Биология сабақтарында Блум таксономиясын қолдану әдістері

• 1 слайд

  Досмағамбетова
  Мейрамгүл
  Қабдоллақызы
  
  Туған жылы, айы, күні 1978. 1 қаңтар
  Білімі: Жоғары
  Мамандығы: Биология пәнінің мұғалімі
  Жұмыс өтілі: 16 жыл
  Санаты: Жоғары
  Қай пәнді жүргізеді Биология пәні
  Бітірген оқу орны: Х.Досмұхамедов атындағы
  Атырау университеті
  Бітірген жылы: 1999 жыл
  Атырау облысы, Құрманғазы ауданы
  Б.Бегалиев жалпы орта мектебі
  

• 2 слайд

  
  Баяндама тақырыбы:
  
  Биология сабақтарында
  Блум таксономиясын
  қолдану әдістері
  
  
  
  
  
  
  
  

• 3 слайд

  Блум таксономиясын 
  қолдану арқылы 
  оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту.
  Мақсатым:
  

• 4 слайд

  Мен еш уақытта өз оқушыларыма ешнәрсе үйретпеймін, мен тек қана олардың оқуы үшін жағдайлар туғызамын.
  
  А. Эйнштейн
  
  

• 5 слайд

  
  
  
  Жаңа технология әрбір мұғалімнен жаңа ізденісті, шығармашылықпен ойлауды талап етеді:
  
  -ой-өрісін дамытатын интеллектуалды жұмыс түрлерін жіктеп саралау;
  -пәнге деген қызығушылығын арттыру;
  -жаңа кезең технологиясын зерделей отырып, өз жұмысына тиімді қолдану;
  -тақырып бойынша педагогикалық тәжірибеге сараптама жасау және оны меңгерумен қатар, оқушылардың оқу белсендігін арттыру жолдарын қарастыру.
  

• 6 слайд

  Бенджамин Блум – америкалық оқыту әдістемесінің психологі, Блум таксономиясының авторы. Пенсильванияда Ленсфорд қаласында туылған, 1935 жылы Пенсильван университетін бакалавр және магистр деңгейлерімен бітірген, 1942 жылы Чикаго университетінде докторлық деңгейін қорғады. «Блум таксономиясы» атты кітабында өз теориясын дамытқан: адами мінездеменің өзгеруі мен бірқалыптылығы және білім беру мақсаттарын жүйелеу.
  

• 7 слайд

  Блум таксономиясы бойынша сабақты ұйымдастыру оқушылардың сабақта дайын ақпаратты қабылдауынан гөрі, ондағы қойылған мәселені зерттеуіне, талдауына және салыстыруына, ой толғауына және бағалауына қолдау ететінін айта кеткен жөн. Блум таксономиясы адамның ақыл-ой қабілеттерінің құрылымы танымдық үдерісінің ең қарапайымнан бастап күрделіге біртіндеп өту барысында белсенді әрекетке жетелейтін білім игеруге бағытталған 6 қадамға сәйкес тапсырмаларды құруды қажет етеді.
  

• 8 слайд

• 9 слайд

  Блум таксономиясының деңгейлері
  Жинақтау
  Білу
  Түсіну
  Қолдану
  Талдау
  Бағалау
  Төмен және орта деңгейлер
  
  (өнімсіз деңгейлер)
  Жоғары деңгей
  
  (өнімді деңгейлер)
  

• 10 слайд

  Білу
  Таным мен ойлау деңгейі – төмен деңгей. Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi.
  Шәкірт
  Қолданылған терминдерді біледі (есте сақтайды және қайталайды);нақты фактілерді біледі;жұмыстың орындалу ретін біледі,негізгі ұғымдарды біледі;ережелерді, қағидаларды біледі.
  Тапсырмалар
  түрі
  Не? Қашан? Қандай? Қайда?атап көрсету, жабық тест тапсырмалары; қалдырып кеткен белгiлердi қою; жатқа айту; анықтамалар мен атауларды қайталау, олардың қолдану тәртiбiн айту.
  

