Внеклассное мероприятие "Аван кечыже"

Аван кечыже.

Эльвира Токташеван йонгалтарыме «Авай» мурыжо йонга.

1-ше вудышо.  Ава! Мланде умбалне поро деч поро, ныжылге деч ныжылге шомак . Тиде айдемын эн первый пелештыме мутшо, тудо тунямбалсе чыла йылмыштат ик семынак ныжылгын йонгалтеш.

1-ше йоча. Пеш шонго ма, я самырык,  илалше,

Марла ойла, рушла, я татарла –

Ава дечын сай ен уке туняште,

Мылам эн шерге тудо кеч-кунам.

2-шо йоча. Кунам да кушто  муат тыгай вес еным,

Ко тыйын шумыш кечыла шынен?

Ава ыштен, ава куштен айдемым,

Шке чонжым, вуржым тыланет пуэн.

3-шо йоча.Кеч-ко тый лий: поэт, я академик,

Я школышко гына эше коштат –

Эн сылне шошо кече дене веле

Аван шинчам танастарен кертат.

4-ше йоча.Черланенат – ава огеш юватыл,

Кеч тул-вуд вошт, но тый декет толеш.

Омет денат пеш лудын помыжалтат гын,

Аватын лумжо пеленет лиеш.

5-ше йоча.Ава мемнан туняште эн тыматле,

Эн йытыра, мошта мемнам аклен.

Арам мо калык шочмо-кушмо мландым

Ава  лум дене курымлан лумден.

1-ше вудышо.Таче поро деч поро мут, мотор деч мотор муро, сай деч сай, ныжыл деч ныжыл тауштыме шомак лач тыланда йонгалтыт .

2-шо вудышо.Тидлан амалжат уло. Шыже тылзын пытартыш рушарняже Российысе ава-влаклан полеклалтын.

1-ше вудышо. Ава! Тиддеч шерге могай шомак лийын кертеш? Ава икшывым ончен кушта, умыржо мучко йоратен арала. Ава мыланна илышым полеклен.

2-шо вудышо. Шергакан авана-влак, таче тендам, ик жаплан шке шонышдам монден, кажне кечын лекше сомылым коден, ласкан шулалташ да мемнан ямдылыме шум-сем полекнам налаш ужына.

Марла куштымаш «Кенеж йуд».

1-ше вудышо.Чынак. Кеч-коланат шке авже эн шерге,эн поро,эн ласка кумылан. Икшыве чон эре ава деке шупшеш.Тудо вурсен налеш гынат,йоратен вурса,чаманен колта.Тиддеч поро,ныжыл айдемым от му.

2-шо вудышо.Аваем, тый шокшо кече гае

                       Эр кынелын, ончалат мемнам

                       Йудымат шонен киет, от мале,

                       Умыр мучко ырыктет шумнам.

11 классыште тунемше _______________________Валерий  Гороховын почеламутшо гыч  «Илыза авай-влак, шуко» ужашым полекла.

2-шо вудышо. Аван шокшо кидше, тудын чон порылыкшо – мо эше тылеч шергыже уло?! Изи йоча, модшыжла, парняшкыже шырпакым пурта гын, шортын-шортын, сусыр парням шуялта,ава дек куржеш. Тудыжо поро кидше, ласка шомакше дене эмла.

1-ше вудышо. Эрдене пушкыдо вакшыште мален кия, ава койко воктеке толын шогалешат, нимучашдымын куанен, икшывыжым йоратен онча, вара шыма кидше дене вуй гыч ниялта.

6 шо классыште тунемше-влак тыланда мыскара –шамычым «Вот вет, кузе вет.» каласкалат. Вашлийза!

1-ше вудышо. Жап шумеке, ава эргыже, шумбел шочшыжо-влакым мундыр мландыш ужата. Ойгырен шовыч лук дене вудыжго шинчажым уштын, тора корныш онча. Шочшыжым ава гына тыге вучен кертеш. Моло енын вийже ок сите.

Муро «Каласе авием»

1-ше вудышо.

-Мо эн пушкыдо? – йодын авам.

- Мамык купчык, - вашеш манынам.

- Сайын шоналте! – тупем вучкалтен,

Аваемже мылам пелештен.

2-шо вудышо.

Илыш туныктыш чыным палаш.

Ава кумыл лай порсын улмаш.

Туто пырче аван кажне ой,

Шинчалан веле тудо ок кой.

Марла куштымаш

1-шо вудышо. Авана мемнан эн ÿшанле еҥна. Кызытат ме тудын дене изи годсылак куан але ойго дене миена, кÿлеш годым эҥертена.

2-шо вудышо.

Лийын патыр да мастар

Марий мландылан ава

Чылалан кид-йол уста

Йыр куаным тич шава.

