"Елімнің бақытын тербеткен Тәуелсіздік"

    Әлемнің түпкір-түпкірінде өз тәуелсіздіген қол жеткізе алмай арманда жүрген қаншама халық бар.

      Мынау- менің Отаным деп көрсетер жері жоқ, төрінде ел таңбасы, көгінде желбіреген жалауы жоқ, азат ел болуды аңсаған халықтардың аянышты халін көріп тұрып, азат елде өмір сүруге тағдыр жазған бүгінгі ұрпақ өзінің қандай бақытты екенін шын сезінер!

    Қазақ халқының бүкіл тарихы – азаттық, бостандық жолындағы күрес тарихы, ХVІІІ ғасырдан бастап кешегі шерлі желтоқсанға дейін ол күресіміздің ұзақ шежіресі бар.

     Қазақ елінің қаншама ұрпағы азаттықты аңсаумен өмірден өтті.

    Жоңғар шапқыншылығынан ел бірлігінің арқасында аман қалған қазақ елі ақыры патшали Рессейдің отарына айналды. Сырттан келген қара шекпенді келімсектер қазақтың шұрайлы жерлерін тарып алып, бекініс салып, ел басқарудың өз тәртібін ораната бастады.

   Есіктен кіріп төр менікі деген өктемдікке төзбеген халық бірнеше рет қарсы көтерілді.

   Орыс отыршылдарына қарсы ең ірі халық көтерілістерін Сырым Датұлы, Исатай Тайманұлы мен Махамббет Өтемісұлы, Кенесары Қасымұлы, Амангелді сияқты батырлар бастады. Зеңбіректі әскерге найза мен қарсы шапқан елрлерді халық әлі күнге ән- жырға қосып, аяулы аттарын ардақ тұтып келеді.

    Отаршыл Ресейдің кесір саясатын өзіне мирас еткен Кеңес үкіметі тұсында да қазақ халқын ұлттық болмысынан айыру жалғаса берді. Қазақстан тұтас халықтарды жер аударатын аяймаққа айналды. Өзге халықтарды біздің жерімізге еріксіз жер аударылып келіп өгейлік көрсе, қазақ халқы өз жерінде отырып өзгелерден кем өгейлік, өзгелерден кем озбырлық көрген жоқ. Қазақ өз жерінде өзі қырғынға ұшырап, өз жерінде өзі қуғынға түсті . Мыңдаған жандар қырылып, мыңдаған жаңдар ата – жұртын тастап кетуге мәжбүр болды.  1932-1933 жылдарда қазақ даласында болған ашаршылық салдарынан 6 милинодай халықтың 2,2 милионы опат болғаны, 1937-1938 жылдары Сталиндік репрессия жылдарында ұлттың бетке ұстар азаматтарының жойылғаны біздің ғасырлар бойы ұмытпайтын қасіретіміз.

    Өткен қаралаудан аулақпыз. Кеңес үкіметі тұсында өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, мәдениетпен өнерде, ғылымда қол жеткен ғаламат табыстарды, біздің ата-бабаларымыздың – аға ұрпақ өкілдерінің қажірлі еңбегін жоққа шығаралмаймыз.

    Дегенмен нақ кеңес билігі кезінде қазақ тілінен,мәдениетінен, салт-дәстүрінен, дінінен  толық айырылуға шақ қалды. Әр халықтың тарихында қайғы - қасіреті қасіретімен зардаптары ауыр болса да, ұлттың рухын көтеретін, оны бірлікке жұмылдырып, жайшылықта көріне бермейтін асыл қаситтерін ашып көрсететін, сөйтіп сол халықтың өмірінде ұмытылмастай із қалдырып, мақтанышына айналатын ұлы оқиғалар болады.

    Қазақ халқы үшін сондай оқиғалардың бірі 1986 жылы 17-18 желтоқсан күндері Алматыда орын алған көтеріліс деп білемін. Желтоқсан көтерілісі қазақ елінің тарихында терең, өшпес із қалдырды. Бір сәтте қазақ халқы зор рухани өзгерісті бастан кешірді.

    Қазақ халқын өзінің елдігін сезінді, өзінің күшін сезінді, өзінің бірлігін сезінді.

    Көтеріліске шыққан бірнеше ондаға мың қазақ жастары тұтас қазық халқының көкірегіндегі арман –мұңы, тілегі мен мақсат – мүдесін жалау етіп, тұңғыш рет кеңестік кеңістіктте өз талаптарын биликке ашық білдірді.

