Қызылорда
қалалық қосымша білім беру оқу – әдістемелік орталығы
«Бейіндік
оқыту» бөлімі
Ашық
сабақ
Тақырыбы:
1918-1920 ж.ж Қазақстандағы азамат соғысы
Үйірме жетекшісі: Садықова А.Ө
Қызылорда
қаласы, 2016 ж.
Сабақтың тақырыбы:
1918-1920 ж.ж . Азамат соғысы
Сабақтың мақсаты:
Қазақстанда Кеңес үкіметіне қарсы қарулы күресінің негізгі күштері.
Білімділік мақсаты:
Қазақ ауылының бай шонжарлары және бай- солардың мүделерін қорғайтын
саяси партиялардың болуы, азамат соғысының салдарын түсіндіру.
Дамытушылық мақсаты:
Қабілеттерін шығармашылық ізденіс жұмыстарымен жұмыс жасау, тарихи
жылдарға талдау жасау.
Тәрбиелік мәні:
Азаматтық тарихи тұлғалардың ергілгін насихаттау.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Көрнекілігі: Оқулық, плакаттар,
карта, компьютер,
суреттер.
Пән
аралық байланыс:Әдебиет, математика.
Сабақтың барысы: І.
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылар назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй
тапсырмасын қайталау.
ІІІ. Жаңа сабақты
түсіндіру.
Үй тапсырмасын
сұрау.
«Уақыт намалық кенет сайысы».
І топқа. 1916 жылғы ұлт -азаттық көтеріліс.
- Патша өкіметі 1916 жылы қазақтардан 40 мил га
шұрайлы жерлерін тартып алды.
- 1917 жылы 45 мил десятина жер тартып алды,
- 1916жыл 25 маусымда патшаның жарлығы шықты.
- Жарлық бойынша «19-43 жас аралығындағы ер
адамдар тыл жұмысына шақырылды»
- Түркістан мен Қазақстанан 500 мың адам алу
көзделді.
- 1916ж 20 шілде Курапаткин Түркістан генерал-
губернаторы болып тағайындалды.
- 1916 жыл 11 тамызда 5 мыңнан астам көтерісшілер
Қарқара жәрмеңкесін басып алды.
- 1916 жылы қыркүйек А.Иманов көтерісшілерден
жасақ құрып әскери өнерге үйретті, қару
құюуды ұйымдастырды.
- 1916 жылы көтеріліс кезенде қазақтар жарты
млн кеміді.
- 1916 жылы көтеріліс кезінде Қытайға көшіп
кеткен қазақтардың саны – 238 мың
- 1916 жыл 9 қыркүйек Бекболатты Боралдай
асуында дарға асты.
- 1916 жыл қазан – Жетісу көтерілісі
талқандалды.
- Жетісу губерниясы 53000 шаруашылыққа кеміді.
- 1916 жыл 22 қазан Амангелді басшылығымен 15000
көтерілісші Торғай қаласын қоршады.
- 1917 жыл Торғай көтерілісі талқандалды.
ІІ
топқа. Қазақстанда кеңес үкіметінің орнатылуы.
- 1917 жыл 25 қазанда Петрогратта төңкеріс
болып, бейлік кеңестердің қолына көшті.
- 1917 ж 30 қазан Перовскіде кеңес үкіметі
орнады.
- 1917 жылы 6 қарашада Әулиеатада кеңес үкіметі
орнады.
- 1918 жылы 2,3 наурызда Вернида кеңес үкіметі
орнады.
- 1918 жылы 17 мамырда Суландыру жұмыстарына 50
млн сом қаржы бөлу туралы декрет шықты.
- 1918 наурыз, сәуір Орынборда Кеңестердің
Торғай облыстық съезінде Қызыл Армияда бөлімдерін құру туралы шешім
қабылдады.
- 1918 жыл қазақ депутатарының Ақмола уездік
съезінде Алаш орда автономиясын теріске шығарған теріске шығарған
шешім қабылдады.
- 1918 жылы 20 сәуір 1 мамыр ташкентте Түркістан
өлкесінің кеңестерінің төтенше 5 съезі болды.
- 1917 жылы 22 қарашада Ферғана қандығының
бұрынғы астанасы Қоқан қаласында Бүкіл Түркістандық 4 съезі ашылды.
- 1917 жыл мамырда мұсылмандардың Бүкілресейлік
съезі өтті.
- 1918 жылы қаңтар Өскемен, Павлодар кеңес
үкіметі орнады.
- 1918 жылы көктемде Екібастұз, Қарағанды, Ембі,
Спасск, кәсіпорныдарын мемлекет қарамағына алу туралы декрет шықты.