Ныжыл кумылан, виян

Кажне шÿмыштö ила

Вот тыгай авалан

Муро тек йырваш шарла.

Муро.

2-шо вудышо. Зинаида Ермакова «Пайрем салам тылат,авай!»Тиде почеламут дене кошартыме шуэш изирак сылнымут пайремнам.

Приложение.

Зинаида Ермакова «Пайрем салам тылат, авай!»

Авай! Тылат мый поро мутым

Кунам, ом шарне, первый ойленам.

Ом шарне мый, кузе вием погалын,

Порт мучко первый ошкыл колтенам.

Шым ий теммеке, ужатальыч школыш,

«Тыршен тунем!» -тыгане сугынет.

Шошчетын ойго - тиде тыйын ойго,

Куан шочшетын- тыйын куанет.

Авай! Колат мо удыретын йукшым?

Шижат мо тый, чонем кузе мура?

Эрталын шудо менгым, шокшым, йуштым,

Муремже  тый декет миен пура.

Кузе гын таче тыйын ныжыл, шокшо

До волгыдо шумет пелен лийнем!

Могай гын таче поро шум гыч лекше

Эн шерге, ныжыл мутым ойлынем…

Валерий  Горохов «Илыза авай-влак, шуко»  (Почеламут гыч ужаш)

Ава деч посна туня-

Луман нореп ден икте.

Ава деч посна туня-

Чара пасу ден икте.

Ава деч посна туня-

Ий курык дене икте.

Ава деч посна туня-

Пылан кава ден икте.

Кычкырем санденак:

«Авадам йоратыза те!»

Сорвалем санденак:

«Авадам чаманыза те!»

Кумалам санденак:

«Авадам аралыза те!»

Сугыньлем санденак:

«Авадам куандарыза те!»

Тыландат темлем мый:

«Илыза, авай-влак, шуко!»

Тыландат мурем мый:

«Илыза, авай-влак, шуко!»

Тендамат йодам мый:

«Илыза авай-влак, шуко!»

Тыландат куштем мый:

«Илыза, авай-влак, шуко!»

Мыскара –шамыч «Вот вет, кузе вет.»

1. Ава эргыжын лавыран кидшым ужеш да йодеш:

-Колю молан кидет лавыран?

-Лавыраш камвозынам.

-А молан тугеже кок парнятше ару?

-Мый кок парня дене шушкаш тунемынам.

2. Чучужо Верукым ниялтат, йодеш:

-Удырем, ынде могай классышке вончышыч?

-Мыйым туныктышем моткоч йората, визымше классешак коден.

3. Аваж ден эргыже ошкылыт. Эргыже манеш:

-Авай мыйым нумал, пеш ноенам.

-Ой, эргым, сумкаже неле да эше тыйым нумалман,-ойла аваже.

-Тый ит ойгыро, мый сумкатшым нумалаш полшем, -вашешта изи рвезе.

4. Мыйым вашкерак чиктыза!- йыныса Мичуш.

-Кушко тыге вашкет?- йодеш аваже.

-Кушко? Йочасадыш! Тушто йолташем-влак вучат.

-А мом ыштылыда?

-Кредалына.

5. Аваже пашаш кайыме деч ончыч изи Лидалан ойла:

-Акатлан каласе, школ гыч толмешке, шурым газеш сакыже.

-Кандыраже кушто?- йодеш удыр.

6. Изи Мичуш магырыш-магырышат, тыпланыш. Нюслымым чарнымекыже аваже йывыртен мане:

-Теве тыгаяк лий, эргым, молан шорташыже?

-Мый эше чарнен омыл, канем веле, -вашешта эрге.

7. Сашук компьютер воктене кечыгут шинчылтеш. Аваже толеш да йодеш:

-Эргым, кузе вуетше чыта? Урокымат ынде ыштен от керт докан?

- Авай, ит ойгыро. Эше кузе кертам! Задачым ыштен пуаш Вачий деч йодам, руш йылме дене Олюк полша. Мый нунын дене компьютер гоч кылым кучем.

-Эх, эргым, шкендын вует вачумбалнет лийшаш. Колынам, юзо техника воктене ятыр жап шинчаш ок йоро, вуй шонымым чарна…

-Эрла шоналтем.

8. Вачу школ гыч шулыкан толеш. Аваже йодеш:

-Мо лийынат, эргым?

-Мый тетла школышко ом кай. Авай.

-Молан?

-Кокымшо ийлан кодам.

-Кузе?

-Шоналте, авай: мемнан таче икымше урок физкультур лие. Футбол дене модна. Мемнан команде модын колтыш.

-Вес гана сенеда, эргым.

-Вес гана…? Сеналтмеке. Ни руш йылме, ни математика вуйышко огыт пуро.