"КӨБЕЙТІНДІНІҢ, ҚОСЫНДЫНЫҢ, АЙЫРМАНЫҢ БӨЛІНГІШТІГІ"

Бекітемін:

Сабақ № 52

Күні: 31.10.2015

Сынып: 5 ^{а, ә, б}

Сабақтың тақырыбы: Көбейтіндінің, қосындының, айырманың бөлінгіштігі

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды қосудың (көбейтудің ) ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін пайдаланып , өрнектегі қосылғыштардың ( көбейткіштердің) орындарын ауыстыру арқылы топтап жазып , ықшамдауға үйрету.Есептің өрнегін құрастырып , ауыстырымдылық , терімділік қасиеттерді пайдаланып , құрастырылғын өрнекті ықшамдап , мәнін табуға үйрету.

 Сабақтың міндеттері:

 Білімділік: оқушыларға көбейтіндінің, қосындының, айырманың бөлінгіштігін белгілі бір ереженін орындалуы арқылы көрсетіп үйрету 
Дамытушылық: оқушылардың логикалық жылдам ойлау қабілеттерін арттыру 
Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылық пен жауапкершілікке баулу 

Сабақтың типі: білік пен дағдыны қалыптастыру

Сабақтың түрі: жаңа білім беру сабағы

Оқытудың әдісі: теориялық және практикалық

Сабақтың барысы:

                                                                Ұйымдастыру кезеңі

а) Сәлемдесу

ә) Оқушыларды түгендеу

б) Оқушылардың назарын сабаққа аудару

Жаңа материалды меңгерту

Көбейтіндінің бөлінгіштігі

1-      мысал: 24 ∙ 19 ∙ 7 көбейтіндісінің 8- ге бөлінгіштігін анықтайық.

24 ∙ 19 ∙ 7 =  (8 ∙ 3) ∙ 19 ∙ 7 = 8 ∙ (3 ∙ 19 ∙ 7) = 8∙ 399

Мұндағы 24 саны 8- ге бөлінгендіктен, 24 ∙ 19 ∙ 7 көбейтіндісі де 8- ге бөлінеді.

Осыдан көбейтіндінің бөлінгіштігі тұжырымдалады.

Егер көбейткіштердің біреуі берілген санға бөлінсе, онда көбейтінді да сол санға бөлінеді.

2-      мысал: 90 ∙ 8 көбейтіндісі 15- ке бөлінеді, ал 15 саны 5- ке бөлінеді, онда 90 ∙ 8 көбейтіндісі де 5- ке бөлінетіндігін анықтайық.

90 ∙ 8 = (15 ∙ 6) ∙ 8 = 15 ∙ (6 ∙ 8) = (5 ∙ 3) ∙ (6 ∙ 8) = 5 ∙ (3 ∙ 6 ∙ 8) = 5 ∙ 144

Демек, 90 ∙ 8 көбейтіндісі 5- ке бөлінеді.

Егер көбейтінді b санына бөлініп, ал b саны с санына бөлінсе, онда көбейтінді с санына да бөлінеді

Қосындының бөлінгіштігі

3-      мысал: 8585 + 51 қосындысының 17- ге бөлінгіштігін анықтайық. 8585 + 51 =

= 17 ∙ 505 + 17 ∙ 3 = 17 ∙ (505 + 3) = 17 ∙ 508

Мұндағы 8585 және 51 қосындыларының әрқайсысы 17- ге бөлінетіндіктен, 8585 + 51 қосындысы да 17- ге бөлінеді. Бөлінді 508- ге тең.

Осыдан қосындының берілген санға бөлінгіштігі тұжырымдалады.

Егер қосылғыштардың әрқайсысы жеке- жеке берілген санға бөлінсе, онда қосынды да сол санға бөлінеді.

Айырманың бөлінгіштігі

4-      мысал. 117- 65 айырмасының 13- ке бөлінгіштігін анықтайық. 

117 – 65 = 13 ∙9 – 13 ∙ 5 = 13 ∙ (9 - 5) = 13 ∙ 4

Мұндағы азайғыш та, азайтқыш та 13- ке бөлінетіндіктен, 117- 65 айырмасының мәні де 13- ке бөлінеді.

Айырманың берілген санға бөлінгіштігін тұжырымдайық.

Егер азайғыш та, азайтқыш та берілген санға жеке- жеке бөлінсе, онда айырма да сол санға бөлінеді.

Оқулықпен жұмыс

№ 586

№ 587

№ 588

№ 589

№ 590

№ 593

№ 594

Бекіту

Көбейтіндінің бөлінгіштігін қалай анықтаймыз?

Қосындының бөлінгіштігін қалай анықтаймыз?

Айырманың бөлінгіштігін қалай анықтаймыз?

Үйге тапсырма

№ 599, № 600

Бағалау

Оқушыларды біліміне қарай бағалау

Қорытынды