• 11 слайд

  Түсіну
  
  Оқу материалын түсінгендіктің ретінде келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады:Трансляция – оқу материалын бір «тілден» екінші «тілге» ауыстыру (мысалы сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен көрсету, т.б)Интерпретация – оқу материалын «өз сөзімен» түсіндіру, қысқаша баяндау;Жорамалдау – оқу материалдары бойынша әңгіменің әрі қарай не туралы болатындығын, оның салдары мен нәтижелерін болжау.
  Шәкірт
  Фактілерді, ережелерді, қағидаларды түсінеді;сөзбен келтірілген материалды, схемалар, графиктер, диаграммаларды түрлендіреді; сөзбен келтірілген материалды биологиялық ұғымдарға өзгертеді; берілген ақпарат бойынша болашақта туындалуы ықтимал салдарын сипаттайды.
  Тапсырмалар
  түрі
  Қалай? Неліктен? Сөйлемді аяқтаңыз; сөйлемді өзгертіңіз; өзара байланысын түсіндіріңіз; айырмашылығын көрсетініз; өз сөзіңізбен айтыңыз; графикті, суретті түсіндіріп беріңіз.
  

• 12 слайд

  Қолдану
  Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.
  Шәкірт
  
  Ұғымдар мен қағидаларды жаңа жағдайларда қолданады; заңдар мен теорияларды практикалық тұрғыдан нақты ситуацияларда қолданады; әдіс немесе жұмыс ретін дұрыс қолданатындығын көрсетеді.
  Тапсырмалар
  түрі
  Жасап көр; таблица, график жаса; қолдану мақсатын түсіндір, берілген гипотезаны тексер.
  

• 13 слайд

  Талдау
  
  Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу.Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.
  Шәкірт
  Жасырын (көзге көрінбейтін) жәйттерді ашады;ойдың өрбуінен қателер мен олқылықтарды айқындайды;фактілер мен олардың салдарының арасын ажыратады;ұсынылған фактілердің маңыздылығын айқындайды.
  Тапсырмалар
  түрі
  Құрылымы қандай? Салдары неде? Топтастырыңыз; салыстырыңыз; себебін талдаңыз.
  

• 14 слайд

  Синтез
  Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді.
  Шәкірт
  Шығармашылық тұрғыдан кішігірім шығарма (эссе) жазады; тәжірибе жасаудың өзіндік жоспарын ұсынады; қандай да болмасын проблеманы шешу үшін өзбілімдерін шығармашылықпен қолданады.
  Тапсырмалар
  түрі
  Өз шешіміңізді табыңыз,баламасын табыңыз, бөліктерден құраңыз, жүйелестіріңіз, зерттеңіз.
  

• 15 слайд

  Бағалау
  Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелеріне қол жеткізуді меңзейді.
  Шәкірт
  Оқу материалы құрылымының логикасын жазбаша түрде бағалайды; ішкі немесе сыртқы критерийлерге сүйеніп, оқу материалының маңыздылығын айқындатады;Жасалған шешімдер мен қорытындылардың берілген фактілерге сәйкестігін анықтайды.
  

• 16 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Жасушаның химиялық құрамы. Органикалық заттар. нәруыздар, майлар, көмірсулар, нуклеин қышқылдары.
  -Білу: Үй тапсырмасы: Дұрыс жауабын тап. 1.Жасушаның химиялық құрамы туралы не білеміз? (ассоциация құру) 2.Постер қорғау. –Түсіну: Салыстыру кестесі,венн диаграммасы -Қолдану: Салыстыру, деңгейлік тапсырмаларды орындау. -Талдау : Практикалық сұрақтар -Жинақтау: Кестені пайдалану арқылы білімдерін жинақтау.
  -Бағалау: Кері байланыс Бағалау бетшелері арқылы өз-өздерін бағалау, топты бағалау.
  

• 17 слайд

  Тиімділігі:
  
  1.Оқушының шығармашылық қабілеті айқындалады;
  
  2.Сөйлеу,ой жүйесін шешу жолдары жетіледі;
  
  3.Диалогтік сөйлеу қабілеттерін жетілдіреді;
  
  4. Негізгі сапа 48%, осы сабақтың
  қортындысы бойынша сапа 52%
  
  

• 18 слайд

  Сабақтың тақырыбы: Жасушалардың бөлінуі, олардың өсуі мен дамуы, мамандануы.
  -Білу: «Көпір» тапсырмалары арқылы сұрақтарға жауап беру.
  «Түсіну» жүйесі бойынша Жигсо әдісі арқылы
  «Талдау” жүйесі бойынша семантикалық кесте, сәйкестендіру тестісі, тест жұмысын орындау.
  “Қолдану” жүйесінде «Ыстық орындық» «Ойлан, жұптас, талқыла » әдістері
  “Жинақтау” жүйесі бойынша
  “Менен – сұрақ, сізден жауап”
  

