Ашық сабақ ана тілінен "Біздің елтаңба" Буын (1сынып)

Ана тілі.1-сынып. Күні: 13.02.2015
Сабақтың тақырыбы: «Біздің елтаңба» Буын
Сабақтың мақсаты: 
1. Білімділік: Оқушылардың буын жөніндегі ұғым мен түсініктерді қабылдауына мүмкіндік бере отырып, жаттығумен жұмыс арқылы оқушылардың білімді бекітуіне ықпал ету. 
2. Дамытушылық: Пікірін еркін жеткізуіне жағдай тудыру, түйсіну, сезіну, көз жеткізу арқылы ой дәлдігін қалыптастыруға баулу. 
3.Тәрбиелік: Жұмыс жүйелілігін қалыптастыруға жол ашу. 
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ 
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап. 
Көрнекіліктер: Дайын буындар, карташалар. 
Сабақтың барысы: 
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу, түгендеу . 
2. Психологиялық дайындық. 
Шеңбер болып тұрайық жылы жүзбен, 
Бізге келсін қуаныш нұр іздеген. 
Шуақ толы жанымыз,жүрегіміз, 
Үлгі алсын көрген жан мына бізден. 
Бір-бірімізге күлімдейміз, қолымызды қысып амандасамыз, қатты құшақтасамыз. 
3.Үй тапсырмасын тексеру. 
Ережені еске түсіру. « Сөздер буындардан құралады. 
Сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады.» 
/ауызша мысалдар/ 
Ойын «Гүл жапырақтары» 
/буындарды орнына қою/ 
Тақтаға кезектесіп шығып жазады. 
Тақ-ым,ау,сыр,та,тым.Ай-ла,на,ту,жан,гүл   / берілген буынға буын қосып,бірнеше сөз жасап жазу/ 

Салайд көрсету. «Елтаңба» бойынша.(тақырыпты ашу)

Қазақтың біртуар Батыр ұлы - Бауыржан Момышұлы

1 – Мәтін

           Бауыржан Момышұлы Ташкент қаласынан қайту үшін вокзалға келеді. Вокзал алды  жолаушыларға толы. Бауыржан аталарыңның үстінде полковник шеніндегі әскери киім болатын. Сәл жүргеннен кейін аяқ астында жатқан бір тиынды көреді. Еңкейіп жерден алады да  жеңімен әлгі тиынды сүртіп қалтасына салады. Мұны жанынан өтіп бара жатырған орыс әйелі көреді  де, батыр бабаларың Бауыржанға « Өзініз қандай полковниксіз, ақшасыз адам сияқты жерден еңкейіп бір тиынды алуға арланбайсыз ба? Ұят емес пе, жұрт не ойлайды? – деп өз ренішін білдіреді. Бауыржан әлгі әйелге бұрылып қарап , тиынды ақша керек болғандықтан емес, сол тиын арқылы өзінің азаматтық борышын атқарғанын айтты. Ал әлгі орыс әйелі Бауыржан аталарыңнан қайта – қайта кешірім сұрап жөніне кетеді.

Сұрақ:  Бауыржан жерден тиынды неге алды және қандай азаматтық борышын өтегені туралы  айтты?

Жауабы: Елтаңба

Оқулықпен жұмыс. «Біздің Елтаңба»

4.Дәптермен жұмыс. 

Ха-лық,пы-рақ,аң-ыз,ша-ңыр-ақ – сөздерін буынға бөлу сөздерін дәптерге жазып дауысты дыбыстың астын қарындашпен сызу. 
5. Сөздерді буынға бөліп оқу.Әр сөзде неше буын бар екенін анықтау 
Гүл,еден,мұз, асық, қобыз, сырнай,бағбан,әнші, балапан (жеке жұмыс карточкамен )
Тапсырмаларды оқушыларға тізбектеп оқыту. Олардың қателерін дер кезінде түзету. 

Оқулықпен жұмыс: 80-жаттығу Ән-ші,ба-ла,ке-зек-ші,қа-ла,да-ла,су-рет-ші.
6.Сергіту сәті. 
Қоюланып тағы бұлт, 
Жауды жаңбыр себелеп. 
Жапырақты жамылып 
Бұға қалды көбелек 

7.Ойындар: Жұппен жұмыс

                          «Әріп қысқарса» ойыны

    Қанар          Дауыс         Қатаң                 Басу          Жолақ     

      Анар             Ауыс          Атаң                 Асу              олақ                 

         Нар                Уыс           Таң                   Су                лақ

           Ар                  Ыс            Аң                      у                  ақ

8.Талдау жұмысы

Оқушылар өз туған жерлерінің «Елтаңбасы» туралы буынға бөліп,дауысты және дауыссыз дыбыстарын ажыратып талдау.
Ел – 1дауысты дыбыс,жіңішке, 1дауыссыз дыбыс.