- 1918 жылы наурызда Қазақ газеті жабылды.
- 1917 жылы Әулеиеата, Меркеде «Жас қазақ» ұйымы
құрылды.
- 1917 ж 5 -13 желтоқсан аралығында Орынборда ІІ
–ші жалпы қазақ съезі ашылды.
Жаңа сабақ жоспары:
1.
Күнтізбе.
2.
Тарихи хроника
3.
Тарихи тұлғалар
4.
Көркем әдебиет
5.
Карталар жиынтығы.
6.
Өз – өзіңді тексер.
Күнтізбе
·
1917 ж.
қазан-қараша
– Перовскіде, Әулиеатада, Шымкентте, Орынборда кеңес үкіметі орнады.
·
1917 ж.
14 қараша – Орынборда Әскери-төңкерістік комитеттің құрылып
қаладағы бүкіл өкімет билігінің өзіне көшкендігін жариялауы.
·
1917 ж.
20 қараша – РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесінің «Россия мен
Шығыстың барлық мұсылман еңбекшілеріне» үндеуін қабылдауы.
·
1917 ж.
қараша-желтоқсан – Петропавлда, Оралда, Қостанайда, Ақмолада Кеңес
үкіметі орнады.
·
1918 ж.
қаңтар-наурызда – Ақтөбеде, Павлодарда, Семейде, Верныйда Кеңес
үкіметі орнады.
·
1918 ж.
14 мамыр – РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесінің Ә. Жанкелдинді
Дала өлкесінің төтенше комиссары етіп тағайындауы.
·
1918 ж.
20 шілде-11 қараша – Мәскеуден Ақтөбе майданына қару-жарақ
пен оқ-дәрі жеткізу жөніндегі Ә. Жанкелдиннің экспедициясы.
·
1918 ж.
10 қыркүйек-1919 ж. 14 қазан – Черкасск ерлік
қорғанысы.
·
1919 ж.
22 қаңтар – Қызыл Армияның Орынборды азат етуі, Түркістанның
еліміздің орталығымен төте байланысын қалпына келтірілуі. Ақтөбе майданының
жойылуы.
·
1919 ж.
24 көкек-11 шілде – Оралдың ерлік қорғанысы.
·
1919 ж.
16 маусым – В. И. Лениннің Орал қаласының қаһарман
қорғаушыларына жолдаған құттықтау телеграммасы.
·
1919 ж.
10 шілде – РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесінің «Қырғыз өлкесін
басқару жөніндегі Төңкерістік комитет туралы» В. И. Ленин қол қойған декреті.
·
1919 ж.
11 шілде – 25-ші Чапаев дивизиясының Орал қаласын азат етуі.
·
1919 ж.
19 тамыз
– Қызыл Армияның Қостанайды азат етуі.
·
1919 ж.
30 қазан
– Қызыл Армияның Петропавлды азат етуі.
·
1919 ж.
12 қараша – Қызыл Армияның Көкшетауды азат етуі.
·
1919 ж.
26 қараша – Қызыл Армияның Атбасар мен Ақмоланы азат етуі.
·
1919ж.
30 қараша – Қызыл Армияның Павлодарды азат етуі.
·
1920 ж.
26 тамыз – Бүкілроссиялық Орталық Атқару Комитеті мен РКФСР
Халық комиссарлары Кеңесінің В. И. Ленин мен М. И. Калинин қол қойған
«Автономиялық Қырғыз (Қазақ) Кеңес Социалистік Республикасын құру туралы»
декреті.
·
1920 ж.
4–12 қазан – Қазақ АКСР Кеңестерінің бірінші съезі.
Тарихи хроника
Азамат соғысының басталуы
·
1918 жылы мамырда
Чехославак корпусының бүлігі басталды. Антанта империалистерінің қолдауымен бұл
бүлік ең алдымен Солтүстік-Шығыс Қазақстанда басталды.
·
1919 жылы 31 мамырда Петропавлды ақ гвардишылар басып алды. Сондай-ақ ақ гвардияшылар
маусымда Ақмола мен Павлодарды, Семей мен Көкшетауды, Омбы мен Қостанайды басып
алады.
·
Алашорда үкіметі ақ гвардияшылардың Кеңес өкіметіне
қарсы интервенциясын қолдап, қарулы интервенцияға қосылды.
·
Контрреволюцияға Антанта империалистері көп көмек
көрсетті. Мысалы, АҚШ Колчак армиясына түрлі қару-жарақ, Англия 200 мыңдай
әскерге қару-жарақ және киім берді.
·
1918 жылы 29 наурызда ақ гвардияшылар Орал қаласын басып алды.