• 19 слайд

  Кері
  байланыс
  кезінде, сабақ
  туралы ой пікірлері
  мен эмоцияларын жеткізе алды
  Оқушылар, өз ойын айқын дәлелді түрде жеткізе алды
  Оқушылар, жеке, топтық өзара пікір алмасып, оларды практикада қолданылуын талқылай алды.
  Оқушылар кез келген білімді өздігінен игеріп, оның негізінде шығармашылық арқылы жаңа түсінік пен білім құрастыра алды
  Нәтиже:
  

• 20 слайд

  Сабақтың тақырыбы: Адамның негізгі ұлпалары: эпителий, дәнекер,
  бұлшық ет, жүйке
  «Шаттық шеңбері» тренингі
  Топқа бөлу
  -Білу. Үй тасырмасын сұрау
  -Түсіну. Миға шабуыл.Постер қорғау
  -Талдау.Венн диаграммасы,ұлпа түрлерін салыстыру,
  сызықтық диктант(иә немесе жоқ),кесте толтыру
  -Қолдану. Жедел жауап!!!
  -Жинақтау. Жеке оқушыларға сұрақтар қою
  -Бағалау. Рефлексия.Алма ағашына смайликтерді ілу.
  

• 21 слайд

  Оқушылар өз ойларын ортада талқылап, шешім қабылдады
  Оқушылар топтық жұмысқа дағдыланды
  Сыни тұрғыдан ойлауға үйренді
  Оқушылар бір-бірін бағалауды үйренді.
  
  
  
  
  Оқушылар
  өз ойларын
  еркін
  айтуға
  дағдыланды
  
  Нәтиже:
  

• 22 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері. Эндокриндік жүйе.Гормондардың қасиеттері,мүшелер жүйесін реттеудегі маңызы.үсті бездерінің гормондары:адреналин,норадреналин олардың қызметі.Гипофиз.Өсу гормоны.
  
  

• 23 слайд

  Жалпы мақсаты:
  Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері. Эндокриндік жүйе.Гормондардың қасиеттері,мүшелер жүйесін реттеудегі маңызы.Бүйрек үсті бездерінің гормондары:адреналин,норадреналин олардың қызметі.Гипофиз.Өсу гормоны тақырыбы бойынша оқушыларға толық түсінік қалыптастыру.Өз ісінің нәтижесін қорытындылап,
  жауапкершілікпен қарай білу әрекетін арттыру.
  Міндеттері:
  Оқушылардың өздерін-өзі оқыту арқылы білім беруге ықпал жасау және сыни тұрғыдан ойлау үдерістері арқылы әр баланы қамтуға жағдай жасау.Оқушыларды ойланта отырып және өз беттерімен,жұппен,топпен жұмыс жасауға үйрету.
  Мұғалімдер үшін оқу нәтижесі:
  1. Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері. Эндокриндік жүйе.Гормондардың қасиеттері туралы тақырыптарды өздері меңгеріп шығуы.
  2 .Оқушыларды оқуға бағыттап отыру.
  3.Бір-біріне көмектесуі.
  4.Мұғалім оқушыларға тек бағыт-бағдар беріп отыру.
  5.Оқушыларды мадақтап отыру(стикер арқылы) және оқушылардың өзін-өзі бағалауы.
  Сабақта туындаған негізгі идеялар:
  -Сыни ойлануы мен сыни көзқарасын қалыптастыру.
  –Алған білімдерін өмірде қолдана алуына жағдай жасау және ойлау дағдыларын арттыру.
  – Топтық мүдде,ұжымдық әрекет орнайды.
  Күтілетін нәтиже: Ішкі, сыртқы және аралас секреция бездері туралы толық мағұлмат алады.Топтық жұмыс ережесін меңгереді
  Сабақтың әдісі: Баяндау,сұрақ-жауап,топпен жұмыс,жеке жұмыс,Блум таксономиясы,сыни ойлау.
  

• 24 слайд

  Дүниетану орталығы
  
  Ғылыми ізденіс орталығы
  
  Сарамандық орталық
  
  Шығармашылық орталық
  

• 25 слайд

  Топтың
  «Алтын ережесі»
  Топта пікірлесіп, талдаймыз.
  Ұйымшылдықпен жұмыс жасаймыз.
  Бір-бірімізді сыйлаймыз.
  «Көтерілген қол» ережесін сақтаймыз.
  Пікірімізбен санасамыз.
  Өз ойымызды ашық айтамыз.
  Тыныштықты сақтаймыз!
  

