Тарих сабағында
ақпараттық технологияны қолданудың тиімділігі.
Қазіргі таңда елімізде білім беру жүйесінде жаңашылдық
қатарына ақпараттық кеңістікті құру енгізілді. Ақпараттандару жағдайында
оқушылар меңгеруге тиісті білім, білік, дағдының көлемі күнен күнге артып,
мазмұны өзгеріп отыр.
Тарихи білім берудің басты мақсаты мен міндеттері мынадай:
- оқушылардың адамзат қоғамының ежелгі заманнан бүгінгі күнге
дейінгі даму тарихынан жүйелі білім негіздерін қалыптастыру;
- бүкіл адамзат жасаған құндылықтарды, мәдени тарихи
тәжірибенің негізін оқытып, меңгерту;
- оқушылардың дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, оларға
адамзат жинаған әлеуметтік рухани, адамгершілік тәжірибесін меңгерту;
- оқушыларды өз халқы мен басқа халықтардың мәдениеті мен
тарихын, бүкіл адамзаттың мәдени мұрасын сақтауға тәрбиелеу;
- оқушылардың бойында Қазақстандық патриотизм мен азаматтық
сезімді қалыптастыру;
- эстетикалық, экономикалық тәрбие беру, діннің тарихтағы
қызметін дұрыс түсіне білуге тәрбиелеу.
Осы міндеттер мен мақсаттарды орындау үшін қазіргі
педагогиканың жаңалықтарын, оқу әдістемелік тәсілдің тиімді жолдарын таңдау,
үздіксіз ізденіс пен білім сапасын жақсарту қажет.
Ал ұстаздың міндеті - жеке тұлғаның өзіне, қоғамға қажетті
қабілеттерін қалыптастыру, дамыту және өз бетімен білім алуына, өзін-өзі
дамытуға қолайлы жағдай жасау. Осыған байланысты әр педагог сапалы білім мен
саналы тәрбие берудің тиімді жолдарын іздестіру қажет, себебі ХХІ-ғасыр - білім
беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Ақпараттық қоғамның негізгі талабы - оқушыларға ақпараттық
білім негіздерін беру, логикалық ойлау-құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту,
ақпараттық технологияны пайдалану дағдыларын қалыптастыру және оқушы
әлеуметінің ақпаратты сауатты болып өсуі мен ғасыр ағымына бейімделе білуге тәрбиелеу,
яғни ақпараттық қоғамға бейімдеу.
Сол себепті тарихшы ұстаз өз пәнінің терең білгірі ғана болу
емес, теориялық, нормативтік-құқықтық, психологиялық -педагогикалық, дидактикалық
әдістемелік тұрғыдан сауатты және ақпараттық компютерлік технология
құралдарының мүмкіндіктерін жан-жақты игерген ақпараттық құзырлығы қалыптасқан
маман болуы қажет, әрі оқушылардың білімін арттыру үшін сабақта АКТ құралдарын
қолдана білу керек. Ақпараттық ортада жұмыс жасау үшін кез келген педагог өз
ойын жүйелі түрде жеткізе алатындай, коммуникативті және ақпараттық мәдениеті
дамыған, интерактивтік тақтаны пайдалана алатын, Он-лайн режимінде жұмыс жасау
әдістерін меңгерген мұғалім болуы тиіс. Сабақта жаңа технология ретінде
ақпараттық технологияны пайдалану сабақтың тиімділігі мен сапасын арттырып,
білім берудің табысты болуына оң ықпал етеді. Ақпараттық - коммуникативтік
технологияны барлық деңгейлерде жүйелі пайдалану арқылы оқушы сабақтарда
алынған ақпаратқа талдау жасай білуге, ақпаратты дұрыс таңдау жауапкершілігін
қалыптастыруға және өз бетінше жұмыс істеуге дағдыландырады.
Мектепте компютерлік технологияны қолдану оқушы
шығармашылығын арттыруда белсенді роль атқарады. Жеке оқушының компьютерде
жұмысты сауатты орындауы, ақпарат көздерін ала білуі дара тұлғаның қалыптасуына
әсер етеді.
Компьютер оқушы үшін қоршаған әлемді танудың табиғи құралы
болып табылады. Олай болса барлық сабақтарды компьютер арқылы жүргізу - оқу
үрдісін белсендіруге, проблеманы шешуге және шешім қабылдай білуге, оқушының
өзін-өзі бақылауына мүмкіндік туғызады әрі оқушы ерекшелігін ескере отырып
оқытуды жүзеге асырады.
Оқытушы сабақты дұрыс жоспарлап, мақсатын нақты белгілеп
алмайынша көздегеніне жете алмайды. Сабақтың мазмұнын, құрылысын, дәлдігін,
жұмыс жүргізу тәсілін мұқият ойластыруы қажет.
