Темэр: Гъэм и зэманхэр.ЩоджэнцIыкIу Алий «ЩIымахуэ».Щ1ымахуэ зэманыр.

2 класс     Урок№23               Каб/лит                                         05.12.2016г                

     Темэр: Гъэм и зэманхэр.ЩоджэнцIыкIу Алий «ЩIымахуэ».Щ1ымахуэ зэманыр.

      Мурадхэр: Тхылъеджэм и1эн хуей зэф1эк1хэм сабийхэр хуезыгъасэ лэжьыгъэ егъэк1уэк1ын, ядж усэм къыхах гупсысэхэр къа1уэтэфу егъэсэн,усэм и гъэпсык1эрм къэзыухъуреихь дунейм къыщыхъу зэхъуэк1ыныгъэхм теухуауэ я1э щ1эныгъэхр егъэбыдыл1эн, дахагъэр сабийхэм зэхегъэщ1эн, ар хъумэн, егъэф1эк1уэн зэрыхуейм хуэгъэсэн; дунейм и къэхъукъащIэхэмрэ щIымахуэм и щытык1эхэмрэ  теухуауэ еджак1уэхэм я1э щ1эныгъэр егъэбыдыл1эн; тхыгъэм къеджэнымк1э яхузэф1эк1ыр егъэф1эк1уэн, я бзэм зегъэужьынымк1э лэжьыгъэхэм пыщэн,  егъэф1эк1уэн.

      Урокым къыщыгъэсэбэпыпхъэр. Щоджэн ц1ык1у Алий теухуа презентацэ.  Щ1ымахуэм и дахагъэр къызэрыщ сурэт, компьютерк1э  гъэлъэгъуэныгъэхэр.

                                                  Урокыр зэрек1уэк1ынур

   I. Урокым и темэмрэ мурадымрэ еджак1уэхэм ябгъэдэлъхьэн.

   II. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэн.

                 1) «Сыту уеджэну» тхыгъэм къегъэджэн, абы дерс къыхахахэр къегъэ1уэтэн.

                2) «Си Iуэху   хэлъкъым» тхыгъэм  къегъэджэн.

                        - Дауэ къыфщыхъуа  щ1алэ ц1ык1уит1ым ялэжьар?

                        -Абыхэм яп1э фитамэ фэ сытыт фщ1энур?

     III. Темэщ1эм хэшэн:

                  1)   Упщ1эхэм жэуап ирегъэтын:

                      -Сыт щ1ымахуэр фигу щ1рихьыр?

                      - Сыт щ1ымахуэм фигу иримыхьу хэтыр?

                  2) Щ1ымахуэм и нэщэнэхэр къыжегъэ1эн.                 

          (Адэк1э пытщэнщ къуэжэхьхэр  ик1и ди темэр абы къыхэщынщ)

                  Ди пщ1ант1э п1этепхъуэ хужь тепхъуащ. (Уэс)

                  1эдэ-уадэншэу псым лъэмыж тезылъхьэ. (Мыл)

          Нт1э нобэ зи гугъу тщ1ынур къэфщ1ауэ п1эрэ? (Щ1ымахуэ зэманырщ.) Къищынэмыщ1ауэ,         Щоджэнц1ык1у Алий и гъащ1эмрэ и лэжьыгъэмрэ т1эк1у щыгъуазэ зытщ1ынщ, и усэхэм ящыщ зы «Щ1ымахуэ» жыхуи1эм деджэнщ.

       IV.Темэщ1эм  емыджэ щ1ык1э ехьэл1а лэжьыгъэхэр

                1)Щоджэнц1ык1у Алий и гъащ1эмрэ и лэжьыгъэмрэ щыгъуазэ щ1ын. ( Усак1уэм теухуауэ еджак1уэхэм ягъэхьэзырахэм щ1эдэ1ун).

                2) «Щ1ымахуэ» зи темэ кинофильм к1эщ1 егъэплъын. Мэз псэущхьэхэм  щ1ымахуэм я псэук1эм тепсэлъыхьын

                3) Щ1ымахуэм теухуа усэхэр, уэрэдхэр жегъэ1эн.

       V.Зыгъэпсэхугъуэ дакъикъэ. Адыгэ къафэ мэкъамэ къеуэм ек1уу сабийхэм я 1эпкълъэпкъым зезыгъэшэщ1 адыгэ къафэм и элементхэр егъэгъэзэщ1эн.

       VI.Щ1ымахуэм теухуауэ тхылъым ит сурэтым к1эщ1у тегъэпсэлъыхьын:

           -Сыт сурэтым щыфлъагъур?

           - Дунейм и щытык1эр сыт хуэдэ?

           - Ц1ык1ухэр дауэ хуэпа? Сыт щ1эхуэпар?

               - Сыт абыхэм ящ1эр?

               - Сыт щ1ымахуэм щ1ым къытрилъхьэр?

               -Дэнэ щы1э бзухэр?

               - Сыт языныкъуэ бзухэр щ1элъатэр?

     VII.Къардэн Бубэ и «Щ1ымахуэ  зэманым» текстым къемыджэ щ1ык1э къалэн ящыщ1ын             бзухэр щ1элъэтэжым и щхьэусыгъуэр къыхагъуэтэну. Еджак1уэхэр  текстым къегъэджэн.

              ( Къуалэбзухэм я нэхъыбэр щ1ымахуэм хуабап1эм щы1эщ. Хьэпщхупщхэр щ1ы щ1агъым щопсэухэр. Хьэпщхупщ зышх бзухэм шхын щ1ымахуэм щ1амыгъуэтыр аращ.)

       1) Макъамэ дахэ щ1эту щ1ымахуэм и дахагъэр къызэрыщ  сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэм компьютерк1э егъэплъын.

         VIII. ЩоджэнцIыкIу Алий «ЩIымахуэ»усэм къахуеджэн.

1)      Усэр къазэрыщыхъуар, зытеухуар жегъэ1эжын.

2)      Мы псалъэхэр усэм зэрыщыжы1ар къыхегъэгъуэтэн:

Уэс зытелъ жыгхэр- жыг тхъуахэр,

 Жыгым телъ уэсыр-щыгъэху

Псы уэрхэм ящ1 макъ-псы уэрхэр 1ущащэу

-Дэтхэнэ жы1эк1эр нэхъ дахэу

         IX.Усэм езыр-езыру къегъэджэн.

         X.Словарнэ лэжьыгъэ егъэк1уэк1ын:

                    Пшагъуэбэ- пшагъуэ 1ув, жыг тхъуахэр-я щхьэк1эм сытхъу телъщ, мыл кхъуафэм щок1уасэ- псыежэхым и у1фэхэр мылу 1ущтык1ащ, бжьэхуцк1э хуэпащ-уэс телъщ жи1эу аращ, шыгъуэгум епщ1ащ- хадэм къыщытет1ысхьащ

         XI .Яджар къызэщ1экъуэжын.

1.      Упщ1эхэм жэуап ирегъэтын.

- Сыт щ1эуэ къэфщ1а, хьэлэмэт къыфщыхъуа?

                     - Урокым узэрылэжьам сыт аразы укъэзымыщ1ауэ хэтыр?

                     - Щ1ымахуэм теухуауэ сыт щ1эуэ къэфщ1ар?

      XII.Унэ лэжьыгъэ.

 «Щ1ымахуэ зэманыр»текстым къеджэн, тепсэлъыхьыжын, ЩоджэнцIыкIу Алий  и «ЩIымахуэ» усэр гук1э зэрагъэщ1эн. Нап. 68-70 (гукIэ).