• 26 слайд

  
  
  
  
  
  Сергіту «Айна»
  Айна
  

• 27 слайд

  1. «Б і л у»
  Өткен тақырып бойынша білім тексеру.
  1.«Адамның негізгі ұлпалары»
  тақырыбы бойынша ұғым сөздер жазу.
  (Қанша ұғым сөз жазылса сонша ұпай)
  2. Әр жазылған ұғымға анықтама беру.
  (Қанша анықтама жазылса сонша ұпай).
  

• 28 слайд

  2.“Түсіну”
  Топтық жұмыс арқылы жаңа білімді меңгеру.
  Дүниетану орталығы
  «Эндокриндік мүшелер жүйесі.Гормондар»түсінік беру.
  Ғылыми ізденіс орталығы
  «Сыртқы секреция бездері»Атауларын атап, сипаттама беру.
  Сарамандық орталық
  «Ішкі секреция бездері»Құрылысын талдап, сипаттама беру.
  Шығармашылық орталық
  «Аралас бездер» Неліктен аралас бездер деп атайды,сипаттама беру.
  

• 29 слайд

  3. “Қолдану”
  
  Кестемен жұмыс.Сілтемелерге бездердің атауларын жаз
  
  
  

• 30 слайд

  4. “Талдау”
  Алған білімдерін зерделеу, ажырату, салыстыру.
  
  
  Сәйкестілігін анықта
  

• 31 слайд

  5. “Жинақтау”
  Алған білімдерін тұжырымдау, қайта анықтау.
  Тест
  1.Ішкі секреция бездерінің гормондары қайда бөлінеді?
  А)ішекке; ә)ұлпаға; б)қанға в)тері сыртына
  2.сыртқы секреция безіне қайсысы жатады?
  А) Ұйқы безы; ә)бүйрек үсті безі; б)гипофиз; в)тері безі
  3.Адреналинді қай без бөліп шығарады?
  А)бүйрек үсті безі; ә)қалқанша безі; б)асқазан бездері
  4. Қалқанша безі гормоны жетіспегенде пайда болатын ауру
  А)микседема; ә)бақшаңкөз; б)ергежейлік; в)базедов
  5.Акромегалия ауруы қай бездің қызметіне байланысты
  А)эпифиз ә)ұйқы безі; б)гипофиз; в)қалқанша безі
  6.Организмнің өсуін реттейтін гормон бөлетін без?
  А)ұйқы безі; ә)гипофиз; б)бүйрек үсті безі; в)сілекей безі
  7.Қандағы глюкоза мөлшерін жоғарылататын гормон?
  А)инсулин; ә)тироксин; б)глюкоган; в)адреналин
  8.Қорыққанда, қуанғанда көп бөлінетін гормон?
  А)тироксин; ә)адреналин; б)йодомарин; в)инсулин
  9. Тамақта йод жетіспегенде туындайтын ауру?
  А)микседема; ә)базедов; б)эндемиялық зоб в)кретинизм
  10.Қандағы фосфор және кальций тұздарының мөлшерін реттейді:
  А)қалқанша маңы; ә)қалқанша безі; б)тимус; в)эпифиз
  
   
  
  
  
  
  1-б 2-в 3-а 4-а 5-б 6-ә 7-б 8-ә 9-в 10-ә
  
   
  
  
  
  

• 32 слайд

  6. “Бағалау”
  50 – 60 ұпай – «5»
  40 - 50 ұпай - «4»
  30 – 40 ұпай – «3»
  
  

• 33 слайд

  Үйге тапсырма:
  Шығармашылық жұмыс «Эндокриндік жүйе»
   Тест тапсырмаларын құрастыру.
  

