Сборник по математике 6 класса

1 раздел

Дьайыылары суоттаа:

1.     : 2;

2.     –

3.     :

4.  

5.  

6.  

7.    *(2) :;

8.  

9.    - 3 *(1;

10.            : 3;

11.                +3);

12.           

13.                 – 2,5;

14.            −4,14)-

15.                11,825 : 2,2 – 1,95 * 2;

16.            (1,326 – 1,3 + 0,38) * 2

17.                2,4 –  -1

18.                (2 *4

19.            (2

20.                (11,65 + 2 :) :0,8;2 Раздел.

Тэннэбили суоттаа:

1.     3,2 *(0,8 + х)- х = 11- 0,96;

2.      -3*(2 -6х)= -96;

3.      12,3 + 4х -20 = -72 –х;

4.     5у -2у +5,1= 2у – 0,5;

5.     17,25= 6х + 4х – 2,75;

6.     0,2*(5х -2)=0,3*(2х-1) -0,9;

7.     -0,9*(11х -2)= 4 +0,5*(4+ 3х);

8.     8*(-3х +5)= -160;

9.     4*(3 -2х)+24= 2*(3+ 2х);

10.   3*(2х -1) +7= 5*(х -1) -7;

11.   -8,9 –(3,7 +х)=-13,6;

12.   -3,8 +(х -4,2) = 13,6;

13.    8,8 –(х -4,9)= 18,6- 18,6;

14.    4,2 +(х -5,8) =2,5;

15.    2 :3 = х : 3,5;

16.     У :8,4 =1

17.    1

18.    7,6 : х=2

19.   0,002 :0,04 =

20.;

3 Раздел.

Задачаларысуоттаа:

Айан

1.       660 км ыраахтаах икки куораттан тэннэ тураннар икки поезд утарыта айаннаабыттар. 4 чааьынан корсубуттэр.  Бастакы поезд тургэнэ иккис поезд тургэниттэн 15 км/ч улахан буолла5ына поездтар тургэннэрин булун.

2.     Автомашина 3,5 ч устата, мотоцикл 2,5 ч айаннаабыттар. Автомашина 10 км элбэ5и барбыт. Оскотун мотоцикл тургэнэ автомашина тургэнинээ5эр 20км/ч улахан буолла5ына автомашина тургэнэ тоьонуй?

3.     Самолет 3,5ч уонна вертолет 2,5 ч устата коппуттэр. Самолет вертолеттаа5ар 1125 км элбэ5и коппут. Оскотун вертолет тургэнэ самолет тургэнинээ5эр 250км/ч кыра буолла5ына самолет уонна вертолет тургэннэрин булун.

4.     Автомашина 960 км-нан 5 чаас устата айаннаабыт. Бастакы икки часка барбыт тургэнэ, кэнники ус часка барбыт тургэнинээ5эр 250км/ч улахан эбит. Автомашина бастакы икки часка уонна кэнники ус часка тургэннэрин булун.

Пропорция.

5.     Токарь  8 чааска 17 деталы онорбут. 85 деталы хас чааьынан оноруой?

6.     4,5 м танас иьин 18  солк. Толообуттэр. 27 м маннык танас иьин тоьону толуохтэрэй?

7.     2,5 кг сибиэьэй сливаттан 750 грамм чернослив кэлэр. 12,5 кг сливаттан тоьо чернослив кэлиэй?

8.     2,5 кг арыы иьин 8,75 солк. толообуттэр. 1,7 кг арыы иьин тоьону толуоххэ собуй?

Бырыьыан.

9.     Сэлиэьинэй мэьийэргэ 80%-на мээккэ бурдук буолар. 320 т мээккэ бурдугу ыларга тоьо сэлиэьинэй нааданый?

10.Рабочай санаторийга барар путевката 70% чэпчэтиилээх. Онон икки путевка  иьин 36 солк. толообут. Биир путевка сыаната тоьонуй?

11.Уруок устата 45 мун. Тылынан эрчиллиигэ 9 мун. барбыт. Тылынан эрчиллиигэ уруок хас бырыьыана барбытый?

12.Булкааска 16,4 кг алтан уонна 3,6 кг цинк баар. Булкаас каалтан хас бырыьыаны ыларый?

13.Пачка кумааҕыны атыыласпыттар. Дь: лииьи туттубуттарын кэннэ 85% ордубут. Пачка5а хас лиис кумаа5ы баарай?

14.Бассейна 1400 м³ ууну куппуттар. Ол бассейн сабардамын 35 % ылар. Бассейн сабардама бутуннуутэ тоьонуй?

15.  1987 с биьиги дойдубутугар туораахтаах культураларын 125,56 га сиргэ ыьыллыбыта. Ол сирин бутуннуутун 58Ю4% тэн.Ыьыы сирэ барыта тоьо эбитий?

16.Оскуола5а 360 кыыс уорэнэр. Уолаттар бары уэрэнээччи 52% ылар буоллахтарына. Оскуола5а барыта хас о5о уорэнэрий?

17.Баян 106 солк турар. Кини сыаната 15% намтаабытын кэннэ тоьо5о туруор?

