«Мектепке дейінгі балаларға дәстүрлі емес әдістерді қолдана отырып логикалық (шығармашылық) ойлау қабілеттерін дамыту».

• 1 слайд

  Хуанган Лиза
  № 6 “Ұяша” балабақшасының екінші дәрежелі тәрбиешісі.
  

• 2 слайд

• 3 слайд

  Тақырыбым: «Мектепке дейінгі балаларға дәстүрлі емес әдістерді қолдана отырып логикалық (шығармашылық) ойлау қабілеттерін дамыту».
  
  
  

• 4 слайд

  Мақсаты: Мектепке дейінгі кезеңдегі балаға алғашқы білім беру, тәрбиелеу жұмыстары барысында түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану, оқыту мазмұнын жаңарту арқылы баланың логикалық қабілетін арттыру. 
  Түрлі құралдармен , тәсілдермен таныстыру.
  
  
  
  Міндеті: Эстетикалық сезімін дамыту. Түстердің алуандығын ұғыну. Дәстүрлі емес тәсілді пайдалану кезінде шығармашылығын дамыту. Баланың қиялын, елестетуін, ойлауын, зейінін жетілдіру. Көру және саусақ маторикасын дамыту. Жеке және ұжыммен жұмыс жасауға, жұмысты соңына дейін аяқтауға тәрбиелеу.
  
  
  

• 5 слайд

  Орыс ғалымы Л.В. Занков “Жаңа технологиялық әдіс-тәсілдерді пайдалану- білім сапасын арттырудың бірден-бір жолы”–деп атап көрсеткендей, күн сайынғы тіпті сағат сайын артып, өзгеріп отырған әлемдік ақпаратқа ілесу, ондағы жаңашыл әдіс-тәсілдерді меңгеріп, пайдалана білу,бүгінгі күннің ұстаздарынан үлкен ізденісті, зор талапты, өз білімін жетілдіріп арттыруды қажет етіп отыр. Заманауи жоғары технологияларды пайдалану арқылы ғана, біз ұстаздар сапалы білім беруге қол жеткізе аламыз. Бүгінгі күн талабы – баланың оқыл ойын дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, өзіндік іскерлік қасиеттерін қалыптастыру, заман талабына сай ойы жүйрік етіп тәрбиелеу. Ал логикалық ойлауда баланың зейіні тұрақталады, есте сақтауы қалыптасады,елестете алады, ойлауы дамиды.
  Логика біздің заманымыздан бұрын IV ғасырда пайда болған, негізін қалаушы болып көне грек философы Аристотель саналады. 
  Логикалық ойлауға ие болған бала берілген тапсырманы тез меңгереді және онда өзін тезірек көрсете алады. Бірақ, мектепке дейінгі жастағы балаға дәстүрлі емес әдістерді қолдану кезінде логикалық (шығармашылық) ойлау қабілеті не үшін қажет? 
  Бүгінгі күн талабы – дәстүрлі емес әдістерді шығармашылық саласында ұйымдастырылған оқу іс-әрекетерінде қолдану барысында баланың логикалық ақыл ойын дамытып, ойлау қабілетін жетілдіріп, өзіндік іскерлік қасиеттерін қалыптастырумен қатар, заман талабына сай ойы жүйрік етіп тәрбиеленуі қажет. Баланың шығармашылық қабілетін дамыту үшін бірнеше шарт орындалуы тиіс. 
  *Шығармашылық қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу; 
  *Жүйелі түрде шығармашылық әрекет жайында болу; 
  * Шығармашылық іс-әрекетке жағдай тудыру. Қажетті материалдармен қамтамасыз ету.
  

