Түбір мен қосымшаның жазылуы. 2 сынып

Пәні		Қазақ тілі
Сыныбы 2«А»
Сабақтың тақырыбы		Түбір мен қосымшаның жазылуы
Мақсаты		Түбір мен қосымшаның жазылуындағы заңдылықтарды меңгерту арқылы сауатты жазып, сауатты сөйлей білуге баулу, ойлау қабілеттерін, сөздікқорларын дамыту
Күтілетін нәтижелер		А.  Түбір мен қосымша туралы еске түсіреді. В. Түбір мен қосымшаның жазылуындағы  өзгерісті анықтайды. С.Шығармашылық жұмыстар арқылы сыни ойлауы артады, талдайды, дәлелдейді.
Керекті жабдықтар		Әдістемелік нұсқаулық, дидактикалық материалдар, Бағдаршам , бағалау парақтары, Маршруттық карта, слайд, тапсырма критерийлері
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңдері	Мұғалім әрекеті		Оқушы әрекеті

Кіріспе	Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу. Психологиялық ахуалды  орнату  Әрбір адам?- Әрбір  сабақ?- Әрбір ісің?- Әрбір сөзің?- Cыныпты топқа бөлу : Қиылған әріптерден  сөздер құрастыру, шыққан сөздер арқылы, топқа бөлу. Шыққан сөздер:  1 топ: «Білімділер»         2топ: « Ақылдылар» 3 топ: « Ойшылдар»	Оқушылар амандасады - туысым, досым, - үйрену, ұғыну, - тірлік, ұқыптылық, - шындық, бірлік, адалдық Оқушылар топқа бөлінеді. Әр партаға қиылған әріптер беріледі. Оқушылар сөздер құрастырады. Топ басшыларын сайлайды.  Топтың ережесін қайталайды.
	Өткен сабақты  « Ыстық  орындық» әдісімен бекіту  Өткен сабақтар бойынша сұрақтарға жауап беру . 1 топ. Білімділер 1.      Түбір дегеніміз не? 2.      Жалғау дегеніміз не? 3.      Жалғау жалғанған бір сөз айту. 2 топ: Ақылдылар 1.      Қосымша нешеге бөлінеді? 2.      Туынды сөз дегеніміз не? 3.       Ұш сөзіне қосымша жалғап айт.   3 топ.Ойшылдар 1.      Жұрнақ дегеніміз не? 2.      Сөзбен сөзді байланыстырып тұратын не? 3.      Жалғаудың неше түрі бар?	Әр топтан бір оқушы шығады, оқушылар берілген сұрақтарға жауап береді. 1.Сөздің  одан әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір дейміз. 2.Сөзбен сөзді байланыстыратын қосымшаны жалғау дейміз. 3. балалар, терезенің 1.      Қосымша жұрнақ, жалғау болып екіге бөлінеді. 2.      Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сөз туынды сөз деп аталады. 3.      Ұш-қыш, ұш-ақ, ұш-қыр. 1.      Түбір сөздің мағынасын өзгертетін қосымшаны жұрнақ дейміз. 2.      Сөзбен сөзді байланыстыратын – жалғау 3.      Жалғаудың 4 түрі бар. Көптік, септік, тәуелдік, жіктік. Қол шапалақтау арқылы бағалау.
Тұсаукесер	Бейнеролик көрсету.« Кітапхана» Бейнеролик не туралы? Қайда түсірілген? Кітапханаішіқандай ? Кітапханашысөзінсөзқұрамынаталдау.	Оқушылар  сұрақтың жауабына топпен ақылдасып жауап береді.  Шағын әңгіме құрастыру. Түбірі – Кітап Жұрнақ-  хана, - шы
Негізгі бөлім	·         Ой қозғау « Сиқырлы шаршы» ойыны. Слайдтан көрсету. 4 ·           8 ·           5 ·           ·           ·           ·           ·         Мәні 15 –ке тең болатын сандарды табу.  Белгісіз сандарды тапқанда сөздер шығады. ·         Бүгінгі сабақтың тақырыбын, мақсатын оқушылардан сұрау ·         Жаңа тақырып бойынша түсіндірме. ·         Сиқырлы шаршыдан шыққан сөздердің өзгерістерін анықтату. ·         Не байқадыңыздар? ·         Кім түйіндеп айтып бере алады? ·         Кейбір түбір сөздерге – ы, - і  дауысты дыбыстан басталатын қосымша жалғанған кезде түбір сөздегі соңғы дыбыс өзгереді, -ы, -і дыбыстары түсіп қалады. Дәптермен жұмыс: ·         Күн ретін жазу. ·         Көркем жазу. ·         Оқулықпен жұмыс: ·         3 -  