План по казакскому языку "Lesson Studу" әдісін мектепте қолдану

Lesson Study әдісін мектептерде қолдану

Тошия Чичибу,

Жапонияның білім саласындағы ғылыми

зерттеулер институтының бас ғылыми

 қызметкері

Lesson study/зерттеу сабағы

         Зертеу сабағы қарапайым идея болып табылады. Егер сіз оқытуды жақсартқыңыз келсе, онда басқа мұғалімдермен бірге жұмыс істеу-жоспарлау, бақылау және сабақ бойынша ой жүгіртудің қаншалықты маңызды екені  анық емес пе?

(Lewis, 2002)

Глоссарий

•      Lesson Study: сабақтың сапасын жақсарту үдерісі - сабақты жоспарлау, сабақтың жоспарын талқылау, өткізілген сабақты зерттеу, сабақтан кейін талқылау   

•      Сабақты зерттеу: сабақты Lesson Study аясында зерттеу

•      Сабақтан соң талқылау: бақылаушылардың бақылау нәтижесімен бір бірімен алмасу мақсатында талқылау жүргізу немесе сабақты жақсарту үшін жаңа идеяларды ойлап шығару

Қандай айырмашылықтар?

	Ашық сабақ	Lesson study
Бақылау	Өз еркімен	Міндетті түрдегі әр жылдық жоспар
Сабақтың жоспары	Жаттығулар/Тапсырмалар	Жаттығулар/тапсырмалар және жауаптар
Көзқарас	Мұғалімге көңіл бөлінеді	Оқушыға көңіл бөлінеді
Сабақтан кейінгі талқылау	Сабақты бағалау	Өзін дамыту

1 қадам: команданың құрылуы

•      Біз қанша уақыт кездесуіміз қажет?

•      Кездесулерімізде қалай жазба жүргізуіміз керек?

•      Біз нені басшылыққа алуымыз керек?

•      Сабаққа қатысушылардың келісімі қажет пе?

Ұсынымдар

•      Команда  3-6 мұғалімнен тұрады.

•      Команда кездеспес бұрын, сабақты зерттеу нұскауын оның әр мүшесі қарап шығуы керек

•      Бірінші жиналыста кім жазба жүргізетінін анықтап, тағы басқа да рольдерді үлестіріп беру керек. Сабақ басталмас бұрын  2 ден 6 кездесуге дейін болуы керек

•      Қатысушылардан алған мәліметтерді қолдану үшін рұқсат сұраңыз.

Lesson Study әдісі бойынша жүргізу графигі

	Ашық сабақты жүргізуге жауапты	Ашық сабақты жүргізу күні	Сабақтың жоспарын талқылау күні
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр

Сабақ кестесі

LS бойынша оқыту мектепте аптаның белгілі бір уақытында өтеді

	Дүйсенбі	Сейсенбі	Сәрсенбі	Бейсенбі	Жұма
1	Математика
2	Жаратылыс тану
3	химия
4

LS ға байланысты жиналыстар мен жұмыстар үшін сабақ кестесінде бос орындар бар .

2 қадам:оқытудың мақсатын құру

•      Оқыту мақсаты мен оқу мақсаты бірдей ме?

•      Мақсат қоя білу нәтижеге қалай әсер етеді?

•      Мақсат тек ақадемиялық білімге ғана жұмылдырылады ма?

Ұсынымдар

•      Сабақ қандай тақырыпқа негізделеді? Неге сол тақырыпты таңдадыңыз?

•      Сабақта қандай даму мақсаттары (дағды, қабілеттілік, сезім) алға қойылған?

•      Қандай нақты оқыту мақсатын жоспарлайсыз? Жоспарда оқушылар сабақтың нәтижесінде   нені біліп/нені істей алатынын жазу.

3 қадам: Сабақты жоспарлау

•      Зерттеу сабағы оқыту әдісі мен стратегияны жазып коюы керек пе?

•      Қандай стратегиялар оқушылардың ой өрісін нақты көрсете алады?

•      Болып кеткен сабақты қолдануға болады ма ?

•      Сабақтың жоспары қаншалықты толық болуы керек?

4 қадам: зерттеу жоспары

•      Қандай қосымша дәлелдемелерді жинауға болады?

•      Сырттан бақылаушыларды шақыру керек пе, олай болса олар не істеуі керек?

•      Оқушылардың үлгерімін бағалау үшін тесттер беру керек пе(алдын және кейін)?

Ұсынымдар

•      Оқушыларды бақылағанда сіздің жоспарыңыз қандай?

•      Бақылаудың қандай стратегияларын қолданасыз  (мысалы, жазбалар, координациялық сұрақтар, бақылау- тексеру)?

•      Қандай ой өрістегі және қандай тәртіптегі оқушыларға көңіл бөлесіз?

