Классный час "Саха сирэ уонна космонавтика"

Ю.А.Гагарин уонна Саха сирэ

       Оскуола оҕолоругар аналлаах кылаас чаас

 У. (экраҥҥа Ю.А.Гагарин мэтириэтин көрдөрөр)- Оҕолор, бу кимин билэҕит дуо?

 - Советскай Союз Геройа,бастакы космонавт Ю.А.Гагарин.

 У.- Сөпкө эттигит. Биһиги бүгүн кини туһунан кэпсэтиэхпит. Элбэҕи билиэхпит, саҥаны истиэхпит.

 Ким билэрий Ю.А.Гагарин хас сыллаахха космоска көппүтэй ?

 - Муус устар 12 күнүгэр, 1961сыллаахха

 У.- Космоска  улахан хонтуруолу ааһан киирэллэр эбит. Көтүөхтээх киһи сааһа 25-30,  ыйааһна-70киилэ,  уһуна- 170см буолуохтаах эбит. Ону ааһан бэйэтин кыанар, бары өттүнэн доруобай уонна биллэн туран билиитэ дириҥ, үчүгэй буолуохтаах эбит.

  Онтон биһиги испитигэр кыанар оҕолор бааллар дуо?

   “Ойбонтон уулааһын” –оонньуу тэрийии.

- Ю.А.Гагарин космоска хас мүнүүтэ сылдьыбытын билэҕит дуо?

 У.- 108мүнүүтэ. Көтөрүн саҕана скафандра туох да бэлиэтэ суоҕун өйдөөн көрөн шлемыгар “ СССР” диэн суруйбуттар, атын дойдуга түһэр түгэнигэр биллиннэр диэн. Омук дойдутугар буолбакка, сарсыарда 10ч 45м, Саратовскай уобалас,Смеловка дэриэбинэтигэр бааһынаҕа кэлэн түспүт.

 Инньэ гынан боростой колхуозтаахтар бастакы космонавы, геройу көрсүбүттэр.

   -Биһиги Сахабыт сирэ Ю.А.Гагарины кытары туох эмит сибээстээҕэ буолуо дии саныыгыт дуо?

 Киһи үөрүөх сибээс баар эбит.  Мөлүйүөнү да кыайбат дьонноох Сахабыт сирэ бу улахан , аан дойдуну аймаабыт үтүө түгэҥҥэ кыттыыны ылбыттар. Алексанр Григорьевич Тимофеев Дьокуускайдааҕы радиотехническэй станцияттан аан бастакынан космонавт Юрий Гагарин саҥатын, ыытар сигналларын космос куйаарыттан тутан ылан Москваҕа биллэрэ олорбут.

 А.Г.Тимофеев ити ситиһиитин Советскай Союз оччотооҕу салалтата улаханнык сыаналаабыта.

 -Ырыа

 1968с.,кулун тутар27 күнүгэр саҥа истребитэли көтүтэ тахсан баран конструктор В.С.Сережинныын төннүбэтэхтэрэ.

 Онтон космос куйаарыгар бастакы көппүт Юрий Гагарин ийэтигэр пааматынньыгы саха скульптора Эдуард Иннокентьевич Пахомов чочуйбута. Бу пааматынньыгы  2002 сыллаахха бастакы космонавт төрөөбүт сиригэр – Смоленскай уобалас Гагарин куоратын таһыгар баар Клушино бөһүөлэккэ туруорбуттар. Бу боруонсаттан оҥорбут пааматынньыгар скульпторЭ.И. Пахомов “Анна Тимофеевна Гагаринаҕа-саха норуотуттан” диэн тыллары суруйбута ханнык да тыал-куус, ардах суурайан кэбиспэт.Үйэлэргэ биһиги норуот аатын ааттатан туруо. Эһиги улаатан, үлэһит дьон буолан Клушино бөһүөлэккэ тиийдэххитинэ бу үлэни көрөн бэйэҕит омуккутунан киэн тутта саныаххыт уонна, биһиги, аҕыйах ахсааннаах норуот, дойдубут биир улахан историятыгар кыттыгастаах эбиппит диэн сүрэххитин улахан үөрүү ыга тутуо. Баҕар бу бүгүҥҥү күнү, кылаас чааһын истиҥник санаан ааһыаххыт.

 Туттуллубут  лит.-  “Саха Сирэ” хаһыат ыстатыйалар :

  1.  “Анна Тимофеевна Гагаринаҕа-саха норуотуттан” Сардаана Кузьмина

               2013с.,муус устар 12күнэ

   2 “ Юрий Гагарин саҥатын космостан бастакынан истибит радист”

       2011сыл-Космонавтика сыла, Николай Николаев. РФ үтүөлээх бырааһа,

         Ньурба улууһун бочуоттаах олохтооҕо. 

Краткое описание документа:

1968с.,кулун тутар27 күнүгэр саҥа истребитэли көтүтэ тахсан баран конструктор В.С.Сережинныын төннүбэтэхтэрэ. Онтон космос куйаарыгар бастакы көппүт Юрий Гагарин ийэтигэр пааматынньыгы саха скульптора Эдуард Иннокентьевич Пахомов чочуйбута. Бу пааматынньыгы 2002 сыллаахха бастакы космонавт төрөөбүт сиригэр – Смоленскай уобалас Гагарин куоратын таһыгар баар Клушино бөһүөлэккэ туруорбуттар. Бу боруонсаттан оҥорбут пааматынньыгар скульпторЭ.И. Пахомов “Анна Тимофеевна Гагаринаҕа-саха норуотуттан” диэн тыллары суруйбута ханнык да тыал-куус, ардах суурайан кэбиспэт.Үйэлэргэ биһиги норуот аатын ааттатан туруо. Эһиги улаатан, үлэһит дьон буолан Клушино бөһүөлэккэ тиийдэххитинэ бу үлэни көрөн бэйэҕит омуккутунан киэн тутта саныаххыт уонна, биһиги, аҕыйах ахсааннаах норуот, дойдубут биир улахан историятыгар кыттыгастаах эбиппит диэн сүрэххитин улахан үөрүү ыга тутуо. Баҕар бу бүгүҥҥү күнү, кылаас чааһын истиҥник санаан ааһыаххыт.