Пәні: Әдебиеттік оқу. Тақырыбы: Абай. Ғылым таппай мақтанба 2 сынып

Апта 3	Күні 26. 09	Сынып 2 «В»	Сабақ № 13	Пәні: Әдебиеттік оқу
Сабақтың тақырыбы: Абай. Ғылым таппай мақтанба
Сілтеме: Б.Т Қабатай С.Р Рахметова. Әдебиеттік оқу 2 сынып
Жалпы мақсаты		Ғылым таппай мақтанба өлеңін оқытып, өлеңнің мазмұнын, мағынасын түсіндіру. Ақынның бұл өлеңінде адам бойындағы ең үлкен қазына - ғылым, білім, өнер екендігін, кейінгі ұрпағына өсиет ретінде жазылғандығын айтып, ақын шеберлігін ашу. Оқушылардың сөйлеу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру, ой - өрістерін дамыту. Сөздік қорларын арттыру. Оқушы жүрегіне Абайға деген сүйіспеншілікті ояту. Ғылым білімге шақыру.
Сабақтың типі		Жаңа білім беру
Оқыту нәтижелері		Өз бетінше берілген тапсырманы тиянақты орындауға үйренеді. Сөздік қорлары дамиды.
Сабақтың түрі		Аралас сабақ
Қолданылатын модульдер		1.Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер. 2.Сыни тұрғысынан ойлау. 3.Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау. 4.Оқыту мен оқуда АКТ- ны пайдалану. 5.Талантты және дарынды балаларды оқыту. 6.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу 7.Оқытуды басқару және көшбасшы
Пәнаралық байланыс		Қазақ тілі, дүниетану

Дереккөздер мен жабдықтар: Плакат, қима қағаздар,  бағалау парағы,  топқа бөлу кезеңдегі жыл мезгілдерінің суреті.

Қолданылатын құралдар: Үлестірме материалдар, плакат, қима қағаздар, слайд көрсетілімі, А. Құнанбаевтың «Желсіз түнде жарық ай» әуені