·
1918 жылдың аяғына
қарай Колчактың басқаруындағы Анненков дивизиясы Жетісу жеріне басып кірді.
Тарихи тұлғалар
·
Бақытжан Қаратаев(1860-1934 ж.ж)
·
Әліби Жангелдин (1884
– 1953 ж.ж)
·
Иманов Амангелді
Үдербайұлы (1873 – 1919 ж.ж)
·
Тухачевский(1893-1937ж.ж)
·
Анненков
Иван Александрович(1802-1887ж.ж)
Көркем
әдебиет
Ахмет Байтұрсынов
«Төңкеріс және қазақтар» мақаласынан үзінді.
Карталар
жиынтығы.
Өз-өзіңді тексер.
Азамат
соғысы және революция. Интервенция мен азамат соғысының басталуы.
1. Атаман Дутов
Орынборды қашан басып алды?
2. 1918 жылы
Жетісу майданына жіберілді:
- а)
Атаман Анненков дивизиясы
3. Әскери
коммунизм саясаты жылдары еңбек салығы қандай жұмыстарға енгізілді?
- а)
Жол салу, жүк тасу жұмыстарына
4. 1920 жылы
мамырда армияға шақырылған азаматтардың жасы:
5. Қазақ атты
әскер бригадасы саяси бөлімнің меңгерушісі қызметін атқарған қайраткер:
6. Ақтөбе майданы
қашан ашылды?
7. Анненков
тобының 250 тұрғынды азаппен өлтірген қоныс:
8. Черкасск
қорғанысының тарихи маңызы:
- с)
Сібір мен Орта Азия контрреволюциясының бірігуіне жол бермеді
9. Атбасар уезінің
Мариновка қонысындағы партизан командирі:
10. Орал мен
Орынбор облыстарын азат етуді қай майданға жүктеді?
Азамат
соғысы және революция.
1. Солтүстік
Жетісу майданы қашан жойылды?
2.1920 жылы Қазақ
АКСР-дегі халық саны:
3. Жетісу және
Петропавл- Көкшетау темір жолдарының маңызы:
- д)
Елдің ашыққан облыстарының халқын астықпен қамтамасыз ету
4. Солтүстік
Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуда үлкен рөл атқарған шайқас:
5. Алаш зиялыларын
Кеңес өкіметі жағына шақырған ағартушы, гуманист:
6. Азық- түлік
салғыртығы қашан енгізіледі?
7. Қырғыз (Қазақ)
АКСР-і Орталық Атқару комитетінің төрағасы:
8. Алашорданы
тарату туралы шешім қашан қабылданды?
9. Әскери коммуниз
саясатының негізгі белгілері:
- с)
Берілген жауаптардың бәрі дұрыс
10. Черкасск
қорғанысының партизандары неше ай бойы тойтарыс берді?
Тест 65
Азамат
соғысы және революция.
1. Қазақ жеріне
ерекше қатыгездік көрсеткен атамандар:
2. Қырғыз (Қазақ)
өлкесін басқару жөніндегі революциялық комитет қашан құрылды?
3.1919 жылы
қыркүйекте Мұғалжар станциясында 1 армия қандай майданмен түйісті?
- а)
1-армия Ақтөбе майданымен
4. Орал облысы ақ
гвардияшылардан қашан толық азат етілді?
5. Қазревком
қандай орган?
- а)
Әскери -азаматтық басқарма
6. Партизан соғысы
кең өрістеген аймақ:
7. Черкасск
қорғанысы қашан болды?
- с)
1918 ж. Маусым-1919 ж. Қазан
8. Алаш өкілдерін
Кеңес өкіметі жағына шығаруға итермелеген жағдай:
- д) Ақ
гвардияшылар мен интервенттердің қатыгездігі
9. Семейде Колчак
өкіметі қашан құлатылд?
10. Қырғыз (Қазақ)
АКСР-ның 1920–1924 ж. ж астанасы:
Сергіту
сәті.
«Миға
шабул»
Сурет таратылып беріледі,
суретті дұрыс етіп қойып беру керек.
Демографиялық
жағдай ауыр болды.
|
|
Қорытынды:
Бекіту:
- Тұлғалар
ерлігі, өмірін айтып беру.....
- Оқушы
тұлғаның орнына «өзін» қояды....
- Менің
алдыма қойған мақсатым ........
- Менің
болашаққа қосар үлесім......
- Менің
бүгінгі сабақтан алған әсерім.....
Бағалау:
Оқушыларды өзін - өзі бағалауы.
Үйге тапсырма:
Қазақ өлкесенідегі майдандардың
жойылуы туралы деректер жазу.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.