таң - 1дауысты дыбыс,жуан, 2дауыссыз дыбыс.

ба - 1дауысты дыбыс,жуан, 1дауыссыз дыбыс

9.Кеспе әріппен сөз құрастыру

 Егер сөз жолға сыймаса оны буынға бөліп келесі жолға тасымалдаймыз. 
Бар-ды,қа-ру, кел-ді, дәп-тер-лер, те-ле-фон.

10.  Үлестірмелі карташа. Түсіп қалған әріптерді тауып жазып, сөздерді дұрыс буынға бөл. Ба...а, пар...а, тақ...а, кі...ап,ән...і,са...ат, су... қ, қар...ыз, сыр...а.
Әрбір оқушыға жеке-жеке тапсырма беру. 

11. Сабақты қорытындылау. 

Сұрақтар:

1.Балалар, буын туралы не айтасыңдар?

2.Елтаңба туралы не білеміз? 
12.Үйге тапсырма беру.

« Майқайың жалпы орта білім беретін мектеп » КММ

Ана тіліне ашық сабақ

1сынып

Тақырыбы: Буын. «Біздің елтаңба»

                                               Өткізген: бастауыш сынып мұғалімі

                                                       Қ.Х.Ташмағанбетова

2014-2015 оқу жылы

Гүл

Еден

Мұз

Асық

Қобыз

Сырнай

Бағбан

Әнші

Балапан

Ел-

Таң-

Ба-

Ел-

таң-

ба-

Ел-

таң-

ба-

Ел-

таң-

ба-

Ел-

таң-

ба-

Ел-

таң-

ба-

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар          Дауыс         Қатаң                Басу          Жолақ

Анар             Ауыс         Атаң                Асу            олақ

Нар                Уыс          Таң                 Су              лақ

Ар                   Ыс           Аң                у                ақ

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар          Дауыс         Қатаң                 Басу          Жолақ

Анар             Ауыс         Атаң                 Асу            олақ

Нар                Уыс          Таң                  Су              лақ

Ар                   Ыс           Аң                 у                ақ

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар          Дауыс         Қатаң                Басу          Жолақ

Анар             Ауыс         Атаң                Асу            олақ

Нар                Уыс          Таң                  Су              лақ

Ар                   Ыс           Аң                 у                ақ

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар          Дауыс         Қатаң                 Басу          Жолақ

Анар             Ауыс         Атаң                    Асу            олақ

Нар                Уыс          Таң                      Су              лақ

Ар                   Ыс           Аң                         у                ақ

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар          Дауыс         Қатаң                 Басу          Жолақ

Анар             Ауыс         Атаң                    Асу            олақ

Нар                Уыс          Таң                      Су              лақ

Ар                   Ыс           Аң                        у                ақ

«Әріп қысқарса» ойыны

Қанар

Дауыс

Қатаң

Басу

Жолақ

Қанар

Дауыс

Қатаң

Басу

Жолақ

Жазу

Ба...а-

Пар...а-

Тақ...а-

Кі...ап-

Ән...і-

Са...ат-

Су... қ-

Қар...ыз-

Сыр...а-

Біздің Елтаңба туралы

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Елтаңбасы

 

Елтаңба – мемлекеттің басты рәміздерінің бірі. Елтаңба («герб») термині немістің «erbe» (мұра) деген сөзінен шыққан. Мемлекеттің мәдени және  тарихи дәстүрін бейнелейтін символдық мәні бар үйлесімді пішіндер мен заттардың мирастық ерекшелік белгісін білдіреді
Қазіргі Қазақстан аумағын мекендеген қола дәуірінің көшпенділері кейін графикалық ұғымы «таңба» деп аталған ерекше символ-тотем арқылы өздерін танытқанына тарих куәлік етіп отыр. Алғаш рет бұл термин Түрік қағанаты тұсында қолданыла бастаған.
Егеменді Қазақстанның Елтаңбасы 1992 жылы ресми түрде қабылданды. Оның авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы дөңгелек нысанды. Бұл – Ұлы дала көшпенділері айрықша қастер тұтқан өмір мен мәңгіліктің символы.
Мемлекеттік елтаңбаның орталық геральдикалық элементі – көгілдір түс аясындағы шаңырақ (киіз үйдің жоғарғы күмбез тәрізді бөлігі) бейнесі. Шаңырақты айнала күн сәулесі секілді тараған уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң жағы мен сол жағына аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі орналастырылған. Жоғарғы бөлігінде – көлемді бес бұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» деген жазу бар.