Қолданылатын техникалық құрал: Компьютер, процессор, интербелсенді тақта

Сабақта туындаған негізгі идеялар		Әр сабақта балалар өз ойларын анық айтып, сауатты жазуға үйренеді. Балалардың сабаққа ынтасы артып, үлгермеушілер азая бастайды. Сөздік қорлары дамып, ойлау қабылеттері жетіледі.
Тапсырмалар wікі беттерінен жүктелген дереккөздер		1.Диалогтық оқыту 2.Сұрақ-жауап 3.Жұптық жұмыс 4.Мағынаны тану 5.Ой қозғау «Сыңарын тап» ойыны 6..Бағалау
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары
Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс-әрекеті		Оқушының іс-әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі	Психологиялық дайындық Оқушыларды топқа бөлу.Жыл мезгілдеріне сай берілген  суреттерге қарап, топқа бөлінеді.		Шырылдады қоңырау, Біз сабақты бастаймыз. Партамызға отырып, Өзара көз тастаймыз. Табыс тілеп көзбенен Жаңа білім алуға , Алға қадам аттаймыз.
Сұрақ-  жауап : 5 минут	I  топ  Бидайдың қандай пайдасы бар?                                                                                          II топ  Нан қалай жасалады?                                                                                            III топ  Нанға байланысты тыйым сөздерді айту.                                                               IV топ еңбек туралы мақал- мәтелдер айту.		Топтағы оқушылар сұрақтарға ақылдасып жауап береді.
Топтық жұмыс	а)Әр топқа жыл мезгіліне байланысты бір шумақ өлең беріледі. Оқушылар өлеңді мәнерлеп оқып, авторы кім екенін табады. (Абай)     Ал енді балалар А.Құнанбаевтың басқа қандай өлең жолдарын білеміз? Балалардың   жауабы тыңдалады.                                                                           ә)Топтардың алдына қима қағаздар таратылады .Сол қима қағаздарды құрастыру арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашады.                                            I  топ  Абай Құнанбаев.                                                                                   1.А.Құнанбаев  кім?                                                                                                      2.Қай жылы дүниеге келген?                                                                                     3.Қандай шығармаларын білесің?                                                                               II топ  «Ғылым таппай мақтанба»                                                                          4. Ғылым таппай мақтанба –дегенді қалай түсінесің?                                                             III топ  «Жақсы іс»                                                                                        5.Жақсы іс–дегенді қалай түсінесің?                                                                                 IV топ  «Жаман іс»                                                                                                   6.Жаман іс –дегенді қалай түсінесің?                                                           Оқушылардың жауабы тыңдалады.		Әр топ бірлесе отырып, көшбасшысы қорғайды.
Оқулықпен жұмыс	А.Құнанбаевтың өмір баянына тоқталып, түсінік беріледі. А.Құнанбаев 1845. 22.08 қазіргі Семей облысы, Абай ауданында дүниеге келген. Ұлы ақын, композитор, философ, саясаткер, ағартушы, қазақтың реалистік жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаушы.                                                                                                        Абай бала кезінде ширак, пысық болмағанымен, елдегі шешен, ақын, ертегішілер әңгімесін тез ұғып алатын зеректігімен, ынталылығымен ерекшеленген, Шортанбай, Дулат, Бұқар жырау, Марабай, Шөжелерді тыңдап өскен. Анасы Ұлжан да шешен болған, сөз қадірін білетін ортада өскен кісі.    Әр топқа өлеңді мәнерлеп оқытып түсінгендерін сұрау.   (өлеңнің мағынасы толықтырылады)                                                                                                                        «Ғылым таппай мақтанба...» - Абайдың 1886 ж. жазылған өлеңі.   «Ғылым таппай мақтанба,                                                                                                                      Орын таппай баптанба...» -дегендегі орын тап деп отырғаны - алған білімді, үйренген ғылымды жұмсайтын орын. Бұдан Абай:                                                «Бес нәрседен қашық бол,                                                                                                               Бес нәрсеге асық бол...» -деп адамдық, адамгершілік жайын қозғайды. Бұл тұста ерекше бір көңіл бөлерлік жай - Абай ғалым болу мен адам болу мәселесін бір-бірімен сабақтастыра айтады, бұл екеуінің тамыры, түбі бір деп санайды. Ғалым болудың басты шарты - не нәрсені болсын ақыл таразысына салып өлшеу, ақыл сенген нәрсеге ғана сену және көзің анық жеткен шындықты тура айтудан тайынбау.		Топтық жұмыс.Әр тапсырма жауабына сай бағаланады.
«Ой қозғау» әдісі Кеспе қағаздар	Олай болса кестеде берілген сөздерге мағынасы қарама-қарсы сөздерді тауып жазамыз. (I  топ  Білімді, II топ  Талапты, III топ  Ақылды, IV топ  Өнерлі)		Топтық жұмыс
Сергіту	Шырылдады қоңырау,                                 Табыс тілеп көзбенен,                                            Біз сабақты бастаймыз,                            Жаңа білім алуға                                           Партамызға отырып ,                            Алға қадам аттаймыз.                                   Өзара көз тастаймыз.		Мұғаліммен бірге қимылдайды
Дәптермен жұмыс	Өз бойыңда қандай жақсы, қандай жаман мінез-құлық белгілері бар деп ойлайсың? Сызбаны дәптерлеріне толтырады. Менің бойымдағы ұнамды қылықтар Менің бойымдағы ұнамсыз қылықтар		Сауатты , көркем жазуларын тексеріп бағаланады.
Қолдану Топтық жұмыс	Ойын                                                                                                                        «Сыңарын тап»  ойыны:           1.Жақсыдан үйрен,  (Жаманнан жирен)                                            2.Талап тұлпар,   (Білім сұңқар)                                                                        3.Ақыл азбайды,  (Білім тозбайды)                                      4.Талант қартаймайды,    (Білім ортаймайды)  5.Әріптен білім   (Әліппеден ғылым)  6.Өнерлі (өрге жүзеді)		Жұптық жұмыс.
Ой қозғау			Оқушылардың жауабы тыңдалады.
Бағалау	Бағалау жүйесі:   6-10  аралығы- «5»   3-5 аралығы «4»    1-2 аралығы –«3»  0- «2»		Бағалау кестесін толтырып өзін - өзі бағалайды, бірін- бірі Формативті бағалау арқылы топ белсенділігі анықталады.
Кейінгі оқу	1.«Ғылым таппай мақтанба» өлеңін  мәнерлеп оқып, жатқа айту.  2. Жаман іс, жақсы іс туралы шағын эссе жазып келу.
Сабақты талдау	Қандай тапсырмалар орындалды?
Тәжірибелік