    Бұл оқиғанынң қатаң тоталитарлық құрсауда отырған, ұл мәселесі әлде қашан шешіліп қойылған деп есептелетін Кеңес Одағының құрамындағы «Ұлттар достығыны лабораториясы» атанған Қазақстанда орын алуы – дүниежүзін дүр сілкіндірді.

   Желтоқсан көтерілісі – бүкіл әлемге Кеңестік Одағында жылдар бойы шешімін таппай қордаланып келген күрделі ұлттық, әлеуметтік мәселелерді көтеріп, және Мәскеу жүргізіп отырған ұлт саясатының дұрыс еместігін ашып көрсетті.

    Ол саясаттың саны аз ұлттардың ұл ретінде жойылуына әкелетін зардаптарын қазақ халқы өз басынан 70жылға жуық уақыт молынан кешіріп жатқан еді. Қазақ халқы көріп отырған экономикалық, саяси ұлттық теңсіздіктер, әлеуметтік әділетсіздіктер, жыл бойы ұлттың озық ойлы бөлігінің, соның ішінде студенттер қауымының бойында шемен болып жиналып қалған еді.

    Сондықтан, сын сағаты туғанда бір сәтте, бір мезетте мыңдаған азаматтардың әп-сәтте жиылып, көтеріліске шығу себептерінің түп-төркінінде қазақ ұлтының ұлттық, әлеуметтік әділетсіздіктерге іштегі жиналған қарсылығы, еркіндікке, теңдікке, түптеп келгенде егемендікке ұмытылысып, жылдар бойғы арман-мұңы жатқан болатын.

    Желтоқсан көтерілісі – қазақ жастарының бүкіл халықтың мұң-қайғысын көтеріп, ұлттық дербестігі мен тәуелсіздікке қол жеткізу жолындағы күресі деп бағалауға болады.

    Қазақ жастары- ұлтқа тән бірлік, ержүректілік пен батырлық секілді жақсы қаситтерді көресетті. Қазақ халқының рухын аспандатты. Ел намысын қорғауда өздерінің ғаламат күш екенін білдірді. Осы жолда талай жас құрған болды.

   1986 жылы желтоқсан көтерілісіне қатысқан қазақ жастарының ісі – бүгінгі жастарға ұлтын сүюдің, табандылық пен жігерліктің үлгісі ретінде дәріптеу лазым.

    Қазақстандағы желтоқсан көтерілісі жаңа тәуелсіз мемлекеттердің құрылуына алып келген ұлттар мен ұлыстардың еркіндікке ұмтылысының бастамасы болды. Ол, сайып келгенде, социалистік жүйенің ыдырап, әлемдегі күштердің ара салмағының демократиялық пайдасына өзгеруіне жол ашты. Бұнынң халықаралық маңызы да осында.

    Бүгінде қазақ елі әлем жұрты таныған Тәуелсіз мемлекет ретінде жарқын болашаққа бет түзді. Қоғамның барлық салалары терең өзгерістерді батыстан өткізіп жатыр. Бүгігні ұрпақ өзгерістер кезеңінде өмір сүріп жатыр. Ал, өзгерістер дәуірі қашан да күрделі болмақ.

    Қазақстанда жүріп жатқан түбірлі өзгерсітердің жемісін бүгінгі ұрпақтың балалары, немере-шөберелері көреді деп ойлаймын.

    Өткен ғасырлар қазақтың мұң-шері мен қайғы қасіреті, арман тілегіне толы болды.

    Олар ақын жыраулардың өлең-жырларында, домбырашы-қобызшылардың күйлерінде орын алды. Сол заман адамдарының қайғы-мұңы  мен арман -мақсаттары  домбыра-қобыздың үнімен беймәлім жолмен әр қазақтың жүрегіне енген.

   Сондықтан болар Құрманғазы, Тәттімбет күйлерін тыңдаған барлық қазақтың қаны ойнап, жігері толып, рухы көтерілетіні.

    Сондықтан да болар, 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы кезінде бірнеше ондаған мың қазақ жастарының екі күн бойы  Алматы көшелері мен аландарында «Менің Қазақстаным», «Елім-ай» әнін шырқағандары.

   Қазақтың ән-жыры мен күйлеріндегі бостандық, азаттық рухы, арман-тілегі, мұң-шері ұрпақтан ұрпаққа қанмен беріліп, болашаққа жетелеп келеді.

   Біздің арманымыз – асқақ, мақсатымыз- биік, тілегіміз-бір.

   Ол  - Қазастанның Тәуелсіздігін сақтау, елімізді дамыған мемлекеттер қатарына қосу, жақсы тұмыста өмір сүру. Және ол күндердің алыс емес екеніне сенімдіміз!