Химия сабағынан ашық сабақ жоспары "Кальций"

• 1 слайд

  Сабақтың тақырыбы: Кальций
  

• 2 слайд

  Сабақтың жоспары:
  II топ элементінің жалпы сипаттамасы;
  2. Периодтық жүйедегі орны;
  3. Табиғатта таралуы;
  4. Физикалық қасиеттері;
  Химиялық қасиеттері;
  Жай заттар;
  Күрделі заттар;
  Қосылыстары;
  Қолданылуы;
  Қорытынды;
  
  

• 3 слайд

  IІ топтың негізгі топшасындағы металдың жалпы сипаттамасы. Ca
  

• 4 слайд

  Периодтық жүйедегі орны.
  Кальций IV период, II топтың негізгі топшасының элементі, реттік нөмірі 20, ядросында 20 протон мен 20 нейтроны бар.Ar =40. Электрондарының жалпы саны да 20.Кальцийдің электрондық формуласы 1s22s2 2p6 3s23p64s2, валенттілік электрондары 4s2 болғандықтан кальций қосылыстарында тұрақты II валентті.
  

• 5 слайд

• 6 слайд

• 7 слайд

  Ca-дің табиғатта таралуы.
  Апатит
  Ангидрит
  

• 8 слайд

• 9 слайд

  Дәрі-дәрмектердің құрамында кальций кездеседі.
  

• 10 слайд

  Физикалық қасиеттері.
  
  Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 г/см3), сілтілік металдардан қаттырақ зат, t°балқу = 851°С, керосиннің астында сақталады.
  Ат. н. 20; ат. м. 40,08; балқу t 842°С; қайнау
  t 1495°С тығыздығы 1,55 г/см2. Кальцийді 1808 жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви ашқан. Түсі күмістей ақ, жеңіл металл, белгілі изотоптары 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі минералдары: кальцит , ангидрит, гипс, флюорит, апатит.
  

• 11 слайд

  Химиялық қасиеттері.
  
  
  
  
  Кальций оттекпен әрекеттесіп, оксид түзеді:
  2Сa+O2=2CaO
  Бейметалдармен әрекеттеседі:
  Сa+Br2 =CaBr2
  Ca+S=CaS
  Ca+H2=CaH2
  Қышқылдармен әрекеттеседі:
  Ca+2HCl=CaCl2+H2
  Кальций сумен қуатты әрекеттеседі:
  Ca+2H2O=Ca(OH)2 +H2
  

• 12 слайд

  Са + Н2 = СаН2   кальций гидриді
  Са + Сl2 = СаСl2  кальций хлориді
  2Са + О2 = 2СаО кальций оксиді
  6Са + 2N2=2Са3N2 кальций нитриді
  Ca + 2С =СаС2  кальций карбиді
  Жай заттар
  

• 13 слайд

  Кальций оксиді — ақ түсті қиын балқитын зат. Техникада оны "сөндірілмеген әк" деп атайды. Оны әктасты жоғары температурада  (1000 C0 шамасында) қыздырып, ыдырату арқылы алады:
  
  СаС03 =t= СаО + СО2↑- 180кДж
  
  Кальций оксиді — нағыз негіздік оксид. Кальций сілтілікжер металл болғандықтан, оның оксиді сумен оңай әрекеттесіп кальций гидроксидін, яғни сілтісін түзеді:
  
  СаО + Н20 = Са(ОН)2 + 70 кДж
  
  

• 14 слайд

  Лабороторияда  көмірқышқыл газын анықтау үшін қолданады. Әк суына көмір қышқыл газын жібергенде, ол алдымен ерімейтін карбонат түзіп, лайлана бастайды:
  
  Са(ОН)2 + CO2 = СаСО3↓ + Н2О
  
  Газды одан әрі жібере берсе, лай көрінбей кетеді, өйткені суда ерімейтін орта тұз ерімтал қышқыл тұзға айналады:
  
  СаСО3 + Н2О + СО2 = Са(НСО3)2
  
  
  
  

• 15 слайд

  Жаңбыр және басқа да табиғи сулар ауадағы көмірқышкыл газын ерітіп, көмір қышқылын түзеді:
  
  H2O + CO2 ↔ H2CO3
  
  Кальций гидрокарбонатының ерітіндісі баяу ыдырайды, ал кыздырғанда, бұл процесс күшейе түседі:
  Са(НС03)2 =t= CaCO3↓ + Н20 + C02↑
  
  Табиғатта гипсті CaS04 • 2Н20 өртегенде, өзінің кристалдық суының біразын жоғалтып, алебастрға айналады:
  
  CaS04 • 2Н2О = CaS04 • 0,5Н20 + 1,5Н20
  
  
  

• 16 слайд

  Қолданылуы
  Флюорит
  CaF2
  Фторапатит
  Ca5(PO4)3F
  

• 17 слайд

• 18 слайд

• 19 слайд

• 20 слайд

  Ca
  Көкөністердің құрамына Ca кіреді.
  Құрамында кальцийі бар тағамдар.
  

• 21 слайд

  Қорытынды
  Кальций-белсенді сілтілікжер металы. Ол оттекпен, бейметалдармен, сумен, қышқылдармен әрекеттеседі. Маңызды қосылыстары: сөндірілген әк CaO, сөндірілген немесе әк суы, әк сүті Са(OH)2, әктас немесе бор, мәрмәр, СаСО3, ғаныш СаSO4·2H2O, фосфорит Ca3(PO4)2 және т.б
  
  

• 22 слайд

  Тыңдағандарыңызға көп-көп рақмет !!!!!
  Келесі сабақта кездескенше!!!