Презентация по истории на тему "Үйсіндер" (6 класс)

• 1 слайд

  Тас
  Темір
  Қола
  

• 2 слайд

• 3 слайд

• 4 слайд

  Психологик тренинг
  

• 5 слайд

  Үй жұмысын тексеру
  

• 6 слайд

  Менен сұрақ – сенен жауап
  
  Қазақ халқының тайпаларын атаңыз.
  Сақтар қай мың жылдықта өмір сүрген?
  
  Питекантроп қай жерден табылған?
  Ең алғашқы тас құрал.
  Ең бірінші қолданылған металл.
  Синантроп қай жерден табылған?
  Мезолит кезеңі қай мың жылдықты қамтиды:
  
  Егіншілік қашан пайда болды?
  Андронов мәдениеті қай жерден табылған?
  
  Сак топтарын атаңыз.
  Сак, ғун, қаңлы, үйсын
  Б.з.б.І мың жылдықта.
  1891 жыл Ява аралынан.
  Чоппер.
  Мыс.
  1927 жыл Қытайдан.
  Б.з.б.12-5 мың жылдықты.
  100000 жыл бұрын
  Сібірдегі Ачинск маңындағы Андронова селосынан.
  Парадарайа, Тиграхауда, Хаомавардан.
  

• 7 слайд

  Алтын адам
  Томарис
  Александр
  Македонский
  

• 8 слайд

  Сақ тайпаларының қоныстануы
  

• 9 слайд

  26.01.2015 йил
  Янги мавзу: Уйсинлар. (Үйсіндер).
  Сабақ жоспары:
  1. Үйсіндердің орналасқан жері
  2. Қоғамдық құрылысы
  3. Шаруашылығы
  4. Кәсібі
  

• 10 слайд

• 11 слайд

  Уйсинлар
  Эрта темир даврида сакларнинг Жетисув ерида уйсинлар маконлашган. Уйсинлар Жетисув ва Тянь-Шанда, Хитойнинг Шимолий - ғарбида , Шарқий Қозоғистонда Тарбағатай тоғи ён бағирларида уз изларини қолдиришган.
  Уйсинлар б.э.ав. 3 асрда ва 5 асрлар оралиғида яшаб утган. Уйсин атамаси Хитой ёзмаларида б.э.ав. 2 аср бошларида учраган.
  Улар «ат жақты, аққубаша, сары шашты» булиб тасвирланган.
  

• 12 слайд

  Уйсинлар давлатининг пойтахти Қизил Анғаршахри булган
  Уйсинлар жойлашган макон чегараси ғарбий Шу ва Талас сохиллари буйи, Қоратовнинг шарқ ен бағирларига чузилган. Шарқ томонда Тянь-Шань тоғларининг Шарқ вохаларигача, Шимолда Балхаш кулидан Иссиқ кулнинг Жанубий сохилигача булган.
  Хитой манбаларига қараганда «уйсинлар чупи мул, сувли ерларни танлаб, моллар билан бирга бир жойдан бошқа жойларга кучиб юришган. Уйсинлар маданияти, тили, езуви хақида маълумот йуқ.
  Хитой манбаларида «Уйсинларда 120 минг оила борлигини, халқи эса 630 мингни, лашкарлари эса 188 минг 800 одамдан ташкил топган»- деб езилган.
  

• 13 слайд

  Уйсинлар мақбараларини археологлар 3 гурухга булишган
  Эрамиздан аввлги ІІІ-ІІ асрларда илк мақбаралар тоифасига киритилган.
  Улар: Қапчиғай,
  Утеген,
  Қизилтепа,
  Қизилқайнар.
  Эрамиздан аввалги І аср билан б.э. І асрлардаги мақбаралар:
  Тайғақ, Олтинэмел, Талғар, Оқтош мақбаралари кирди.
  Б.э.ІІ-ІІІасрлардаги мақбаралар :
  Чулоқ жийда,
  Унгирқора,
  Қалқон.
  
  
  

• 14 слайд

  Уйсинлар кумилган қабрлар:
  

• 15 слайд

  Уйсинлар жамияти
  1. Уйсинлар қабила бошчисини: «гуньмо» деб аташган.
  2. Унга «бек» деб аталган алохида қабила етакчилари билан кичик уруғ бошлиқлари буйсунди.
  3. Бойлари 4-5 мингга яқин йилқи боқишган.
  4.Уларнинг тошдан, мисдан, олтиндан ясалган мухрлари булган.
  5. Бой-бадавлат кишилар – ипакдан, юқа жун матодан тикилган кийимлар кийишган.
  
  
  
  
  6. Оддий одамлар жундан туқилган кийимлар кийишган.
  

• 16 слайд

  Уйсинлар чорвачилиги :
  Уйсинлар турмушида мол чорвачилиги яхши ривожланган. Жетисувнинг табиати уларнинг куп мол боқишида қулай келди.
  Уйсинлар қуй, от, сигир, туя боқишган.
  

• 17 слайд

  Уйсинлар бошпаналари:
  Уларнинг уйлари ғиштдан яъни тошдан қаланган. Уйнинг ен-бағирлари лойдан сувалган. Қоқ уртасига учоқ солинган.
  

• 18 слайд

  Уйсинларда қул хунар ривожланган.
  Билғоридан: оёқ кийимлар, кийим-кечаклар тикилган.
  Суякдан: пичоқ соплари, найза учлари, тугмалар ясашган.
  Темирдан: болта, уроқ, пичоқ, қозонлар ишлашган.
  Ёғочдан: товоқ, эжовлар уйиб ясалган.
  Тошдан: кетмон, қул тегирмони, асл тошлардан мунчоқлар ясашган.
  Олтиндан турли хил заргарлик буюмлар ясашган.
  

