Урок по познанию мира на тему "Суды қорғау" 4 класс

Нурканова Мадина Салимовна

Бастауыш сынып мұғалімі

Қ.Дамитов атындағы орта мектеп

Үлкен Нарын ауылы

Катонқарағай ауданы

Сабақтың тақырыбы: Суды қорғау.

Сабақтың мақсаты: 1. Су экологиясы туралы бастапқы ұғымдар қалыптастыру.

2. Қазақстанның өзендері мен көлдері жөнінде білімдерін кеңейту.

3. Халықтың салт-дәстүрлерге негізделген экологиялы тәрбие беру.

4. Судың ластануы себебі мен оны дұрыс пайдалану жолдары жөнінде мағлұмат беріп, жан-жақты білімдерін дамыту.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру

1. Сабаққа назар аударту.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

1. Үйге Қазақстанның өзен, көлдері жөнінде өз беттерімен ізденіп оқып тану берілді.

2. Қатар бойынша

1 қатар Өзендер туралы

2 қатар Көлдер

Сабақта Қазақстан картасымен жұмыс істейміз. Әр оқушының алдында физикалық картаның контуры берілген. Қандай өзен, көлдер туралы айтып жатса, сол өзен, көлдерді көк қарындашпен белгілейсіңдер.

Сабақтың жоспары тақтада ілінген

1.     Өзен көлдер.

2.     Судың да аты  бар.

3.     Суды қорғау.

4.     Су-құдірет.

5.     Арал-қасіреті.

Енді өзімізден көңіл-күйімізді ұмытыла тудыру үшін сабақты көркем шығармамен бастайық

1.     Ы. Алтынсарин «Өзен».

2.     Аққулы көлде (2 оқушы мәнерлеп оқиды).

Қазақстанның өзендері:

1.     Ертіс өзені (толықтырады).

2.     Жайық өзені.

3.     Іле өзені.

4.     Сырдария өзені.

Әр оқушы өзінің жасаған рафератын қорғайды.

Қосымша сұрақтар қойылады:

1.     Қазақстанда қанша өзен бар? (8500)

2.     Ең ірі өзендерді ата.

3.     Өз жеріміздегі өзендерді ата.

Бозанбай өзендері мен бастаулары аталады.

Енді көлдерге тоқталайық.

1.     Балқаш көлі

2.     Зайсан

3.     Арал теңізі (2 оқушы)

Қосымша сұрақтар:

1.     Қазақстанда қанша көл бар? (40000)

2.     Ең терең көлді ата ?

Байкалдың тереңдігі-1620 м.

3.     Өз жеріміздегі көлдер туралы не білесіңдер?

Көктау жоталарындағы Бескөл.

Садыркөл                 Шалқар көлі

Қаракөл                    Қоржын көлі

                                      Әулие көлі

Суға жалпы өзен, колдерді жатқызамыз.

Енді 1 қатар.

Судың да аты бар деп табиғаттағы күйін топтайды.

2 қатар.

Халық тілімен қалай аталатынын топтайды.

                                          тұщы

                   ащы                                              мөлдір

			су

 

            Қатты күйінде                                                                      сұйық  күйінде

                                           Бу күйінде

                                                               

                                      дәрі                                             көл

                               шалқар                                                     өзен

                                                                                                   қайнар бұлақ

                              бастау                                                       шыңырау құдық

                                                  қызыл                                   өткел суы

Суға қаншама ат беріп топтадың.

Жаңа сабақ: Суды қорғау.

Мұғалім түсіндіреді.

Арал теңізінің тағдырына тоқалады.

Суды қорғауға ат салысуымыз керек.

1.     Суды дұрыс пайдалану керек.

2.     Суды ластамау керек.

3.     Автокөліктер жууға болмайды.

Енді балалар «су-құдірет» деген атты эссе жазайық. Халықтық салт-дәстүрге негізделген.

1 оқушы (оқиды)

Жер жаһандағы тіршілік нәрін сіңіріп өмір сүрудің болып тұрған құдірет-су. Жер бетіндегі тіршілік сусыз өмір сүре алмайды. Өмірге ең қымбат, ең қажетті нәрсе болғандықтан халық суды әулие тұтып судың шығып жатқан жерін.

«Әулие-бұлақ, әулие-көл» дейді.

2 оқушы.

«Судың да сұрауы бар» дегендей суды ысырап жасамау керек.»

«Судай таза, сүттей ақ бол» деп халық өмір-тұрмыстың жақсы болуы суға байланысты екенін, сондықтан бұлақтың бұлақтың көзін көзін ашып, тоған тазалап судың ағасына арна жасай білуді уағыздайды. «Суды улама» деп судың тазалығын сақтауды талап етеді.

3 оқушы

Келген қонақтардың қолдарына су құятын адам ерекше құрмет көрсеткісі келген адам.

Су ішінде оған бірден бас қоймай жайымен ғана ұрттап ішеді.

Осының алдында «Бісімілла» дейді. Су ішіп болған соң «Әлхам ду лиллах» деп айтады.

4 оқушы.

Өзен суын етпетінен жатып ауызбен  ішпеу керек. Суды өзеннен алақанмен көсіп алып ішеді. Су ішкен кезде су толы ыдысқа қарап дем алған дұрыс емес. Абзалы – ұрттап барып деміңді шығар. Өзің ішкен құдыққа түкіруге болмайды.

Міне балалар судың тіршіліктегі  маңызына, су – құдірет екеніне көз, ой жүгірттік.

Арал қасіреті (1 оқушы өлең оқиды)

                                                  Жағаңда толқын ойнап жатушы еді

                                                  Өзіңді күнде қимай батушы еді

                                                        Аспанда шалқып ұшқан аққу-құстар

                                                        Шаттанып өзіңе тіл қатушы еді.

«Аралым» ән әуенімен сурет салайық. Оқушы өз суретін қорғайды.

Сабақты бекіту. Ә. Хұсайынбеков.

            Адамдардың табиғатсыз күні жоқ.

Мұны айтуға табиғаттың тілі жоқ.

Қорытындылау.

Баға қою.

Үйге: Өз жеріміздегі сулар жөнінде деректер жинау.