Тақырыбы: " Әдептілік әліппесі"

Әдептілік әліппесі
Мақсаты:
Оқушыларды қарым – қатынас мәдениетіне үйрету, олардың әдеп сақтау туралы түсініктерін кеңейту. Оқушыларды жақсы мен жаманды айыра білуге ықпал ету. Жақсыдан үйренуге, жаманнан жиренуге, ізгілікке тәрбиелеу.
Сабақ түрі: пікірлесу, әңгімелесу.
Сабақ барысы:
Тыныштық сәті. «Нұрға бөлену».
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ - қолыңызды айқастырмаңыз, қолыңызды тізеге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын таза, әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңызды тілек қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Ой мен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, тек ізгі істерді істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көзімізге де жетті. Көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте - бірте қарқынды және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан - жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз. Олардың да жүрегі нұрға толсын.

Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан - жануарларға, өсімдіктерге, тірі жанға таралсын... Ғаламның барлық түкпір - түкпіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын... Нұр менің ішімде... Мен Нұрмын»
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады.
Рахмет!
Оқушылар өз әсерлерімен бөліседі.

Үй жұмысын тексеру:
- Әдеп, әдеп сақтау, әдептілік деген не?
- Әдептілік адамның іс - әрекетінде қалай көрініс табады?
- «Дұрыс жүру, тұру, әдепті бола білу – ұсақ-түйек емес» деген қалай түсінесіңдер?
- Синонимдік тәсіл, яғни әдептілік сөзінің синонимдерін тап: әдеп, тәртіпті, үлгілі, тәрбиелі, сыпайы, әдепті, көргенді.
- Антонимдік тәсіл, яғни қарама - қарсы сөздерді тап: әдепті - әдепсіз, көргенді - көргенсіз, үлгілі - өнегесіз, тәрбиелі - тәрбиесіз.
Оқу аппараты.
Әдеп сақтау – адамгершіліктің белгісі. Әдеп сөзінің баламалары өте көп: адалдық, кішіпейілділік, мейірімділік, сыпайылық, имандылық қасиеттері бар бала басқа балаларға да ерекше ілтипатпен қарайды. «Әдептілік белгісі – иіліп сәлем бергені» демекші сәлемдесу де әдептіліктің жоғарғы құндылығы.

Мәтінмен жұмыс. Ел аузынан « Тістелген алма» мәтінін оқу, талдау.
- Жігіттің қылығын қалай бағалайсыңдар?
- Бағбан жігітті не үшін ұнатты?
- Саған ұнаған кейіпкердің жағымды қасиеті қандай?
Дәйексөз.
Адамда жақсы қасиет болмаса, оған бақ та, бақыт та қонбайды.
Ж. Баласағұнның нақыл сөзінің мағынасын ашу, оқушыны пікірін тыңдау, дәптермен жұмыс жүргізу.

Шығармашылық жұмыс.
I - топ: Ы. Алтынсариннің «Әдеп» әңгімесін сахналау.
II - топ: Қазыбек бидің «Жақсы ұл – елдің туы болады» мәтінін сахналау.
III - топ:«Тағылымы мол сөздер», мақал - мәтел, қанатты, нақыл сөздер айтады.
Әдепті бала – арлы бала,
Әдепсіз бала – сорлы бала.
Адамгершілік кімге болса,
Соны ер деп есепте.
(Ы. Алтынсарин).
Жақсы бала – сүйеніш, жаман бала – күйініш.
(Абай)
Әлемді адам әдемі, әдепті адам әдеміден де әдемі.
Бала болсаң – Болғандай бол, ағайынға қорғандай бол.
Топпен ән айту:
Қ. Ыдырысовтың « Келші, келші, балашым» әнің балалар бәрі үнтаспаға қосылып бірге орындайды.
Үйге тапсырма:
М. Мақатаев «Көшеде» өлеңін жаттау, әуенімен орындау.

Тыныштық сәті:
Оқушыларды тағы да жағымды ойға түсіру маңызды. Оқушылар шеңберде отырып, көздерін жұмып, бүгінгі сабақтан не үйренгендерін естеріне алып, іштей өздеріне, мұғаліміне, барлық әлемге тыныштық, сүйіспеншілік жолдап, ризашылықтарын білдіреді.