Сыныптан тыс жұмыс : "Білімділер мен білгірлер"

Сыныптан тыс  жұмыс :  Білімділер  мен  Білгірлер

   1-Жүргізуші:  Құрметті  ұстаздар  мен  оқушылар

Сайыс  десе  белсене   араласатын  көрермен  қауым    Білімділер  мен  білгірлер  атты  8-9  сыныптар  арасында   химия   пәнінен  өткізілетін танымдық  сайысымызға  қош  келдіңіздер

2-Жүргізуші :   Көруге  химия  кешін  жиылғандар ,

                           Менделеевке  құдайындай  сыйынғандар.

                            Қош  келдіңіздер  бүгінгідей   ғажайыпты,

                            Тамашалау  бақыты  бүйырғандар.

1-Жүргізуші:    Ақыл  -тон  ,  аңдығанға  тозбайтұғын

                           Білім –кен  ,  қанша  болса  азбайтұғын  ,

                          Қатарың  оза  шауып  бара  жатса ,

                          Арқанның   ауруы  не қозбайтұғын , деп  Тұрмағамбет  Ізтілеуов  айтқандай  ,  білімдік  сайысқа  белсене  ,құлшына  араласатын  сайыскерлер  топтарымызды таныстырып  өтейік.

1-топ:   Оттек             2-топ  :Сутек

2-Жүргізуші:Сайыскерлеріміздің   біліміне  ,  шеберлігіне  әділ  бағасын  беретін  әділ –қазылар  алқасымен  таныстырып  өтейін.

1-Жүргізуші  :  Енді  сайысымыздың  негізгі бөлімдерімен   таныстырып  өтейік . Сайысымыз   6-кезеңнен  тұрады:

1-кезең :   Сәлем  сөздің  анасы

2-кезең  : Ойлы  болсаң  озып  көр

3-кезең :    Химиялық  эстафета 

4-кезең:  Қай  топ  алғыр

5-кезең:  Химия  және  біз

Сайыста  ең  жоғары  ұпай -10 ұпай

2-Жүргізуші:  Тапқыр , білгір ,  дарынды

                         Жарыс   бар  бүгін   арыңды

                         Химия   пәнін  сүйсең  сен

                         Ортаға  сал  барыңды. Деп  сайысқа  қатысушы  топтарға  сәттілік  тілей  отырып  ,  сайысымыздың  алғашқы   кезенін   бастайық .

1-Жүргізуші: 1-кезең :Ойлы  болсаң  ,  озып  көр . кезеңінде  химиядан бейорганикалық  қосылыстар ,периодтық  жүйе  ,    ғалымдар және  элементтер  тақырыпта  сұрақтар  беріледі.  Ұяшықтағы  сұрақтар ұпай санының  өсуіне  байланысты  қйындайды.

Бейорганикалық  қосылыстар	10	20	30	40
Периодтық  заң	10	20	30	40
Элементтер	10	20	30	40
Ғалымдар	10	20	30	40

1.Бейорганикалық  қосылыстар:

10- бейорганикалық  қосылыстардың  маңызды  кластары ,   оксидтер,    негіздер,  қышқылдар,  тұздар

20-қышқыл  мен  негіз  әрекеттесіп  ,  нәтижесінде  тұз  бен  су  түзе  жүретін  реакция  қалай  аталады   бейтараптану 

30-құрамындағы  сутек  санына  байланысты  қышқылдардың   жіктелуі  ,  бірнегізді  ,  екінегізді,  үшнегізді 

40-грекше  екеуіде ,  екеуіне  де   жататын   деген  мағананы  білдіретін  сөзді  атаңыз    амфотерлі 

2-Периодтық   жүйе 

10-Химиялық  элементтердің   периодтық  жүйесінде  неше  период  бар    ,7

20-Д. И .Менделеевтің  периодтық  периодтық  заңы  ең  алғаш  қай  жылы  ашылды және  неше  элемент  бар  , 1869 жылы  63 элемент

30-Литийден   фторға  дейін  элементтердің   металдық  және  бейметалдық   қасиеттері  қалай  өзгереді 

40-Периодтық  заңның  тұжырымдамасы

3-  Элементтер 

10-Сұйық  металл   ,сынап

20-Ересек  адам  ағзасында  -2  пайыз  және  99  пайыз   тістер   мен  сүйектер  де     кездесетін   элемент  ,  кальций

30-Электр  тогы  мен  жылуды  жақсы  өткізеді  ,  оңай  созылады  ,  жаншылады  , бұл  қай  элемент 

40-Адам  ағзасында  4г    оның  65 пайызы   қанда  гемоглабинде  болатын  элемент  ,  темір 

4-Ғалымдар 

10-Сутекті  ашқан   ғалым  .    

20-Зат  массасының  сақталу  заңын   ашқан  ғалым    

30-Зат   құрамының  тұрақтылық  заңын  ашқан  ғалым 

40-Фотосинтез   процесін  ашқан  ағылшын  химигі 

2-Жүргізуші   : Білмейтінін    білем  деп  олжа  қуар 

                           Кейбіреудің  әр  заттан  болжамы  бар. 

                           Химияны  болжаммен  ұға  алмайсың  , 

                             Формуланың  оң  жағы  мен  сол  жағы  бар ,  дей  келе  

Химиялық      эстафета      кезеңіне  де  кезек  берейік  . 