Жұлдыздың, шаңырақтың, уықтардың, аңыздардағы қанатты пырақтардың бейнесі, сондай-ақ «Қазақстан»деген жазу– алтын түстес.
Көк күмбезін еске салатын және Еуразия көшпенділерінің дәстүрлі мәдениетінде тіршіліктің негізгі бастауының бірі боп саналатын шаңырақ – киіз үйдің басты жүйе құраушы бөлігі. Республиканың Мемлекеттік елтаңбасындағы шаңырақ бейнесі – елімізді мекендейтін барлық халықтардың ортақ қонысының, біртұтас Отанының символы. Шаңырақтың мықтылығы мен беріктігі оның барлық уықтарының сенімділігіне байланыстылығы секілді, Қазақстанда бақытқа жету әрбір азаматтың аман-есендігіне байланысты.
Аңыздағы қанатты тұлпарлар Мемлекеттік елтаңбадағы өзекті геральдикалық элемент болып саналады. Бағзы замандағы тұлпар бейнесі батылдықты, сенімділікті және ерік күшін танытады. Пырақтың қанаты Қазақстанның көпұлтты халқының қуатты және гүлденген мемлекет құру туралы ғасырлар бойғы тілегін аңғартады. Олар – шынайы ой-арман мен ұдайы жетілуге және жасампаз дамуға ұмтылыстың көрінісі. Сонымен қатар, арғымақтың алтын қанаттары алтын масақты еске салады, қазақстандықтардың еңбексүйгіштігін және еліміздің материалдық игілігін танытады.
Өткен ғасырларда мүйіз көшпенділердің табынушылық ғұрыптарында, сонымен қатар, жауынгерлік тудың ұшына орнату үшін белсенді пайдаланылған. Көктің сыйын, жердің игілігін, жорықтың жеңісін  әртүрлі жануарлардың мүйізі арқылы бейнелеу көптеген халықтардың символдық композицияларында елеулі орын алды. Сондықтан молшылық әкелетін мүйізі бар қанатты тұлпар семантикалық және тарихи түп-тамыры терең маңызды типологиялық образ болып саналады.
Республиканың Мемлекеттік елтаңбасындағы тағы бір деталь – бес бұрышты жұлдыз. Бұл символды адамзат ежелгі заманнан бері пайдаланып келеді, ол адамдардың ақиқат сәулесіне, барлық игі аңсарларға және мәңгілік құндылықтарға деген ұдайы ұмтылысын білдіреді. Мемлекеттік елтаңбада жұлдыздың бейнеленуі қазақстандықтардың әлемнің барлық халықтарымен ынтымақтастық пен серіктестік орнатуға ниетті ел болуға  деген талпынысын танытады. Қазақстан тұрғындарының жүрегі мен құшағы бес құрлықтың өкілдері үшін қашанда ашық.
Елтаңбада қолданылған негізгі түс – алтынның түсі. Бұл – байлықтың, әділдіктің және кеңпейілділіктің символы. Сонымен қатар, көгілдір аспан түстес тудың түсі алтынның түсімен үйлесім тауып, ашық аспан, бейбітшілік және бақуат тіршілік ұғымдарын танытып тұр.

Жандарбек Мәлібеков (1942, Жаңақорған ауданы Екпінді ауылы) – сәулетші. ҚР Елтаңбасы авторларының бірі (1992). Өзбекстанның еңбек сіңірген сәулетшісі. Ташкент политехникалық институтының сәулет факультетін бітірген (1964). 1964 жылдан Өзбекстан Республикасы ғылыми-инженерлік қала құрылысын жобалау институтында сәулетші, бас сәулетші болды. 1980 – 85 жылдары Наманган, Сарқан, Ташкент қалаларының орталықтарын безендіру мақсатында өткізілген бәйгеде Мәлібеков жеке авторлық еңбегі үшін І және ІІ дәрежелі сыйлыққа ие болған. Ташкенттегі метро салу құрылысына қатысып, ІІ дәрежелі сыйлыққа ие болады. 2003 жылдан бастап Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде жұмыс істейді, профессор.

Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы
Дүниеге келгені:	1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы
Мансабы:	Сәулетші

Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы (Шота Уәлиханов) — сәулетші. Уәлиханов Шота Ыдырысұлы (26.4.1932 ж. туған,Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданы Сырымбет ауыл) – сәулетші, Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген сәулетшісі (1978), профессор, Шығыс елдері Халықаралық сәулетші академиясының академигі (2001).

Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы		Уәлихан, Шот-Аман  Ыдырысұлы	Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы
Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы		Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы	Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы
Мансабы: : Сәулетші		Мансабы: : Сәулетші	Мансабы: Сәулетші
Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы		Уәлихан, Шот-Аман  Ыдырысұлы	Уәлихан, Шот-Аман Ыдырысұлы
Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы		Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы	Дүниеге келгені: 1932 ж. сәуірдің 26-ында Сырымбет ауылы, Айыртау ауданы, Көкшетау облысы
Мансабы: : Сәулетші		Мансабы: : Сәулетші	Мансабы: Сәулетші

Жыл	Оқиға
1956 ж.	Мәскеу мемлекеттік сәулетші институтын бітірген
1956 – 65 ж.	Қазақ қала құрылысын жобалау институтында, КСРО құрылыс және сәулетші академиясы Қазақ бөлімшесінде сәулетші, кіші ғылымының қызметкері болды
1966 – 67	Алматы қаласы бас сәулетшісінің орынбасары
1967 – 70	Қазақ өнеркәсіп құрылысын жобалау институтының аға ғылымының қызметкері
1971 – 78	ҚР тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау қоғамы төрағасының орынбасары
1976жылдан	ҚР тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау қоғамы төрағасының 1-орынбасары
1973 – 82	Қазақстан Сәулетшілер одағы басқармасының төрағасы
1975жылдан	КСРО Сәулетшілер одағы басқармасының хатшысы
1982жылдан	Қазақ азаматтық село құрылысын жобалау институтында бас сәулетшісі
1990 – 95 ж.	ҚР ҰҒА-ның Әдебиет және өнер институтындағы өнер және сәулетші бөлімінің меңгерушісі
1995жылдан	ҚР Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау қоғамы Орталық кеңесінің төрағасы әрі Халықаралық Абылай ханқорының президенті

Мемлекеттік елтаңба

Мемлекеттік елтаңба

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасында көгілдір түс аясында шанырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған, оны аңыздардағы пырақтар қанаты көмкеріп тұр. Елтаңбаның төменгі жағында "Қазақстан " деген жазу бар.

Жасалу әдісі мен жасалатын материалы, этетикалық әсері жөнінен елтаңба мен ту арасында айтарлықтай айырмашылықтар бар. Егер туда дүниеге көзқарастың жазық кеңістікке байланысты бөлігі көрініс табатын болса, елтаңба табиғаты, әдетте, көлемге қатысты түсініктерге, сол сияқты сәулеттік (архитектуралық) композиция мен пішімғе (формаға) қатысты ұғымдарға сәйкес айқындалады.

Елтаңба - бүкіл әлем мойындаған мемлекеттіліктің ерекше маңызды нышаны. «Герб» (елтаңба) термині неміс сөзінен аударғанда «Мұра» немесе «енші» мағынасын береді және мемлекетті айрықшалайтын белгі болып табылады. Қазіргі Қазақстан аумағында өмір сүрген ежелгі сақ тайпасының өздерін ерекше айрықшаландыратын «Тамға» атанған тотем белгісінің болғандығын тарих та дәлелдейді. Аталған термин Түрік қағанаты кезінде қолданыла бастаған.

Махмұд Қашқаридың атақты «Түрік тілінің сөздігі» еңбегінде бұл термин әміршіні ерекшелендіретін белгі ретінде түсіндіріледі.

ХІІІ-ХІV ғ. Орта Азия данышпаны Рашид ад Динның атақты қолжазбаларында түрік елдерінің басшысы Огузханның Ираннан Алтайға дейінгі жерлерді ұлдарына бөліп бергендігі туралы жазылған. Және ол хандық тамғаны дербес билік нышаны ретінде тапсырған.