• 34 слайд

  Кеше
  Жеке жұмыстанады;
  Сұраққа бір жауаппен шектеледі;
  Диалог тек оқушымен мұғалім арасында болды;
  Бүгін
  Ізденісі ұлғаяды;
  Оқушы мен оқушы арасында диалогтік қарым-қатынас орнайды ;
  Ойын еркін жеткізеді;
  Топпен жұмыс істеп үйренеді;
  Салыстыра зерттей біледі;
  Сыни ойлауы мен көзқарасы жүйелі дамиды;
  Өзін-өзі реттейді;
  

• 35 слайд

  Блум таксономиясы —
  жеке тұлғаға бағытталған шығармашылығын дамытушы және білімді толық меңгертудің әдісі болып табылады. Америка педагогикасында адамның ақыл-ой қабілеттерінің құрылысын , танымдық үрдістің бір деңгейінен екінші деңгейіне яғни,қарапайымнан күрделіге біртіндеп өтеді деп саналады екен.Блум жүйесінің  6 деңгейі негізінде оқушыға сапалы білім бере отырып,шығармашылығын дамытуда маңызды орны бар деп санаймын.
  
  

• 36 слайд

  Биология пәні бойынша сапа көрсеткіші
  

• 37 слайд

  Білім жетілдіру курстары
  

• 38 слайд

  Баспа беттері
  
  Республикалық сайт
  www.45minut.kz – Алматы, 2013 жыл
  Жарияланған еңбектерінің тізімі:
  1.Сынып сағаты “Болашақ-салауатты ұрпақ қолында”
  2.Моногибридті будандастырудағы тұқым қуалау заңдылықтары.
  3.Мутациялық өзгергіштік
  4.Органикалық дүние эволюциясының негізгі бағыттары мен
  жолдары.Биологиялық прогресс.
  5.Қоғамға және денсаулыққа тигізетін зиян.
  6.Тренинг. Әке-шаңырақтың негізгі тірегі.
  
  
  

• 39 слайд

  Жетістік –ізденіс шыңы
  “Биология сабақтарында оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесінің педагогикалық технологиясын қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін арттыру”
  Облыс ІІІ орын-2009 жыл
  “Биология пәнін оқытуда жаңа педагогикалық, ақпараттық- коммуникативтік технологиялардың
  мүмкіндіктерін қолдану”
  Облыс ІІІ орын-2012жыл
  

• 40 слайд

  Байқау нәтижелері
  “Нашақорлықпен күрес-баршаның ісі”Тренинг 2012ж.Аудан ІІ орын (Командалық)
  “Менің денсаулығым-менің болашағым”Аудандық балалар фестивалі. І орын.2012ж.
  “Нашақорлыққа қарсы күрес-еліңе қосқан үлес”наркологиялық бекет жұмысы бойынша аудандық сайыс . І орын.2012ж.
  “Ең үздік биолог”интелектуалды турнир .
  Аудан ІІІ орын-2012ж
  Аудандық “Интелектуалдық марафон”
  І орын-2012жыл.
  Аудандық әдістемелік семинарда өткізген ашықсабағы “үлгілі” деп бағаланды.
  Аудандық биология пән мұғалімдерінің олимпиадасы . І орын-2014жыл
  Аудандық “Үздік сабақ байқауы”
  І орын-2016жыл
  Қазақстан Интернет Олимпиадасы
  Инфо урок
  
  
  
  

• 41 слайд

  Ғылыми жобаларға қатысқан оқушылардың жетістігі
  
  “Жергілікті жердегі жайылымдарда
  аса қауіпті,зиянды организмдердің дамуы мен таралуына жүргізілген мониторинг жұмыстары” 2009 ж.
  Қуанышева.Н.
  Аудан І орын.
  Облыстық байқауға қатысты
  “Жергілікті жердегі
  фитонцидтік өсімдіктер” 2011ж.
  Нұрмағамбетова.А.
  Айтжанова.О.
  Облыстық байқауға қатысты
  
  
  

• 42 слайд

  Оқушылар жетістігі
  Жалпы орта және қосымша білім беру ұйымдарындағы
  Білім алушылардың арасында құстар күніне арналған
  “Құстар білгірі” тақырыбында сырттай өткен
  Республикалық экологиялық байқау .Сертификат.Алматы қаласы-2014 жыл.
  Зинешов Тұрғанбек,
  Қаһарман Бекзат.
  Биология пәні бойынша Қазақстан
  Интернет Олимпиадасы.
  ІІІ дәрежелі диплом.
  Астана-2014 жыл.
  Ғайнетова Аяулым
  

• 43 слайд

  «Мұғалімнің үш көмекшісі бар: бас, қол, жүрек» деп атаған қасиеттер болған жағдайда ғана оқыту жақсы болып саналады. Әрбір бала- жұлдыз, оның жұлдызын жарқырата білу ұстаздың басты міндеті.
  
  Л.С. Шульман