• 19 слайд

  Гуньмо
  Билғори
  Найза
  Мухр
  үйсын басшыларын атады
  былғары
  жебе
  мөр таңба
  Термин сузлар
  
  

• 20 слайд

  Балама тест.(ИЯ немесе ЖОҚ)
  1.Үйсіндер темір дәуірінде өмір сүрген
  2. Үйсіндер Жетісуды мекендемеген
  3. Үйсін атауы қытай жазбаларында б. з. б. 2 ғ. бастап кездеседі
  4. Үйсіндер б. з. б. 3 ғ. мен б. з. б - ң 5 ғ. аралығында өмір сүрген
  5. Үйсіндердің ордасы Қызыл Аңғар (Чигу) емес
  6. Үйсіндер антропологиялық жағынан еуропеоидтер
  7. Бет пішінінде монғолойдтық белгілер
  8. Үйсіндердің Чигу қаласының халқы 630 мың, әскері 188, 800 жауынгер
  9. Бек деп үйсіндердің басшысын айтты
  10. Қарапайым бұхара халық егіншілер мен малшылардан тұрады
  11. Үйсіндерде жеке меншік болмады
  12. Үйсіндер мал және егін шаруашылығымен айналыспаған
  13. Үйсіндерде қолөнер кәсібі дамыды
  14. Үйсіндер жаратушы күшке сенген жоқ
  15. Үйсіндер түсінігі бойынша өлген адам тіріледі деп ойлаған
  ИЯ
  ЖОҚ
  ИЯ
  жоқ
  ИЯ
  ИЯ
  ИЯ
  жоқ
  ИЯ
  жоқ
  жоқ
  ИЯ
  жоқ
  ИЯ
  ИЯ
  

• 21 слайд

  Сандар сөйлейді
  188,80
  
  630 мың
  
  4-5 мың
  
  Б.з.б. 2 ғасыр
  
  
  Б.з.б.3 ғасыр-б.з.5 ғасыр
  
  жауынгері болған
  
  тұрғыны болған
  
  
  байлардың жылқысы болған
  
  
  қытай жазбаларында кездескен
  
  
  үйсіндер өмір сүрген
  
  

• 22 слайд

  Сүйек: Балта, орақ, пышақ, біз, шеге, қазандар,
  қару – жарақ
  
  Темір: Пышақ саптары, жебелердің ұштары,
  түймелер
  
  Ағаштан: Кетпен, диірмен, келі, қайрақ, тас
  ұршықбас және асыл тастардан
  моншақтар
  
  
  Тастан: Астау, табақ, тостағандар, ожаулар ойып
  жасалған
  
  Сәйкесін тап
  

• 23 слайд

  Сүйек: Балта, орақ, пышақ, біз, шеге, қазандар,
  қару – жарақ
  
  Темір: Пышақ саптары, жебелердің ұштары,
  түймелер
  
  Ағаштан: Кетпен, диірмен, келі, қайрақ, тас
  ұршықбас және асыл тастардан
  моншақтар
  
  
  Тастан: Астау, табақ, тостағандар, ожаулар ойып
  жасалған
  
  Сәйкесін тап
  

• 24 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  

• 25 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  

• 26 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  1. Үйсіндер қай дәрежеде өмір сүрген?
  

• 27 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  2. Үйсіндер басшысы кім?
  

• 28 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  

• 29 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  3. «Бек» деп кімдерді айтамыз?
  

• 30 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  

• 31 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  4. Үйсіндер халқының саны қанша болған?
  

• 32 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  

• 33 слайд

  Білім жәрмеңкесі
  5. Үйсіндерде қандай малдың түрі көп болған?
  

• 34 слайд

  Үйсіндердің қысқы үйлері
  Ыдыстардың түрлері
  Ағаштан жасалған
  ыдыстар
  Ыдыс жасауға пайдаланылған материалдар
  Кестедегі сөздердің тұсына
  шартты белгілерін қой:
  

• 35 слайд

  Үйсіндердің қысқы үйлері
  Ыдыстардың түрлері
  Ағаштан жасалған
  ыдыстар
  Ыдыс жасауға пайдаланылған материалдар
  Кестедегі сөздердің тұсына
  шартты белгілерін қой:
  

• 36 слайд

  
  1. Үйсіндерде малдың қандай түрлері өсірілді?
  
  Үйсіндер күнделікті тұрмысқа қажетті қандай бұйымдар жасады?
  
  3. Үйсіндер қысқы үйлерін неден тұрғызған?
  
  4. Үйсіндердің қыш ыдыстарына ненің суреті салынған?
  
  5. Үйсіндер қандай дақылдарды екті?
  
  6. Үйсіндердің діни танымдары қандай болған?
  
  Қой, жылқы, сиыр, қос өркешті түйе
  
  Ыдыстар, аяқ киім, тері шалбар, бешпент, киім-кешектер
  
  Шикі кірпіштен және тақта тастан балшық лай құйып қалады
  Күннің суреті салынған
  
  Дәнді дақылдарды екті:
  арпа, бидай, тары
  
  О дүниедегі өмірге сену, құрбандық шалу
  «Жұлдызды сәт» ойыны
  

• 37 слайд

  Уйга вазифа: Уйсинлар мавзусини уқиб, урганиб келиш.
  

• 38 слайд

• 39 слайд