Тарих сабактарында окушынын сыныи ойлауа аркылы Алаш козгалысына бугынгы коз карасты калыптастыру

ТАРИХ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ СЫНИ ОЙЛАУ АРҚЫЛЫ АЛАШ ҚОЗҒАЛЫСЫНА БҮГІНГІ КӨЗҚАРАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Алматы облысы Талғар ауданы

 Тұздыбастау ауылы МЖДШОБ

 №13 ЖББ орта мектебі

Сабақты сәтті ұйымдастырудағы басты мақсат оқушының сабаққа деген қызығушылығын арттырып, бүгінгі заман талабына сай білім беру.

Сабақтың сәтті өтуі біріншіден, мұғалімнің біліміне, іскерлігіне, тәжірибесіне байланысты болса, екіншіден, сабақ материалына, ал үшіншіден, сынып типіне, төртіншіден мұғалім мен оқушының көңіл – күйіне де байланысты. Сабақты тартымды әрі сәтті өткізе білу мұғалімдер қауымынан көп ізденуді, білімділікті, қабілеттілікті және тапқырлықты қажет етеді.

Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын ояту мұғалімнің сабақ өткізу тәсіліне де байланысты. Қазіргі таңда оқудың интерактивті әдіс-тәсілдері өте көп. Педагогикалық ғалым мен озық тәжірибенің бүгінгі даму деңгейінде белгілі болған оқыту әдіс-тәсілдерінің бәрін де еркін игеріп, әрбір нақтылы жағдайларға орай ең тиімдісін таңдап алу және олардың бірнешеуінің жиынтығын түрлендіре тиімді, үйлесімді әрі шығармашылықпен қолдану- сабақтың сәтті өтуінің кепілі. Осы ретте мына мәселелерге баса назар аударғым келеді.

1.Мұғалім сәтсіз өткен сабақтарға өзіндік талдау жасап өз кемшілігін іздеуге әрекет жасау керек.

2.Білім мен тәрбие беруде жариялылық, педагогикалық, ынтымақтастық, ғылыми-әдістемелік, тың ізденістерге сүйене отырып жаңашылдыққа талпыну қажет.

3.Мұғалім күнделікті әр сабағына шығармашылықпен дайындалуы керек. Өйткені, сабақ-мұғалімнің өнері, шығармасы. Сондықтан әр сабақты тиімді ұйымдастыруда оқушыны жалықтырмайтын, қабілетін арттыратын жағдай туғызуға ықпал етуміз керек деп ойлаймыз.

Мысалы, сабақтың тақырыбы: Алашорда автономиясы

Сілтеме: Білім стандарты, тарих пәнінің Бағдарламасы

Жалпы мақсаттар: Оқушы бойында өз бетімен білім алу, өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыру. Халқымыздың ардақты ұлдары бүкіл түркі тілдес халықтарға кеңінен танымал, қазақ халқының азаттығы мен жарқын болашағы жолындағы күрескен ұлт зиялыларымен “Алаш” партиясы жайлы мәлімет алады. Өз Отанын, елін сүйетін ұлтжанды азамат болады. Оқу арқылы саяси көзқарасын қалыптастырады.

Бұл тақырып Алашорда тарихының  жан-жақты ғылыми негізде қаралуына  және оның Шығыс бөлімінің  қызметінің  тарихи маңызын  көрсетуге бағытталған. Әсіресе Алашорданың Кеңес өкіметінің, антикеңестік ресейлік күштермен байланысты және  ресейлік азаматтық қарсыласу  жылдарындағы ұстанған позицияларының тарихи түп-тамырын  түсіндіруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, Алашорда қайраткерлерінің саяси тұрғыдағы өзіндік бет бейнесін көрсету, Алашорда маңында топтасқан  қазақ зиялыларының  қазақ халқының болашағын қамтамасыз – мақсатында қоғамдық саяси өмірде жетекші рөлге көтерілгенін ашып көрсетуді, сонымен қатар ресей күштері  тарапынан алашордамен қазақ қоғамы кеңістігіндегі бірден-бір халықтық  негіздегі саяси күш ретінде санасуда орын алған тарихи деректер негізінде құрастырылған.

