Астана №8 орта мектеп. Қазақстан тарихы 11-сынып Шапиева Гульдана Шарипбекқызы

Астана қаласы

№8 орта мектеп

Шапиева  Гульдана  Шарипбекқызы

Сынып: 11-сынып

Сабақтың тақырыбы:  Бөкей Ордасындағы  И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлы бастаған көтеріліс 2-сабақ

С/мақсаты: 1.Білімділік: И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлы бастаған көтерілістің басталу себертері мен барысын  баяндау.

2.Дамытушылық: Оқушыларға тақырып бойынша деңгейлік тапсырмалар беру арқылы ой-өрістерін дамыту.

3.Тәрбиелік: Отанымызды сүйюге тәрбиелеу, потрииоттық сезімін ояту

Көрнекілік: И/активті тақтадан сұрақтар беру

С/түрі:           Жаңа тақытыпты қосымша деректер беру арқылы түсіндіру

С/әдісі:          сұрақ- жауап, тапсырмалармен жұмыс

C/барысы:                   І Ұйымдастыру кезеңі:

                                      ІІ Үй тапсырмасын сұрау

І-тапсырма:

Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған көтеріліс

 

1836-1838 жж. Ішкі (Бөкей) ордасындағы көтеріліс.

·         Бөкей ордасы Жайық пен Еділ аралығында.

·         Император І Павелдің жарлығымен Кіші жүз қазақтарының осы жерде көшіп-қонуы заңдастырылған уақыт – 1801 жыл.

·         Патша үкіметінің кіші жүз руларының кресін біршама бәсеңдеткен.

·         Жайық, Еділ арасында қоныстануға рұқсат беруі.

·         Жас құс деген жерде хан сарайы салынды.

·         1827 жылы ұйымдастырылған 12 биден құралған Орда әкімшілігінің басты құрамды бөлігі – хандық кеңес.

·         Көтеріліске себеп болған Жәңгір ханның өзінің қайын атасы Қарауылқожа Бабажанұлыны Каспий теңізі өңірінде көшіп жүрген қазақ руларына билеуші етіп тағайындауы түрткі болды.

·         Исатай Орынбор генерал-губернаторлығында көрсетуі бойынша жала жабылып, сотқа тартылған ж – 1823

·         Ішкі Ордадағы көтеріліс бөлінді – үш кезеңге.

III Жаңа тақырып

1. Көтерілістің себептері және басталуы.
2. Көтерілістің аумағы мен негізгі оқиғалары.
3. Жеңілу себептері мен тарихи маңызы.

Сабақ алдында жаңа сабаққа қатысы бар өткен тақырыптар бойынша сұрақтар қойылады:

-          Кіші жүз қазақтары қатысқан қандай көтерілістерді білесіңдер?

-          Тарихтан, қазақ әдебиетінен сендер ХІХ ғ. басындағы Кіші жүздің саяси жағдайы, экономикалық және рухани өмірі туралы не білесіңдер?

   Сонан соң картаға сүйене отырып, көтерілістің негізгі себептерін анықтаймыз. Шығармашылық жаттығу ретінде оқушылардың бұл мәселелер жөнінде қаншалықты білетінін көру үшін дискуссия ұсынамыз.

Көтерілістің себептері:

-          жер мәселесі;

-          салықтар, қазақ ақсүйектерінің өздері ұйымдастырған әр түрлі тонаулапр мен айыппұл салу.

-          халықтың Жәңгір хан саясатына қарсы болуы, феодал ақсүйектердің ұстанымдары.

-          Ресейдің қол астындағы қазақтарға жүргізген саясаты.

Көтеріліс аумағын көрсету, көтеріліс тарихымен таныса отарып, негізгі оқиғалардың хронологиялық тізімін жасау.

Жылдар	Оқиғалар
1836ж., ақпан Наурыз Қыркүйек 1837 ж. басы 1837 ж. жаз-күз 1837 ж. қазанның соңы 1837 ж. 15 қараша 1837 ж. 13 желтоқсан 1838 ж. басы 1838 ж. 12 шілде 1842 ж. 1845 ж.

   Көтерілісшілердің негізгі қимылдарын  сипаттау үшін Махамбет өлеңдерінен үзінділер оқып беру, оқушылардың сол тарихи оқиғаларды жүрегімен ұғынуына, халықтың жағдайын түсінуіне, көтерлісшілердің мақсатын нақты анықтауға көмектеседі. Оқушыларға ақын шығармалары бойынша тапсырма беруге болады.

-          Махамбеттің өлеңдерін оқып, мыналарды анықтаңдар:

• Махамбеттің жауларымен қарым-қатынасы?
• Ол халықтың қайыршылануына кімді кінәлі санады?
• Оның Исатаймен, басқа да серіктерімен қарым-қатынасы?
• Ол өз құқын қалай қорғау керек деді. Көтерілісшілердің идеологы ретіндегі оның өлеңдері халықтың хал-жағдайын, қайғысы мен үмітін көрсетті.

Сабақты бекіту:

Оқулықтың 132-133-беттеріндегі мәтінді оқып, кестені толтырыңдар: «Көтерілістің жеңілу себептері мен тарихи маңызы».

	Әскер саны	Қару жарағы	Әскери стратегияны, тактиканы, соғыс жүргізу әдістерін білу	Әскери мамандар (офицерлер)
Көтерілісшілер
Оыс армиясы

Үйге тапсырма:

1. 1836-1837 ж. көтерілістің негізгі себептері жөнінде әңгімелеңдер
2. Көтерлістің тарихи маңызы.
3. Кестені толтырыңдар.
4. «Кіші жүздегі 1836-1837 ж. көтерілістің басшылары»

	Исатай Тайманұлы	Махамбет Өтемісұлы
Қай жерде туды?
Қай рудан шыққан
Қандай қызмет атқарды?
Мінез-құлық ерекшеліктері

Ү.Қорытындылау:

Жеке озық оқушыға тапсырма: .Даталармен жұмыс

ҮІ Бағалау

Ү.Үйге: §7 оқып баяндау, маңызды даталарды жаттау