Қандай қосымша дәлелдемелерді жинайсыз (мысалы, оқушылардың жазба жұмыстары, оқу мақсатына сай олардың нәтижелілігі)

Сабақты зерттеу барысындағы бақылауда

•           Бақылау барысында неге көңіл бөлетініңізді алдын ала келісіңіз

•           Бақылаушылардың көңілін аудару үшін бірнеше негізгі оқушыларды таңдап алуға болады

•           Әр оқушы қалай үйреніп жатқанын бақылау керек

•           Барлық оқушыларды бақылау үшін тұрып тұрған жөн

Бақылау нәтижелерімен пікір алмасу үшін бақылауды өзіңіз істейтін буындағы әріптестеріңізбен өткізген жөн

5 қадам: Оқыту және бақылау

•      Мұғалімнің «терісі қалың болу керек», бұны қалай істеуге болады?

•      Бақылаушылардың қатысуы оқушылардың үлгеріміне теріс әсер бермеуі керек

•      Команда мүшелері бірге сабақ жүргізе алады ма?

•      Мұғалім оқыту барысында сабаққа өзгертулер енгізе алады ма?

Ұсынымдар

•      Өзіңіз хабардар болған формаға қол қойғаныңызға көз жеткізіңіз.

•      Сабақтың көшірмесін, оқу материалдарын және бақылаушыларға арналған нұсқауды әкеліп, таратып беріңіз.

Сабақтан кейінгі талқылау

Ашық сабақ	Lesson study
Сабақтың бағасы	Өзін өзі дамыту

Сабақты талқылау қалай өтеді?

•      Талқылаудың мақсаты:

•      Әр мұғалімнің көрегенділігінің артуы

•      Барлық қатысушылардың сабаққа байланысты терең кері байлынысы

•      Мұғалімнің сабағына немесе іс әрекеттеріне баға қоймау

•      Құралдар

•      Стикерлер (шамамен 5×7мм, 10 парақ әр қатысушыға)

•      Постерлер (шамамен 80 см×100 см)

•      Маркерлер (түрлі түсті)

Талқылау кезеңі (үлгі)

2 мин	5-6 мұғалімнен тұратын топ құрыңыз Топтың көмекшісін атаңыз
5 мин	Ойларыңызды стикерлерге жазып алыңыз
3 мин	Стикерлерді постерге жабыстырып қойыңыз, жоғарыда берілген формат бойынша (жағымды тұстары және нені жақсарту керек – мұғалімге байланысты, содан соң – оқушыға байланысты)
30 мин	Стикерлерді тақырыптар бойынша топтаңыз.  Әр түрлі топтарға берілген тақырыпты талқылаңыз. Постердегі тақырыптар сабаққа байланысты әр түрлі пікірлерді көрсетеді
20 мин	Сабақтың жағымсыз тұстарын қалай жақсартуға болатынын талқылаңыз. Постерде сол туралы өзіңіз жазып отырыңыз.
30 мин	Әр топ өзіңіздің қорытындыңызды талқылаңыз

Сабақты зерттеуден кейінгі талқылау формасының үлгісі

	Мұғалім	Оқушылар
Жағымды тұстары
Нені зерттеу керек?

 Lesson Study ды талдау

6 Қадам: талдау және қайта қарастыру

•      Берілгенді ұйымдастырудың немесе түсіндіріп берудің қолайлы жолдары бар ма?

•      Оқушылардың үлгерімі туралы біз не білуіміз қажет?

•      Сабақты бер рет  жоспарлап, бақылау жеткілікті ме?

Ұсынымдар

•      Берілген тапсырмада қандай негізгі заңдылықтар бар? Негізгі ескертулер мен мысалдарды талқылаңыз.

•      Берілген тапсырма оқушының ойы, атап айтқанда, олардың қателесуі, қиыншылықтары, түсініктері, таңқаларлық ойлары туралы не айтады?

•      Оқудың мақсатына оқушылар неліктен қол жеткізе алды/ жеткізе алмады?

•      Өзіңіздің тадауыңыздың негізінде, сіз сабақты қалай өзгертер едіңіз немесе сабақты қалай қайта қарастырар едіңіз?

Көзқарастар (үлгі)

(сабақтың басы)

•      Сабақтың мақсаты анық

•      Оқушылар партада түзу отыра алады

•      Оқушылар сабаққа толық көңіл бөле алады

(негізгі бөлім)

•      Мұғалім материалды ұғынықты етіп түсіндіре алады

•      Мұғалім оқушылардың ықыласын аудара алады

•      Мұғалім оқушыларды өз ойын білдіруге ынталандыра алады

•      Мұғалім оқушыларды терең ойлауға мәжбүрлей алады

•      Мұғалім топтық жұмысты дұрыс қолдана алады

•      Мұғалім АҚТ құралдарын дұрыс қолдана алады

•      Мұғалімнің сабаққа дайындаған жұмыс парақтары, басқа да материалдары тиімді 

•      Оқушылар қалай жазба жүргізеді

•      Оқушылар сабақ материалын қаншалықты түсінеді

•      Оқушылар өз ойларын нақты жеткізіп бере алады

•      Оқушылар бір бірін тыңдай алады

•      Мұғалім сұрақтарға, репликаларға және оқушылардың  тәртібіне сәйкес жауап бере алады

(қорытынды)

•      Қорытынды сабақтың мақсатына сәйкестендіріледі