Көңілді ойындар балабақшада ойнатылатын ойындар

Тақырыбы: «Көңілді ойындар»

Мақсаты: тіл мүкістігі бар балаларды түзету. Ойынға қызығушылығын арттыру, көңіл күйлерін көтеру.

Орманға саяхат ( тіл ертегісі)
Тіл ұйқыдан оянды,
Жан - жағына қарады.
Аспандағы күнге қарады,
Жерге түскен жапыраққа қарады.
Жапырақтарды жинай бастады.
Әбден жалыққан тіл
Жаяу жүріп орманға барады.
Қарғаның дауысын естиді: қарқ - қарқ
Қасқырдың дауысын естиді: ау - у - у - у
Қасқырдан қорыққан тіл
Үйіне қарай жүгіреді.

«Көнілді тіл» ертегісі.  Ертегіні мұқият тындап отырып,

артикуляциялық және ерін жаттығуларын жасандар. «Ерте, ерте, ертеде, ешкі жүні бөртеде кішкентай үйшіктің ішінде Тіл өмір сүріпті. (Балалар ергіндерін үйшік қылып көрсетеді). Арайлап таң атқанда, Ұйқысынан оянып, тіл тұрады. Есігін ашып, көзін уқалап, Оңға – солға қарайды. (Сағат) Далаға шығып, таза ауда таңғы жаттығуын жасайды (Алтыбақан). Жаттығудан кейін Тіл таңғы асын ішеді (Тәтті шырын). Астан кейін Тіл атпен шауып ойнайды. Тілдің көңіл күйі өте көңілді. (Ат шауып келеді). Содан кейін Тіл өлең айтуға кіріседі (-а; -о; -и; -у).»

Буынұйқастар :
ра-ра-ра – ұшып жүр ара; ар-ар-ар – дала толы қар; ыр-ыр-ыр – үйдың сыртында қыр; ры-ры-ры – жапырақтар сары; ір-ір-ір – үсті – басы кір;
Жаңылтпаштар:
Мұртты мұртын сүртті, мұрттыны біреу түртті. Торта қойдым, орта қойдым, орта қойдым, жорта қойдым.
Бір, екі, үш жануарларға  айланамыз. 

Итті бейнелеңдер, ол  қалай  ырылдайды (рррр). 

Тоқылдақ  ағашты қалай тоқылдатады (тр – р – р, тр – р – р).

Мысық қалай дауыстайды (мур – р – р – р). 

Қарғаның баласы  қарны  ашып анасын дауыстап  шақырады (кар – р – р – р).

«Мұқият бол!»

 Тапсырманы орындау барысында мен бірнеше буындар айтамын сен «А» дыбысын естігенде шапалақта.

-А, О, П, Ж ,Р, А, Т, Р

-Ба, Аз, Ра, Ай. До. Ра, Ан, Ур

Тыныс алу жаттығулар

 «Ауызбен ауа жіберу» - толық демімізді алып, аузымызда ұстап тұрамыз, сосын шар тесілгендей хормен бірге жібереміз.

«шар жару» - толық демімізді алып, ауда шар үрлеу әдісін көрсете отырып, хормен шар жарылғанда шапалақ ұрады.

«Мұрынмен тыныс алу» - толық демімізді алып, оң жақ мұрнымызды саусақпен жауып тұрамыз, сол жақ мұрынмен тыныс аламыз.

Артикуляциялық жаттығулар

Артикуляциялық жаттығуларында негізгі мақсаты тіл дыбыстарын дұрыс айтуға керекті сөйлеу мүшелерінің қимыл – қозғалыстарын толық жетілдіру. Әр жаттығудың өзіндік аты бар және сол аттарын балалар есіне сақтай білуі қажет. Біріншіден атаулар балаларды жаттығуға қызықтырады, екіншіден жұмыс барысында уақытты жасау шарттарын түсіндермей тек оның атын айтса жеткілікті.

 «Күрекше» – жалпақ тілді шығарып астыңғы ерінге ұстап тұру керек.

«Инеше» -ауызды кең ашып тілді алға қарай жіңішкертіп шығарып 10-15 секунд ұстап тұру керек.

«Төбешік» – ауызыңды жартылай ашып, тілдің екі жақ шетін жоғары азу тістерге жапсырып, тілдің ұшын астыңғы тіске тіреп ұстау.

«Түтікше» – жалпақ тілді ауыз қуысына шығарып, тілдің бүйір жақтарын көтеріп түтікшеге үрлеу. Жаттығуды жайлап жасау керек.

«Ожау» – ауызды кең ашып, жалпақ тілді көтеріп жоғары тістерге созып, бірақ тигізбей ұстап тұру керек.

«Сағат» – тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау керек.

Осылай санап отырып 15-20 рет қайталау керек.

«Саңырауқұлақ» -ауызды кең ашып, тілді таңдайға жапсыра ұстап тұрып төменгі жақты басып ауызды кең ашып ұстау.

«Алтыбақан» – жіңішке тілді ауыздан шығарып біресе мұрынға созып, біресе иекке созу жаттығуды жасағанда ауыз ашық болу керек. Осылай 10-15 рет қайталау керек.

«Тәтті тосап» – жалпақ тілді шығарып жоғары ерінді жалап, тілді ауыз қуысына тереңірек апару. /15 рет қайталау/.

«Тоқылдақ» – ауызды кең ашып тілдің ұшымен жоғарға альвеолоға немесе таңдайға жиі-жиі соғылғандай қимыл жасау керек.

«Ат шауып келеді» – ауызды кең ашып тілді таңдайға жапсыру – айыру немесе таңдай қағу.

Саусақ жаттығуы.

Шынжыр. Оң және сол қолдағы басбармақпен  баланүйрек саусақтары түйісіп,  жүзіктер секілді айқасып, шынжыр жасайды.

Піл. Оң қол алақаны жайылып тұрады. Сол қол саусақтары бас бармақ пен кішкене бөбек артқы аяғы болса,   баланүйрек саусақ пен шылдыршүмек саусақ алдыңғы аяқтар, ал ортаңғы саусақ пілдің тұмсығы.

Доп. Алақандар  бір-бірімен жабысады (доп пішінін жасайды)

Гүл. Қолдар, саусақтар жоғары қарайды. Алақандар айшанақпен қосыла түптері өзара жанасады,  Саусақтар ашылады

Осы жаттығуларды орындай отырып, мына өлең жолдарын айтады:

Саусақтар шынжыр болады,

Үзілмейді тартсаңда.

Ал, піл келіп шынжырды,

Үзіп кетті басқанда.

Тұмсығымен доп іздеп,

Ойнағысы келіп тұр.

Достық үшін пілге мен,

Гүл сыйлағым келіп тұр.

Тақпақтар

Тіл жаттығу жұмыстары үшін  өлең шумақтарын қайталату қажет.

Көктем туралы
Тем – тем – тем,
Көңілді көктем.

Ыр – ыр – ыр,
Жауады жаңбыр.

Ғай – ғай – ғай,
Жарқылдайды найзағай.

Шек – шек – шек,
Шығады бәйшешек.

Ал –ал –ал,
Төлдейді мал.

КММ «№19 санаторлық бөбекжай»

 Педагог-психолог: Қадырова Ұлдана  Ғаниқызы

                                        2016-2017 оқу жылы