1-топ :    Ba     ---     Ba  O   ----Ba  OH-----Ba CO3

2-топ:    Fe  ------Fe  O  ---Fe  OH  2---Fe  NO3

1-Жүргізуші  :    Біреуінің   жүрегінің түгі бар,

                              Біреуінің арқалап жүрген қоғамдағы жүгі бар.

                              Біреуінің күмбірлеген күйі бар,

                              Біреуінің  қатты істейтін миы бар.

1-    Жүргізуші: Адамнан ғылыми айла асырмаған

                          Құпиясын  құлыптап жасырмаған

                          Кел,бәріміз ғылымның тілін зеоттеп

                          Бір жұмбағын ашайық ашылмаған.

1.Бірінші бөлігім көп емес,екінші бөлігім тілсіз жау деген мағынада,химиялық қай элементпін ?      Азот.

2. Бірінші бөлігім «алда бол» деген бұйрық рай ,екінші бөлігім сан есім,,шипалы газ деп те есептейді.(Озон)

3.Бірінші бөлігім тасқын су,екінші бөлігім мал құлағына салынатын белгі.(Селен)

4.Бірінші бөлігім қабылда деген сөздің мағынасын береді,екінші буыным шараппен улану деген мағынанада, ол қандай тұз? (Алмас)

5.Бірінші буыны жалқы есімге қойылатын сұрақтан тұрады,екінші буыны сан есім, қай элемент? (Неон)

6.Жазылуым бойынша оқысаңыз  элементпін,керісінше оқысаңыз өткізгішпін.(Мыс-сым)

7.Алғаш болды белгілі

Күнде қандай элемент?

Одан кейін біз оны,

Жерден тауып зерттеп ек.(гелий)

8.Табылса бұрын там-тұмнан.

Қазір көп әрбір өлкеде,

Қымбат болды алтыннан,

Қандай металл ертеде? (алюминий)

9.Бір элемент инертті газдар текті,

Өзінше жеке топтан орын тепті.

Басқалары пысықпа? Соны ғана

Неліктен еріншек деп атап кетті? (аргон)

10.Ақ металл айналады тыным таппай.

Болмаса ол,жер бетінде өмір де жоқ

Аздан соң суға сіңіп жоқ болады

Оқушым,ал ойланғың,қойма таппай.(сілтілік металдар)

11.Бірі жанып,бірі қолдап жануды

Екі элемент бізге бұрын танылды

Өрт болып ед,сөндіруге көп адам,

Қосылысын алып соған ағылды.(су)

12.Өзіңде болмаса да дәмі тәтті.

Жануар мен адамды улатады

Өсімдік өспес бірақ,ол болмаса,

Қандай зат,мұның атын кім айтады?(көмірқышқыл газы)

13.Иісі де,дәмі де жоқ ұсталмайды,

Болмаса ол,жер бетіндк өмір жоқ

Ақыры жанған отың тұтанбайды,

Қалады қарауытып,көмір боп шоқ.(оттегі)

14.Су бетінде қалықтап,

Қандай металл жүзеді

Айтшы ойланып,денеңде

Жетпейтін қандай тұз еді? (ас тұзы)

15.Күмістей түсі жылтыр,өзі сұйық

Қандай металл,құрал жасар оны құйып? (сынап)

1-    Жүргізуші:3-тапсырма.Осы топқа «К» әрпі беріледі. Соған байланысты берілген ұғымдарға сол әріптер басталатын мысал келтіру керек.

«К» әрпі

1.Жай зат (күкірт)

2.Оксиді (кальций оксиді,көміртек (ІІ) оксиді,күкірт (ІҮ) оксиді)

3.Тұз (карбонаттар,калий хлориді)

4.Бейметалл (көміртек,күкірт)

5.Сілтілік металл (калий)

6.Екі валентті элемент (кальциий)

7.Химиялық құбылыс (көмірдің жануы)

8.Қышқыл (күкірт,кремний қышқылдары)

9.Лакмус сілтіде (көгереді)

10.Химиялық байланыс (ковалентті)

1-Жүргізуші: 4-тапсырма:Сөзөрім.Бұл тапсырмада 1 сөздің соңғы әрпі 2-ші сөздің бастапқы әрпі болып келеді.

1)    Газдың қалыпты жағдайдағы көлемін ашқан ғалым (Авогадро)

2)    Хош иісті газ (озон)

3)    Протондар мен нейтрондардың жалпы атауы (нуклон)

4)    Атомның бөлшегі (нейтрон)

5)    Инертті газ (неон)

6)    Қайрақ тастың бір түрі (наждақ)

7)    Реакцияға қатыспай реакция жүрісін жылдамдататын зат (катализатор)

8)    2 топта орналасқан радиоактивті элемент (йод)

9)    Галогендер тобына жататын элемент (йод)

10)           Сұйық оттекті сақтауға арналғн ыдыс (дьюар)

11)           Атом құрылысының «планетарлық» моделін ұсынған ғалым (Резерфорд)

1-жүргізуші:   Химия-ырыс бұлағы,

                         Шалқыған байлық мол дәулет.

                         Аялап күтіп алда тұр,

                         Болашағымыз – нұр дәулет.

                         Аялдама,алға ұмтыл,

                         Құдіретті біздің ой.

                         Сенде байлық,сенде ырыс,

                         Сенімен өмір сәнді ғой.

Көңіл қойып тыңдағандарыңызға көп рахмет! Қош сау болыңыздар!