Оқыту нәтижесі:

-   Сынып оқушыларының ой-өрісі жетіледі.

-   Сандық технологияларда құзырлылық танытатын белсенді оқушы болып қалыптасуын қамтамасыз етіледі.

-   Сыни ойлау арқылы психологиялық сенім қалыптасады.

Негізгі идеялар: Оқушылар іс-әрекеттері арқылы ізденімпаздыққа жетеді. Оқушылардың тақырыпты түсіну деңгейін анықтау, түсінік деңгейін ескере отырып шешім қабылдау.

Тәсілдер:

-   Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер;

-   Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету;

-   Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру, оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

2. Сабақтың мақсатымен таныстыру

3. Сабақ жоспарымен таныстыру:

-   ІІ Жалпықазақ съезі. Алашорда үкіметінің құрылуы

-   Алашорда және Кеңес үкіметі

-   Түркістан автономиясының жариялануы.

Оқушылардың Алашорда туралы бұрыннан не білетіндіктерін білу үшін сөз топтамасын құру: «Алашорда туралы не білесіңдер?». Оқушылар баяндама, презентация арқылы әдебиеттерден, Интернеттен  жинақтаған материалдарымен қысқаша таныстырады (слайдттар арқылы).

Жаңа сабақты жоспар бойынша түсіндіру: Қазақстанда 1917 жылы 5–13 желтоқсанда жалпы қазақ съезінде жарияланған мемлекеттік автономияны құруға 1917–1920-шы жылдары күрескен алашордашылар бірінші болып репрессияға ұшырады. Аталған желтоқсан съезінде (1917 жылы) үкімет төрағасы етіп сайланған Әлихан Бөкейханов ұлттық автономияны жариялауға қазақ тұрғындарының келісімін алу туралы және қазақтармен бірге Қазақстанда мекендеген ұлттарға Алаш-Орда үкіметінде жиырма бестен он орынды беру туралы сұрақты қойды. ҚР ПӘ құрастырушылық ұжымы Ш. Уәлиханов атындағы тарих және этнология Институтымен бірлесіп, 2004–2008 жылдары алашордашылар қызметіне «Алаш қозғалысы» төрт томдық бес кітапты арнады.

Слайдпен жұмыс.

Оқушыларға білім беруде жаңа оқыту технологияларын қолдану, инновациялық бағытта жұмыс жасау заман талабына сай талап етілуде. Оқу процесінде  компьютерді тиімді пайдалану және қолдану оң тәжірибе беріп отыр. Атап айтсақ, оқушылар өз бетімен ізденісі, пәнге деген қызығушылығын арттырып, шығармашылығын дамытуға, оқу қызметінің мәдениетін қалыптастыруға дербес жұмыстарын ұйымдастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызады.

Қорыта айтқанда, инновациялық технологиялар жеке тұлғалық сипатын дамытуға, шығармашылығын шыңдауға, өзіне деген сенімін қалыптастыруға көмектеседі, тіл байлығын дамытады, өз ойын жеткізуге, жан-жақты ізденуге үйретеді. Шығармашылық белсенділігін арттырып, ұжымда бірігіп жұмыс істеуге тәрбиелейді. Өз бетімен білім алатын, ақпараттық технологияларды жақсы меңгерген, білімді жеке тұлғаны қалыптастырады.

Пайдаланған әдебиеттер:

Көздібаева Ә. Педагогикалық технология инновациялық процесті толықтыратын жүйе. //Қазақстан тарихы әдістемелік журнал №9.2005

Әбдіжәмиев К. Тарих сабақтарында интерактивті оқыту әдістерін қолдану// Қазақстан тарихы, №5, 2004.

Нүрпейсов. К. Алаш һәм Алашорда. А., 1995.

Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. А., 1995.