№	Үй тапсырмасы  ролге бөліп оқу	Сұрақтарға жауап беру	Мазайка құрастыру	Жыл Мезілі өлең оқу	Өлеңді мәнерлеп оқу. Түсінік беру.	Үлестірмелі материалды толтыру	Дәптермен жұмыс	Ойын

Сабақтың тақырыбы: Ғылым таппай мақтанба                                          Сабақтың мақсаты:                                                                                              1.Білімділік:  Ғылым таппай мақтанба өлеңін оқытып, өлеңнің мазмұнын, мағынасын түсіндіру. Ақынның бұл өлеңінде адам бойындағы ең үлкен қазына - ғылым, білім, өнер екендігін, кейінгі ұрпағына өсиет ретінде жазылғандығын айтып, ақын шеберлігін ашу.
2.Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу, мәнерлеп оқу дағдыларын қалыптастыру, ой - өрістерін дамыту.
Сөздік қорларын арттыру.
3. Тәрбиелік: Оқушы жүрегіне Абайға деген сүйіспеншілікті ояту. Ғылым білімге шақыру.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ                                                                                      Сабақтың әдісі: Әңгімелеу, топтастыру, оқу, түсіндіру, талдау, сұрақ - жауап, ойын;
Сабақ типі: Жаңа білімді меңгерту;                                                    Көрнекілігі: Абай туралы толық деректер, үлестірме материалдар, плакат, сабақ тапсырмасы бойынша слайд.                                                     Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі, дүниетану                                                   Күтілетін болжам: жаңа сабақты меңгереді, ақынның өмірбаяны, шығармаларымен танысады.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі:                                                                                                  Психологиялық дайындық:

·         Шырылдады қоңырау,                  Табыс тілеп көзбенен,                                            Біз сабақты бастаймыз,                 Жаңа білім алуға                                           Партамызға отырып ,                    Алға қадам аттаймыз.                                   Өзара көз тастаймыз.                                                                                                                

·         Топқа бөлу кезеңі:                                                                                                                     Жыл мезгілдеріне байланысты топқа бөлінеді.
ІІІ Үй тапсырмасын тексеру                                                                                       Бидай мен қаңбақ  (мысал)                                                                              1.Мысалды рөлге бөліп оқу;                                                                                      2. I  топ  Бидайдың қандай пайдасы бар?                                                                                          II топ  Нан қалай жасалада?                                                                                            III топ  Нанға байланысты тыйым сөздерді айту.                                                           IV топ еңбек туралы мақал- мәтелдер айту.                                                                                     
 IV Жаңа сабақ:                                                                                                                    Абай Құнанбаев  «Ғылым таппай мақтанба»                                                     

Топпен жұмыс:  а)Әр топқа жыл мезгіліне байланысты бір шумақ өлең беріледі. Оқушылар өлеңді мәнерлеп оқып, авторы кім екенін табады. (Абай)     Ал енді балалар А.Құнанбаевтың басқа қандай өлең жолдарын білеміз? Балалардың   жауабы тыңдалады.                                                                           ә)Топтардың алдына қима қағаздар таратылады .Сол қима қағаздарды құрастыру арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашады.                                            I  топ  Абай Құнанбаев.                                                                                   1.А.Құнанбаев  кім?                                                                                                      2.Қай жылы дүниеге келген?                                                                                     3.Қандай шығармаларын білесің?                                                                               II топ  «Ғылым таппай мақтанба»                                                                          4. Ғылым таппай мақтанба –дегенді қалай түсінесің?                                                             III топ  «Жақсы іс»                                                                                        5.Жақсы іс–дегенді қалай түсінесің?                                                                                 IV топ  «Жаман іс»                                                                                                   6.Жаман іс –дегенді қалай түсінесің?                                                           Оқушылардың жауабы тыңдалады.                                                                  