Рулар мен тайпалар тамғаларын қазақтар да қолданған, сонымен қатар үлкен Еуразия құрлығында тұратын түркітілді этностар да қолданылады.

Әртүрлі геометриялық пішіндерден тұратын тамғалар елтаңба, мөр, таңба ретінде қолданылған. Олардың кескіндемесінде суреттер, ежелгі жазу мен бейнелеу ескертікштері жиі кездесіп отырады. Тамға тайпаның, рудың, отбасының және тағы басқа да меншіктікті білдіретін белгінің қызметін атқарған. Онымен жануарларды да таңбалаған. Бұл дәстүр ауылдық жерлерде тұратын қазақтарда әлі күнге дейін сақталған.

1867-1868 жылдардағы әкімшілік-аумақтық реформа нәтижесінде Қазақстанда қалалар мен облыстырдың елтаңбалары пайда болды. Ресей ипмпериясының құрамына кіретін еліміздегі барлық облыстар мен қалаларда біртұтас елтаңба үлгісін қолданды. Ресей империясы заңдарының толық жинағында Қазақстанның бірқатар облыстары мен қалаларының (16 уездік және округтік қалаларының) елтаңбаларының үлгісі келтіріледі. Қазақстанда ең бірінші болып 1842 жылы 7 қыркүйекте Петропавловск қаласының елтаңбасы арнайы бекітілді.

Кеңес үкіметі кезінде елтаңбаларды бір жүйеге түсірушілік болды. Қазақ КСРО-сінің жалпы елтаңбасының кескіндемесінде қызыл түсті сәуледе орақ пен балға, айнала түскен жолақта қазақ және орыс тілдерінде «Барлық елдердің пролетариаттары бірігіңдер!» делінген жазудан тұрды. Елтаңбаның жоғарғы бөлігінде бесбұрышты жұлдыз, ал төменгі жағында - «КССР» және «ҚССР» жазуы болған.

Егеменді, дербес Қазақстанның елтаңбасы 1992 жылы қабылданды. Оның авторлары атақты сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов болып табылады (2 қосымша).

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы дөңгелек пішінді және көгілдір түсте күн сәулесі шашырап тұрғандай әсерде шаңырақтың суреті бейнеленген (киіз үйдің жоғарғы бөлігі). Шаңырақтың оң және сол жағында мифтік қанатты пырақ бейнеленген. Жоғарғы бөлігінде үлкен бес бұрышты жұлдыз бейнеленген, ал төменгі жағында алтын түспен жазылған «Қазақстан» сөзі бар.

Көркемдік тұрғысы жан-жақты көзқарастың дәлме-дәл бірегей үндестігін тапқан. Шаңырақ - киіз үйдің негізгі бөлігі болып табылады, тіршіліктің бастау алар көзі, адамзат өмірінің маңызды бөлігі.

«Шаңырақ» сөзі «чакра» сөзінен шыққан, санскритте «дөңгелек» мағынасын береді. Ал философиялық мағынасы - «Күн дөңгелегі». Сол үшін шаңырақтың күн көзін бейнелеуімен қатар шаңырақтан түскен күн сәулесімен дала уақытын біліп отыруы да кездейсоқтық емес.

Тотемдік маңызы бар нышан ретінде шаңырақты ежелгі бабаларымыз құрметтеген. Республикамыздың Мемлекеттік елтаңбасындағы шаңырақ бейнесі - Қазақстанда өмір сүріп жатқан халықтың Отаны бір, Қазақстан біздің ортақ үйіміз деген мағынаны береді. Оның бақыты шаңырақтың мықтылығы уықтардан тұратыны сияқты әр адамнан тұрады. Мемлекеттің болашағы бірлік пен татулықтан тұрады.

Мифтік қанатты тұлпарлардың бейнесі - Мемлекеттік елтаңбадағы тұлпар маңызды геральдикалық бөлшегі болып табылады және белгілі бір идеялардың ролін орындайды. Тұлпардың бейнесі ежелгі дәуірден бері күштілік пен қайсарлықтың ұғымын берген. Оның қанаты көпұлтты Қазақстан халқының мықты әрі жан-жақты көркейген мемлекетке айналуының бейнесі ретінде берілген. Әлемдік өркениетке жетуді, жарқын болашаққа талпынушылық пен арман-мақсатты, сондай-ақ даму мен үлкен мақсаттарға жетудің мәнін береді. Сол үшін Мемлекеттік елтаңбадағы қанаттардың символикалық маңызын мемлекеттілікті дамытудың жоғары деңгейлік ойлары мен қарапайым азаматтық талпыныс деп түсіну қажет.