Сабақта жаңа технология ретінде ақпараттық-коммуникативтік
технологияларды пайдалануда өткізілетін сабақтарды жоспарлаудың талаптары:
- ақпараттық-коммуникативтік технологиялармен жұмыс істей
білуге үйрету;
- тарих пәніне деген қызығушылығын тудыру;
- өз бетінше орындауға берілген жұмыстарға жауапкершілікпен
қарауға, шығармашылықпен жұмыс істеуге үйрету;
- өзіндік пікір, тұжырым, түсінік келтіру;
- дайынды көшіріп алмай, салыстырмалы жұмыс істеу;
- пікірін, тұжырымын дәлелдей және қорғай білуге
дағдыландыру;
Жоғарыда айтылған мақсатқа жету үшін оқытушының әрекеті:
- мұғалімнің білімділігі, тың идеяларды жеткізу, компьютерлік
сауаттылығы;
- сабақтың тақырыбына сай мақсаттың айқын болуы;
- білім мен тәрбиенің бірізділігі;
- сабақтың жүйелілігі;
- әр оқушының психологиялық ерекшеліктерін ескеру;
- әр сабақта интерактивті тақта мүмкіндіктерін кең түрде
пайдалану;
- өз талаптарын бұйрық ретінде емес, кеңес түрінде ұсыну;
- оқушылар пікірлерімен санасу, ерекше идеяларға қолдау
жасау;
- үйге берілетін тапсырманың уақытылы нақты берілуі;
- бағалау нормалары сақталып, әділ бағалануы;
Ақпараттық технологияның көмегімен жүргізілетін сабақтарда
оқушылар өзін белсенді және еркін, оқытушымен тең дәрежеде ұстай алады. Тарих
сабақтарында ақпараттық технологияны енгізу арқылы сабақтың белсенділігін
арттыруға, дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға, сабақты шапшаң жүргізуге,
өзіндік жұмыстың көлемін көбейтуге болады. Тарихшы ұстаз АКТ қолдану арқылы
әртүрлі сабақтарға презентациялар дайындап интерактивті тақта мүмкіндіктерін
шебер қолдана білсе сабақтың тартымды әрі қызықты өтетіні анық, әрі оқушы белсенділігін
арттырады.
Әр сабақта интернет, электронды почта, электронды оқулық,
ғаламдық ақпарат жүйесін пайдалана білуі тиіс. Кез-келген пәндік әдістеме
оқушыларға сол пәнді тереңдетіп игеруге, алған білімді практика жүзінде
қолдануы мен проблемалық жағдайлардан шыға алуымен айқындалады. Ақпараттық
технологиялардың бірі - интерактивтік тақта, мультимедиялық және он-лайн
сабақтары. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалімдерге баланы оқытуда
бейне және ойын бағдарламаларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Сондықтан
бұл тақтамен әр сабақты қызықты өткізуді ойластырып, жоспарлаймын, себебі қолда
бар мүмкіндіктерді пайдалану арқылы оқушыларды жаңа заман технологиясын игеруге
үйретеміз.
Демонстрациялық материалдар даярлау, сыныппен кері байланыс
жүргізу үшін интерактивті тақта мүмкіндігі шексіз. Интерактивті тақтаға термин
сөздер жазып сөздікпен жұмыстар жүргізу оқушылардың сөздік қорын да байытып,
қажетті мәліметтерді еске сақтауына мүмкіндік береді және осы тақырыпқа деген
қызығушылығын арттырады. Өзге құралдардан компьютердің ерекшелігі - оның
қатысымдық құрал бола білуі. Бұл мәтіндерді оқу, сұхбат жасау, жазу, тыңдау
әрекеттері.
Электронды оқулықтарды пайдалану оқушылардың танымдық
белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға
шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды. Электронды оқулықты қолдану
оқушылардың жоғары белсенді дүниетанымын және өзіндік жұмыс аясын кеңейтеді.
Қорыта айтқанда, жаңа ақпараттық технологияларды тарих
сабағанда қолдану келесі нәтижелерге жеткізеді:
- оқушыларға еркін ойлауға мүмкіндік береді;
- сабақтың нақты мәнін терең ашуға көмектеседі;
- оқушылардың барлығын сабаққа қатыстыруға мүмкіндік туады;
- жеке тұлғалық сипатын дамытуға, шығармашылығын шыңдауға,
өзіне деген кәсіби сенімін қалыптастыруға көмектеседі;
- тіл байлығын дамытады;
- өз ойын жеткізуге, жан-жақты ізденуге үйретеді;
- шығармашылық белсенділігін арттырып, ұжымда бірігіп жұмыс
істеуге тәрбиелейді;
- өз бетімен білім алатын, ақпараттық технологияларды жақсы
меңгерген, білімді жеке тұлғаны қалыптастырады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың "Біздің міндетіміз -
бәсекелестікке лайық ұрпақ тәрбиелеу" - деген ойын басшылыққа ала отырып
жаңа заман форматындағы құзіретті тұлғаны тәрбиелеу ұстаз міндеті деп
есептеймін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. С.Т.Мұхамбетжанова, Ж.Ә.Жартынова, Интерактивті
жабдықтармен жұмыс жасаудың әдіс-тәсілдері. Алматы, 2008 ж.
2. А.Иманбаева, Оқу-тәрбие үрдісін ақпараттандыру білгірлігі.
Қазақстан мектебі. №2, 2005 ж.
3. Поташник. Инновационный процесс в школе. Москва, 1991ж
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.