жаттығу. Слайдтан көрсету Тапсырма критерийі Дескрипторлар Балл Сөздерді сөз құрамына талдау Сөйлем құрастыр, орфографияны сақтау Берілген уақытты үнемдеу Толық дұрыс талдау Жартылай талданса Мүлдем талданба Толық орындаса Жартылай орындаса Орындамаса Уақытында орындала Уақытында орындалмаса 6 балл- 5 4-5 балл- 4 2-3 балл- 3 балл- 2 2 1 0 2 1 0 2 0 Сергіту сәті: Өлең шумағын айтып,қимылмен көрсету. « Ойлан тап» Ребус шешу. Көлдің суреті   + ,,2  +  К ·         Шешуі « Көлік» ·         Слайдтан көрсету ·         Көлік +і  – көлігі ·         Сөйлем құрастыру ·         Суреттер беру көлік түрлері. ·         Маршруттық карта бойынша жұмыстану. Слайдтан көрсету. ·         Әр оқушының алдына беру.	Әр топ үш сөзден табады.  Сиқырлы шаршыдағы шыққан сөздерді оқиды.  Бөрік, көрік, ерін, халық,орын, әріп, кітап, қабық, доп Оқушылар тапсырманы орындап болған соң бүгінгі сабақтың тақырыбы не туралы екенін, мақсатын айтады. Сиқырлы шаршыдан шыққан сөздерге – ы, -і дыбыстарын қосып айту, өзгерістерді анықтау. Оқушылар қай әріптерде өзгеріс барын табады. Сөздердердің түбірін табу.  1 топ                        2 топ: Бөркі- бөрік                  көркі- көрік  Халқы- халық             ерні- ерін Кітабы- кітап              қабығы – қабық          3 топ: Орны- орын Әрпі- әріп  Добы- доп Күн ретін жазу Көркем жазу минуты Тт   Тт Тараз  татулық тамаша  тоғай  тәуекел Тапсырманы критерий бойынша орындау. Оқушылар тапсырмалар мен дискрипторларды оқып шығады,  « Бағдаршам» әдісі бойынша түсінген, түсінбегендерін көрсетеді.  Тапсырманы түсінсе –жасыл Жартылай түсінсе – сары Мүлдем түсінбесе – қызыл түсін көтереді.  Жасыл түсін көтерген оқушылар түсіндіріп береді. Оқушылар тапсырма критерийлері бойынша тапсырмаларды орындайды,  Әр топтың жұмысы тексеріледі. Топ басшылары есептеп белгілеп отырады. Дарынды, бағала, батылдық, күзгі, қайратты. Қолымда алтын қалағым Зәулім үйлер саламын.  Ертең мен де ел сүйген , Құрылысшы боламын. Шығармашылық жұмыс: 1 топ: Ребусты шешу Жауабы:  Көл сөзіне екі сөзіндегі і дыбысын және к дыбысын қосамыз сонда «Көлік» сөзі шығады. 2топ: Сөзге қосымша жалғау, сөз құрамына талдау. 3 топ: Сөйлем құрастыру. Кеңейтілген тапсырма: Көлік түрлерін классификациялау, топтастыру. Оқушылар қандай көлік түрлерін топтастырғандарын әр топтан айтып береді.  Мысалы: Су көлігі, жүк көліктері т.б. Маршруттық карта бойынша жұмыс: 1 топ: Дауысты дыбыстарға математикалық тәсілмен мінездеме беру. 2 топ: Дауыссыз дыбыстарға мінездеме беру.  3 топ: Сөзге сөзсазындық талдау жасау.
Қорытынды	Сәйкестендіру тестісі: Еңбе-ғы Қыс                       - бі Біл                         - гі Санды                   - қы   тара                     - гіш Саба                      - кі Жі                         - ғы Сері                       -ғы Көр                       - гі Рефлексиялық бағалау.  Не білемін?  Не білдім?  Не білгім келеді?  Топ басшылары топ мүшелерінің жинаған балдарын айтады, бағалау. Үйге тапсырма  5 – жаттығу.  Оқушыларға суреттер таратылады, суретке байланысты әңгіме құрастырып келу.	Берілген сөздердің қосымшасын табу.  Оқушылар стикерлерге жазып , өз ой пікірлерін білдіреді.

Қазақ тілі  сабағынан маршруттық карта      1 топ

                        Маршруттық картадағы бақылау нүктелері

 Тапсырма:  «Көлігі » сөзіне математикалық тәсілмен  дауысты  дыбыстарға мінездеме беру.

1.     Өзіңе қажеттінің бәрі бар ма?