Мемлекеттік елтаңба бейнесінің тағы да бір бөлігі бар, ол - бес бұрышты жұлдыз. Жұлдыз - өмірге жетекшілік ететін, көтеріңкілікке, талпыну мен мәңгіліктің, биліктің нышаны ретінде бейнеленген. Жұлдыз тек Ресейдің ғана мемлекеттік геральдикасына тән нышан болып табылмайды, оны Ресейдің революциялық нышанына алғаш рет орыс дворяндары енгізді және ол Ресейдің мемлекеттік елтаңбасында бірден пайда болған жоқ. Бұл бейнені аударылған және ассимметриялы түрде қолдануға болмайды. Бесбұрышты жұлдыз ақиқат әлемдегі - «Таң жұлдызын» бейнелейді. Мемлекеттік елтаңбадағы жұлдыз бейнесі барлық қазақстандықтардың қазіргі жаңа жоғары өркениеттілік және дамыған мемлекеттермен қоғамдастыққа бірігудің ардақты арманын, сонымен бірге барлық ғаламшардағы құрлықтардың барша халқына ашық екендігін бейнелейді.

Мемлекет атауының өзі де оның лингвистикалық, этномәдени, символикалық белгісі болып табылады. Ол өзінің саяси мағынасы және елдің конституциясы екенін анықтайды. Біздің елдің атауы - Қазақстан - мемлекеттің атауы сияқты, ХV-ХVІ ғасырлардан бастау алған қазақ ұлтымен байланысты тарихи түпнұсқалардан жиі кездеседі.

Мемлекеттік елтаңба бейнесіндегі қолданылған басты түс - алтын түсті болып табылады, ол байлықтың, әділеттіліктің және қайырымдылықтың символы екенін көрсетеді.

Мемлекеттік елтаңбада, сонымен қатар, байрақтың түсі - аспан түстес көгілдір болып келеді, ол алтын түспен сәтті үйлескен.

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының авторлары Жандарбек Мәлібекұлы Мәлібеков және Шот-Аман Ыдырысұлы Уәлихан.

Жандарбек Мәлібекұлы Мәлібеков - Өзбекстанның еңбек сіңірген сәулетшісі. 1942 жылы 24 наурызда Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Екпінді ауылында туған. Ташкент политехникалық инстутының сәулет факультетін бітірген. Жобалардың Бас сәулетшісі, Өзбек өнеркәсіптік ғылыми-зерттеу институтының қала құрылысы шеберханасының жетекшісі.

Әндіжан қаласындағы әуевокзалдың, Ферғана қаласындағы облыстық поштаның, Самарқанд қаласындағы драма театр мен орталық кітапхана, Анғара, Ферғана және Самарқанд қалалары шағын аудандарындағы тұрғын үй құрылыстарының жобаларына қатысқан.

Шот-Аман Ыдырысұлы Уәлихан - Қазақстан Республикасы Мемлекеттік елтаңбасының авторы, Қазақстанның еңбек сіңірген сәулетшісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, көрнекті қоғам қайраткері. 1932 жылы 26 сәуірде Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданы, Сырымбет ауылында туған. Қазақ қала құрылысын жобалау институтында қызмет етті, Алматы қаласы бас сәулетшісінің орынбасары, Қазақстан Сәулетшілер одағының төрағасы.

Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау республикалық қоғамының төрағасы. Алматы қаласындағы Т. Бокин, Ә. Жангелдин, Ш. Уәлиханов ескерткіштерінің - басты салушыларының бірі, «Динамо» стадионын жобалау бойынша шығармашылық топқа қатысушы. Алматы қаласындағы Тәуелсіздік монументі авторлар шығармашылық тобының жетекшісі.

Бар-ды,қа-ру, кел-ді, дәп-тер-лер, те-ле-фон

«Әріп қысқарса» ойыны

ҚанарДауыс  Қатаң  Басу Жолақ  Жазу

анар  ауыс  атаң   асу  олақ   азу

нар   уыс    таң     су     лақ     зу

ар    ыс       аң      у       ақ        у