• 6 слайд

  Егеменді еліміздің қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық бетбұрыстарына қарай болашақ ұрпақты тәрбиелеуде басты шығармашыл тұлғаны дайындау мектепке дейінгі ұйымнан басталады. Шығармашыл тұлғаны тәрбиелеуде бейнелеу өнерінің орны ерекше. Қазақстан Республикасының "Білім беру туралы Заңында" жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі деп көрсетілген.
          Олай болса, мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны қалыптастыруға дамытуға бейнелеу өнерінің дәстүрден тыс түрлері өз ықпалын тигізеді. Ол көркемдік шығармашыл әрекетінің негізі және оның дамуы болып табылады.
              Бала кез келген әрекет барысында ғана емес, тек дамытушы әрекет барысында дамиды. Егер бала үлкендердің көрсеткенін қайталап қана отырса, мұндай әрекет репродуктивті қалыпта болғандықтан нәтижиесі төмен болады. Керісінше, егер бала әр түрлі, ылғый өзгеріп отыратын жағдайларға белсенділікпен, шығармашылықпен, қызығушылықпен қатысса,ол үнемі дамиды.
  Дәстүрлі емес әдіс-тәсіл түрлері: мөр басу, кляксография, монотипия, ылғал бетте сурет салу, май шаммен, түрту, нүктемен, саусақпен т.б.
           Бейнелеу өнерінің  дәстүрден тыс түрлерінің ішінде көкеніс бастырмасы,  жіп графикасы, бір басылымда сурет (монотипия) , гратаж сияқты сиқырлы әдіспен сурет салу балаларға өте ұнайды. Мұндай сабақтарда балалар әрекет етеді, жаңа нәрсені туындатады, өз әрекетінің нәтижесін көреді, олардың ойлау қабілеттері дами бастайды.
  Дәстүрден тыс сурет салу әдістері балалардың ұсақ қол қимылын дамытады, сондықтан оқу жылының басынан бастап – ақ оларды әр сабақта қолдану өте пайдалы. Баланың саусақтары бірден икемге көніп кетпейді, қылқаламмен дәл, нақты сызықты бірден түсіре алмайды. Ұсақ және дәл қимылды дамыту балаға тек өз ағзасын сенімді басқару үшін ғана керек емес. Қолдың ұсақ қимылы миды және оның бақылағыштық, талдаушылық, бұйырғыштық қабілетін дамытады.
   Мысалы: Балалар сурет салғанды өте ұнатады. Бірақ  қарындашпен, фломастермен, бормен, қылқаламмен ғана емес өзінің сүйікті ісіне олар  өзгеде заттарды пайдаланады. Мысалы: алақан, саусақ, табандарымен, әр түрлі таяқшалар, жіптер, мәуесек, далаппен сурет салуды, түрлі қағаздармен орындалатын , әр түрлі мата, киіз, тері, шүберек, т. б. қолданумен орындалатын, табиғи материал (сабан, ши, қамыс,макарон, т. б.) қолдану арқылы орындалатын жұмыстарды олар қызығушылықпен жасайды.
  Төмендегі слайдтарға назар аударыңыздар! Мында балалар ұйымдастырылған оқу іс- әрекеті кезінде сурет салу, жапсыру, мүсіндеу өнерлерін жасауда.
  

• 7 слайд

  Монотипия
   Монотипия- «Monos» — бір «typos» — басылым деген ұғымды білдіреді. Монотипияны бірінші ойлап тапқан итальяндық суретші -Джованни Кастильоне. 
  Монотипияның техникасымен әр түрлі бояулардын және жіптің көмегімен әдемі суреттер жасауға болады. Психологияда және педагогикада монотипияны мектеп жасындағы балаларға елестету, дамыту үшін қолданады. 
   
  Монотипияны орындауға керекті құралдар: 
  1. Әртүрлі жапарақтар  
  2. Акварель бояуы, ыдыс 
  3. Ақ қағаз 
  
  Тапсырма 
   
  Тапсырма : «Ну орман» 
  1. Жапырақтың бетіне гуашь бояуымен қою қылып бояймыз.
  2. Боялған жапырақтың үстіне ақ қағазбен немесе жұмсақ сүртпелермен қоямызда қолымызбен басып тегістейміз.
  3. Тегістеп болған соң ақ қағазды жайлап еппен жапырақ бетінен аламыз.
  4. Дайын болған суретке қарап кейбір жерлерін бояп келтіреміз.
  5. Жапырақтар таңбалары дайын.
   
  
  
  

• 8 слайд

  Жапырақтармен сурет салу.
  “Ну орман”
  

• 9 слайд

   
  «Граттография»-француз тілінен аударғанда «тырналап сурет салу» деген мағынаны білдіреді. Яғни, балауызды бетке тырналап сурет салу. 
  