·        Оқулық, дәптер, қалам.

·        Жетіспесе көршіңнен сұра

Тапсырманың құрылысын анықтау!

·        Меннен не талап етіледі?

Сөзді дұрыс оқу. 

Математикалық тәсілмен дұрыс талдау.

·        Нені талдау қажет?

1.Бұл сөзде неше дыбыс, олардың нешеуі дауысты, нешеуі дауыссыз екенін  бізден сұрайды. Дауысты дыбыстарға мінездеме беру.

2. Тілдің қатысына қарай:

3. Жақтың ашылу дәрежесіне қарай:

4. Ерін мен езудің қатысына қарай:

Шеңбер бойынша жемісті қозғалыс:

·        Тапсырманың орындалу үлгісін қара

·        Үш оқушымен кеңес

·        Ойыңды жинақтап, кідіріп ойлан

·        Өзіңнің жазғаныңды дәлелдеп,  себебін түсіндіре біл.

·        Уәждеме  (Оқушының тапсырманы орындай алатындығына дәлелі)

Қауіпті жағдай

·        Мұғалімнен көмек сұрауыңа болады

Мәре сызығы:

·        Жарайсың , шәкіртім, сен қабілетті оқушысың!

·        Сенің қолыңнан бәрі  келеді!

Қазақ тілі  сабағынан маршруттық карта   2 топ

                        Маршруттық картадағы бақылау нүктелері

Тапсырма:  «Көлігі » сөзіне математикалық тәсілмен  дауыссыз дыбыстарға мінездеме беру.

2.     Өзіңе қажеттінің бәрі бар ма?

·        Оқулық, дәптер, қалам.

·        Жетіспесе көршіңнен сұра

Тапсырманың құрылысын анықтау!

·        Меннен не талап етіледі?

Сөзді дұрыс оқу. 

Математикалық тәсілмен дұрыс талдау.

·        Нені талдау қажет?

1.Бұл сөзде неше дыбыс, олардың нешеуі дауысты, нешеуі дауыссыз екенін  бізден сұрайды. Дауыссыз  дыбыстарға мінездеме беру.

2. Үн мен салдырдың қатысына қарай:

3. Айтылу, жасалу тәсіліне қарай:

4.Жасалу орны мен дыбыстау мүшелеріне қарай:

Шеңбер бойынша жемісті қозғалыс:

·        Тапсырманың орындалу үлгісін қара

·        Үш оқушымен кеңес

·        Ойыңды жинақтап, кідіріп ойлан

·        Өзіңнің жазғаныңды дәлелдеп,  себебін түсіндіре біл.

·        Уәждеме  (Оқушының тапсырманы орындай алатындығына дәлелі)

Қауіпті жағдай

·        Мұғалімнен көмек сұрауыңа болады

Мәре сызығы:

·        Жарайсың , шәкіртім, сен қабілетті оқушысың!

·        Сенің қолыңнан бәрі  келеді!

Қазақ тілі  сабағынан маршруттық карта           3 топ

                        Маршруттық картадағы бақылау нүктелері

  Тапсырма:  «Көлігі » сөзіне  сөзсазындық талдау жасау

3.     Өзіңе қажеттінің бәрі бар ма?

·        Оқулық, дәптер, қалам.

·        Жетіспесе көршіңнен сұра

Тапсырманың құрылысын анықтау!

·        Меннен не талап етіледі?

Сөзді дұрыс оқу. 

Сөзсазындық талдау жасау

·        Нені талдау қажет?

1.Айтылу, жасалу, жазылу жолдарына қарай:

2. Сөзде неше буын, буын түрлерін анықтау:

3. Тасымалдану жағдайын түсіндіру:

4. Сөздегі екпін орнын анықтау.

5. Түбір мен қосымша арасындағы буын үндестігін анықтау.

Шеңбер бойынша жемісті қозғалыс:

·        Тапсырманың орындалу үлгісін қара

·        Үш оқушымен кеңес

·        Ойыңды жинақтап, кідіріп ойлан

·        Өзіңнің жазғаныңды дәлелдеп,  себебін түсіндіре біл.

·        Уәждеме  (Оқушының тапсырманы орындай алатындығына дәлелі)

Қауіпті жағдай

·        Мұғалімнен көмек сұрауыңа болады

Мәре сызығы:

·        Жарайсың , шәкіртім, сен қабілетті оқушысың!

·        Сенің қолыңнан бәрі  келеді!

Утегенова Р.А. бастауыш сынып мұғалімі,

ЖББ М.Каналиев атындағы

Алғабас орта мектеп-балабақша кешені

Алғабас ауылы

Сырым ауданы

Батыс Қазақстан облысы