Оқулықпен жұмыс   А.Құнанбаевтың өмір баянына тоқталып, түсінік беріледі. (22.08.1845 қазіргі Семей обл., Абай ауд. – 05.07.1904) Ұлы ақын, композитор, философ, саясаткер, ағартушы, қазақтың реалистік жаңа жазба әдебиетінің негізін қалаушы.                                                                                                        Абай бала кезінде ширак, пысық болмағанымен, елдегі шешен, ақын, ертегішілер әңгімесін тез ұғып алатын зеректігімен, ынталылығымен ерекшеленген, Шортанбай, Дулат, Бұқар жырау, Марабай, Шөжелерді тыңдап өскен. Анасы Ұлжан да шешен болған, сөз қадірін білетін ортада өскен кісі.
   Әр топқа өлеңді мәнерлеп оқытып түсінгендерін сұрау.   (өлеңнің мағынасы толықтырылады)                                                                                                                        «Ғылым таппай мақтанба...» - Абайдың 1886 ж. жазылған өлеңі.   «Ғылым таппай мақтанба,                                                                                                                      Орын таппай баптанба...» -дегендегі орын тап деп отырғаны - алған білімді, үйренген ғылымды жұмсайтын орын. Бұдан Абай:                                                «Бес нәрседен қашық бол,                                                                                                               Бес нәрсеге асық бол...» -деп адамдық, адамгершілік жайын қозғайды. Бұл тұста ерекше бір көңіл бөлерлік жай - Абай ғалым болу мен адам болу мәселесін бір-бірімен сабақтастыра айтады, бүл екеуінің тамыры, түбі бір деп санайды. Ғалым болудың басты шарты - не нәрсені болсын ақыл таразысына салып өлшеу, ақыл сенген нәрсеге ғана сену және көзің анық жеткен шындықты тура айтудан тайынбау.                                                                                   

    Олай болса кестеде берілген сөздерге мағынасы қарама-қарсы сөздерді жазамыз. (I  топ  Білімді, II топ  Талапты, III топ  Ақылды, IV топ  Өнерлі)                                           

Сергіту сәті                                                                  

 Достығы жарасқан                         Бәріміз бір болсақ,                                                     Сыйлы біз баламыз.                        Бәрін де жеңеміз.                                               Келісіп бәрімен,                              Күндей боп күлімдеп,                                     Татулық табамыз.                          Таудай боп өсеміз.  

Дәптермен жұмыс                                                                                                                                

   Өз бойыңда қандай жақсы, қандай жаман мінез-құлық белгілері бар деп ойлайсың? Сызбаны дәптерлеріне толтырады.

Менің бойымдағы ұнамды қылықтар	Менің бойымдағы ұнамсыз қылықтар

Ойын                                                                                                                        «Сыңарын тап»  ойыны:           
1.Жақсыдан үйрен                        4.Талант қартаймайды
  (Жаманнан жирен)                        (Білім ортаймайды)
2.Талап тұлпар                             5.Әріптен білім
  (Білім сұңқар)                               (Әліппеден ғылым
3.Ақыл азбайды,                          6.Өнерлі (өрге жүзеді
  (Білім тозбайды))
V Сабақты қорыту                                                                                                                 Өлеңге сүйеніп, төмендегі  сызбаны толтыр

                                                                                                                                                                             

VI Үйге тапсырма                                                                                               1.«Ғылым таппай мақтанба» өлеңді мәнерлеп жатқа айту;                                                  2. Жаман іс, жақсы іс туралы шағын эссе жазып келу.

 VII Бағалау                                                                                                                           Бағалау парағы, смайлик арқылы бағалау және  бірін- бірі бағалау .