  Ең алғаш бұл тәсілді Ресейлік суретші Мстислав Добужинский 20 ғасырдың басында қолданған. 
  Бұл тәсілмен жұмыс жасау үшін: 
  1. Қатты қағаз бетіне балауызды жағып шығамыз 
  2. Балауыз жағылған беттің үстін қара тушпен бояп шығамыз 
  3. Дайын беттің үстіне ұшты таяқшамен тырналап сурет саламыз 
  

• 10 слайд

  Шырын трубкасымен сурет салу.
  “Мерекелік отшашулар”
  

• 11 слайд

  Жапырақтармен сурет салу.
  “Ну орман”
  «Саусақпен сурет салу әдісі». Саусақпен сурет салу-алақанмен, саусақпен, табанмен бейнелеудің тағы бір тамаша әдісі. Бұл әдіс гуашь, майлы бояудың қасиетін (қанықтық, жұмсақтық) сезінуге көмектеседі. Балаларға алақан немесе саусаққа әр түсті бояу жағу арқылы заттың суретін салу ұсынылады, сондай-ақ таяқша, мақта, мата, поролонды қолдануға болады.
  

• 12 слайд

  СД – дискілермен гүл мен күн жапсыру
  

• 13 слайд

  Құммен сурет салу.
  “Күн мен гүл”
  «Құммен сурет салу әдісі». Балаларға құммен сурет салу өте қызықты болмақ, өйткені олар құммен ойнағанды қатты ұнататыны сөзсіз.
  

• 14 слайд

  Ақ плассмаса тәрелкелерден сегізаяқ және кемпірқосақ жасау.
  

• 15 слайд

  Тіс щеткасы, дәнді дақылдар, мәуесек, далап, алақан саусақ, таяқшалар қолданау арқылы салынатын суреттер.
  «Көкөністер бастырмасы». Балалар бастырма көмегімен салынған бейнеге ерекше қызығушылық танытады. Әсіресе көкөніс қалдығынан балалардың көз алдында даярланған штамптар, даяр сатып алғандарға қарағанда қызығушылықты үдете түседі. Картоп, сәбіз, асқабақ қабығынан және қызылшадан түрл іпішіндер жасауға болады. Мысалы: шаршы, дөңгелек, үшбұрыш, төртбұрыш даярлау; картоп немесе өзге көкөніс қиығында контур жасап, артығын кесу; штампты гуашқа батыру немесе оған қылқалам көмегімен субояу жағу;қағаз немесе мата бетіне ойлаған сурет шығатындай етіп бастыру;
  

• 16 слайд

  Қорытынды: Олай болса, мектепке дейінгі кезеңнен шығармашыл тұлғаны қалыптастыруда бейнелеу өнері әрекетінің орны ерекше. Мектеп жасына дейінгі балалардың ең сүйікті әрекеттері сурет салу, мүсіндеу, жапсыру кезінде заттар мен құбылыстар. Мектеп жасына дейінгі балалардың бейнелеу өнеріндегі дәстүрден тыс сурет салу техникасы 85 туралы түсінігі қалыптасып, көркемдеп бейнелеуге және өзінің сол затқа қатынасын жаңа оймен бере білуге дағдыланады. Мысалы, мектепке дейінгі кезеңдегі шығармашылық қабілеттің дамуы мектеп жасына дейінгі балаларда бейнелеу өнерінде пішін және бояуды сәйкестендірудің басқа жолын іздеуі. Көркемдік шығармашылық әрекет баланы көңілсіз жағдайдан шығарып, жүйкеге түскен салмақты түсіріп, эмоциональды көңіл-күй туғызады. Сондықтан балабақшада баланың басты әрекеті ретінде бейнелеу өнерін енгізген маңызды деп ойлаймын. Бала сурет сала, қия және желімдей келе, бірінші кезекте өзі үшін субъективті жаңа бұйымды алады. Бала үшін мұның маңызы зор. Балалар суретшілер тәрізді жасамаса да, мектепке дейінгі кезеңде бірнеше көркем бейнені жасай алады. Осының өзі оның жеке тұлға болып дамуында із қалдырып, нағыз шығармашылықтың тәжірибесін меңгеріп, оны болашақта пайдалана білетіндей болады. Балалардың бейнелеу шығармашылығы баланың қоршаған ортадағы шынайылықты суреттеуі, мүсіндеуі, құрастыруы, өзінің бақылағандарын, қиялындағыны бейнелеуі. Қоршаған ортамен таныстыру арқылы баланың түсінігі мен білімін кеңейту шығармашылығын дамытудағы негізгі қорек болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балаларды зейін қойып бақылауға, қарауға үйрету, нақты және толық түсінік алуға көмектеседі. Мен өз іс тәжірибемде дәстүрден тыс сурет салу түрлерін көптеп қолдануды қолға алып жүрмін.
  
  

• 17 слайд

  Назарларыңызға рахмет!