18.Оскуола 6-с кылаастарыгар 90 уорэнэээччи баар. Онтон туйгун уорэнээччитэ 20%. Хас туйгун уорэнээччи баарый?

19.Куораты ко5ордуу субуотунньугар пионердар 60 маьы олордубуттар. Кыьын 3 мас олбут. Мас хас бырыьыана ордубутуй?

20.Нуорма быьыытынан рабочай 72 деталы оноруохтаа5ын 9 деталы оноррбут. Рабочай улэ хас бырыьыанын онорбутуй?

21.Колхозтаах нуорма быьыытынан 64 т оту тиэйэиэхтээх этэ, ону кини 72 т оту тиэйбит. Колхозтаах нуорматын хас бырыьыан аьары толорбутуй?

22.80 кгхортуоппуйга 14 кг крахмал баар. Итиччэ хортуоппуйга хас бырыьыан крахмал баарый?

ИЭН.

23.  Икки хонуу иэнэ318 га. Бастакы хонуу иэнэ иккис хонуу иэниттэн 2тогул кыра буолла5ына, хас биирдии хонуу иэнин булун.

24.   Тыа иэнэ 480 га.  Кини бадарааннаах сиртэн 5 тогул  улахан. Хонуу иэнэ тыа иэниттэн 370 га кыра. Оттон хонуу иэнэ тоьонуй?

25.  Хонуу 3 учаастактаах. Бастакы учаастак иэнэ иккис учаастак иэниттэн 324 га-нан, эбэтэр 4тогул улахан. Уьус учаастак иэнэ 256 га.Хонуу бутуннуутун иэнин булун.

26.  Коно муннук иэнэ Онтон кини биир орутун устата  м. Иккис орут устатын булун. 

4 Раздел.

Геометрическэй ис хоьоонноох задачалар.

1.     А коното тутун.  Киниэхэ сыппат В точката ылын.  В точкаттан А коно5о перпендикулярда тутун.

2.     В коното тардын. Киниэхэ сытар А точката ылын. А точканан ааьар В коно5о перпендикулярнай коното ыытын.

3.     60® тэн АВС муннугу тутун. ВА оруккэ сытар М точката ылын. А точканан ааьар ВС-ка параллельнай МК коното ыытын. АМК муннугу кээмэйдээ.

4.     30® СОД муннугу тутун. ОС оруккэ сытар А точката ылын. М точкаттан ОС-ка перпендикулярнай МК коното ыытын. ОАМ муннугу мээрэйдээ.

5.     Сыппах муннуктаах  МОР ус  муннугу тутун,  МР оруккэ сытар А точката ылын. А точканан ааьар ОМ-на  уонна ОР-на параллельнай конолордо ыытын.

6.     Координаталаах хапталга А(-5;0), В(0;5); С(5;0) точкаларга оройдоох ус муннугу тутун. Бу ус муннук муннуктарын транспортир комотунэн кээмэйдээ.

7.     Координаталаах хапталга А(-6;0); В(0;3) точкаларыы тутун. АВ кэрчик устатын мээрэйдээ.

8.     АВСД туорт муннугу тутун. Оройдорун координаталарынан сирдэтэн тутун: А(-8;6); В(6;-5); С(-1;3); Д(-7;1) , АС  уонна ВД кэрчиктэр быьа охсуьар точкаларын координататын булун.

9.     Координаталаах хапталга 3 муннугу тутун , оройдорун координатата М(7;5),О(-3;5) Р(7;1). Ити ус муннук муннуктарын уонна оруттэрин кээмэйдээ.

10.АВК ус муннугу  тут; А(-6;5), В(6;4), К(0;-3). Ити ус

муннук муннуктарын уонна оруттэрин кээмэйдээ.

5 Раздел.

Полка.

1.     Бастакы бочка5а иккистээ5эр 2 тогул а5ыйах бензин баар. Бастакы бочка5а 50 л эппиттэригэр уонна иккис бочкаттан 30 л суокээбиттэригэр 2 бочка5а тэн бензин хаалбыт. Маннай бочкаларга тоьо бензин баарай?

2.     Бастакы долбуурга иккистээ5эр 3 тогул элбэх кинигэ баар. Бастакыттан 8 кинигэни ылбыттар, онтон иккискэ 5 кинигэни эбии уурбуттарыгар иккискэ бастакытаа5ар 17 кинигэнэн а5ыйах буолбут. Долбуурдарга хастыы кинигэ баарай?

3.     Бастакы кылааска 42 уорэнээччи баар, иккис кылааска уьус кылаастаа5ар 3 о5онон а5ыйах уорэнээччи баар. Бастакы уонна иккис кылааска 82 о5о баар буолла5ына уьус кылааска хас о5о уорэнэрий?

4.     Петяхардыыта Толя хардыытыттан 12 см киэн. Петя хардыыта Толя 6 хардыытыттан 54 см кыра. Уолаттар биирдии хардыыларын киэнэ тоьонуй?

МБОУ 2 Кюлетская СОШ им Н.А Алексеева

СБОРНИК  ПО МАТЕМАТИКЕ

6 – го класса

Кюлекянь 2016 г