау беріңіз, ішкі бұрыштарын табыңыз, дөңестігін зерттеңіз және периметрін табыңыз.

12 – слайд   Параллелограмм және параллель түзулер. Олардың қасиеттері 1) Параллелограмның қарама-қарсы бұрыштары тең. 2) Параллелограмның қарама-қарсы қабырғалары тең. 3) Параллелограмның диагоналдары қиылысқан нүктесінде екіге бөлінеді. 4) Параллелограмның сыбайлас бұрыштарының қосындысы 180o – қа тең. 5) a  b болғандықтан:

13 – слайд             Параллелограмм және оның қасиеттері 9) Мына параллелограмның ішіндегі белгісіз бұрыштарды, периметрін және диагоналдарының ұзындығын табыңыз Шешуі: АВ  DC және АD  BC болғандықтан: ·         Сыбайлас бұрыштарының қосындысын қолдану арқылы қалған бұрыштар табылады:   Енді периметрін табайық: р = 2*(4 + 5) = 18 см Қалғаны диагоналдарының ұзындығын табу:  АС = 2*AO = 2*2 = 4 см BD = 2*DO = 2*3 = 6 см

14 – слайд    Дөңес төртбұрыштарды берілген белгілеріне қатысты ажырату Қарама-қарсы қабырғалары тең параллелограмм Параллелограмм және қабырғалары тең Ромб Қарама-қарсы бұрыштары тең параллелограмм Параллелограмм және диагоналдары тең Тіктөртбұрыш Қарама-қарсы қабырғалары параллель параллелограмм Параллелограмм және диагоналдары перпендикуляр Ромб Диагоналдары қиылысу нүктесінде тең екіге бөлінсе параллелограмм Ромб және бір бұрышы тік Квадрат Қарама-қарсы екі қабырғасы тең және параллель параллелограмм Тіктөртбұрыш және қабырғалары тең Квадрат Параллелограмм және бір бұрышы тік тіктөртбұрыш

іі. алғашқы бекіту

Мына кестені толтыра отырып сабақтың мазмұны бойынша қорытынды шығар.

Төртбұрыштардың түрлерін жаз	Шеңберді құраушы бөліктерді жаз	Үшбұрышты құраушы бөліктерді жаз

Қорытынды:__________________________________________________________

ііі. құзырлылық қалыптастыру

+ Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей тапсырмалары

1. Екі кесінді қиылысып, төрт бұрыш пайда болды. Біреуі 25^o-қа тең.     Қалғандарын сипаттап бер.

2. Үшбұрыштың екі бұрышы 80^o және 80^o-қа тең. Қалғанын                                       табыңыз. Қабырғаларын кему ретімен жазыңыз.

3. Шеңбердің диаметрі 2 дм. Радиусын табыңыз.

4.Шеңберде АВ доғасы берілген. Оның градустық шамасы 70^o. АВ доғасына қарап тұрған центрлік бұрышты табыңыз.

5. Төртбұрыштың диагоналдары АВ және CD.Осы төртбұрышқа                                дұрыс  атау  беріңіз.

6. 2 см, 2 см, 5 cм кесінділер берілген. Үшбұрыш салуға болады ма?

7.Параллелограмның бір бұрышы 20^o. Қалған бұрыштарын табыңыз.

ІІ деңгей тапсырмалары

1. Параллелограмның сыбайлас бұрыштары екеуі де 180^o-тан көп бола алмайтынын шешіңіз.

2. Төртбұрыштың бұрыштары 20^o, 20^o, 80^o. Қалған бұрышын табыңыз.                   Дөңестік қасиетіне зерттеңіз. Суретін салыңыз.

ІІІ деңгей тапсырмалары

1.  Квадраттың тіктөртбұрыш, ромб және параллелограмм екенін дәлелдеңіз.

іV. шығармашылық әрекет

 _ Топтық жұмыс.

І топ: Тік төртбұрыштың қабырғалары 3 см және 4 см. Қабырғасы тік төртбұрыштың диагональіне тең болатын ромбының периметрін табыңыз.

ІІ топ: Егер квадраттың диагоналы және ауданы тең болса, периметрі неге тең?

V. бағамдау-бағалау

ì  Сабақтың мақсатына қалай қол жеткізгендігің туралы эссе жаз.

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________