Ауа. Ауаның қасиеті. /Дүниетану/

Сабақтың тақырыбы:  Ауа. Ауаның қасиеті.

Мақсаты:   1. Оқушыларға ауа және ауаның қасиеті жайлы ғылыми түсінік беру.  Ауаның тірі табиғат үшін пайдасын ашу.

2. Ой-өрісін, шығармашылық ізденістерін дамыту.

3. Қоршаған ортаны қорғауға үйрету арқылы экологиялық тәрбие беру.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Әдіс-тәсілдер: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгіме, суретпен жұмыс,

                           тәжірибе көрсету

Көрнекілігі: Сызба, суреттер, су, стакан, доп, шар, май шам, плакат.

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Психологиялық даярлық

Қоршаған орта табиғат,           

Жануар, өсімдік, адамзат.

Сүю, қорғау – парасат,

Білейік мұны жамағат.

«Таза тақта» әдісі арқылы үй тапсырмасын қайталап өту. Әр топтан бірнеше оқушы шығып, тақтаға өткен тақырыптар бойынша сұрақтар жазылған стикерлер жапсырады./3 топ 3 түсті стикер/ Қарсылас топтар сол сұрақтарға жауапп беріп тақтаны сұрақтан тазартады.    

ІІ. Жаңа сабақ: Ауа және ауаның қасиеті

ІІІ.Мақсат қою: Ауа және ауаның қасиеті жайлы түсінік беру

ІҮ. Жаңа материалды түсіндіру.

-Балалар, адам өміріне ең қажетті жағдайларды атаңдаршы?

-Тағам, жарық, су, ауа, жылу

-Дұрыс. Енді мына кестені толтырайық.

Адам өміріне қажетті қандай  жағдайларды білеміз

-Ал енді, осы қажетті жағдайлардың адам өмірінде қандай маңызы бар екеніне тоқталайық. Тағам не үшін қажет?

-Су не үшін қажет?

-Жарық пен жылу не үшін қажет?

-Ауа не үшін қажет?

-Ауа бізге тыныс алу үшін қажет.  Ауа болмаса дем ала алмаймыз, өмір сүре алмаймыз.

-Қане, бәріміз аузымызды жауып, танауларыңды қысып іштеріңнен санап көріңдер. Байқадыңдар ауа жоқ болса біз тұншығамыз. Ауамен тыныс аламыз. Ауа өсімдікке, жануарларға, бүкіл тіршілік иелеріне қажет.

Сергіту сәті.

Саусақпен мұрын қысайық,

Әншіге біраз ұқсайық

Әрбір сөздің дыбысы

Қандай екен ұғайық

-Сергіту сәтінде дыбыс неге дұрыс шықпады?

-Ауа ауызымыз арқылы шыққандықтан дыбысымыз өзгерді.

-Балалар, енді ауаның мынандай қасиеттерімен танысамыз:

Ауаның қасиеті. Ассоциациялық аймақ құру

·        Ауа бос жерлердің, жарықтардың саңлаулардың бәрінде бар.  Ауаны көрмейтін себебіміз ол түссіз мөлдір, сол себепті де оны тек  сеземіз. Мысалы, есік-терезені ашқанда сезуге болады. Далаға шығып серуендегенде таза ауамен демаламыз, сеземіз.

·        Сонымен қатар, ауаның келесі қасиеттері: ауа сығылады және серпіледі.  Байқайық: 1.Допты алып, оны қолымызбен екі бүйірінен қыссақ, доптың бүйірі қабысып, ішке қарай кіреді. Бұл кезде доп ішіндегі ауа сығылғанын көрдік. 2.Егер допты еденге ұрсақ, ол қайта секіреді. Оны секіртетін нәрсе-ауаның серпімділігі.

·        Ауа жылу сақтайды. Оның бойынан жылу нашар өтеді. Қыста үйге екі қабат терезе орнатылады. Екі терезе ортасында ауа болады. Ауа үйдегі жылуды сыртқа шығармайды.

·        Ауаның бұдан басқа маңызды қасиеті бар. Он-жануды қолдау. Бір заттың алынуы үшін ауа керек.

ІҮ. Тәжірибе жасау

Балалар біз қазір түрлі тәжірибелер жасап көреміз. Ол үшін сіздер осы тәжірибе арқылы не көргендеріңді дәптерлеріңдегі парақшаға жазып отырыңыздар.

№1 тәжірибе .

Суретті алақаныңмен жап. Не көресің? Әрине сен ештеңе көре алмадың. Себебі: сенің алақаның мөлдір емес.

Алақаныңды көтер. Қазір сурет пен сенің аралығыңда тек ауа ғана бар. Оның арасынан сен суретті анық көресің.

Қорытынды жасайық. Ауа қандай екен? Ауа – мөлдір, түссіз.

№2 тәжірибе.Допты екі бүйірінен қысайын. Доп сығылады, кішірейеді. Жібере қалсақ қайтадан орнына келеді. Яғни ауа сығылады. 

№3 тәжірибе.  Допты жерге ұрып, оның секіргенін байқау. Допты секіртіп тұрған не ? Ауа. Олай болса ауа серпімді. 

№4 тәжірибе.  Ауаның бұдан басқа да маңызды қасиеті бар. Жіңішке май шамның біреуін үшке тең етіп бөліп, әрқайсысын жағып үстел үстіне қою.

 А) Оның біреуін стақанмен жабу.

Ә) Май шамның екіншісін банкімен жабу.

Б) Үшіншісін ашық қалдыру. 

Байқау : Қай май шам сөнер екен ? Қорытындыны оқушыларға жасату.

Сұрақ :Май шамдар неліктен әртүрлі деңгейде жанғанын балаларға айтқызу.

Күнделікті өмірмен байланыстыру.Егер пештегі ағаштың , көмірдің жануын күшейту керек болса, оған ауаның мол кіретіндей ету керек. Мысалы ақырын жанып жатқан отты үрлесең , ауа мол кіріп, жану күшейеді. Егер жанып тұрған отқа ауа жібермесең , ол сөнеді. (Көрсету.) Бөлмеде өрт бола қалса,  су құю керек.

Ү. Бекіту

Яғни бүгінгі тәжірибе арқылы көп нәрсе білдік осы білгенімізді кестеге толтырайық. Инсерт таблицасын толтыру

Балалар бізге тағы да бейне сұрақ келді. Ол суреттерге қарап отырып не айта аласыздар?

ҮІ. Қорытындылау

- Балалар біз бүгін ауа туралы не білдік?

- Ауаның қасиеттері қандай ? (Күннің шуағын толтыру)

Үйге тапсырма беру.

- Қане жапырақтарыңызды санайық, бағалау.

- Осындай күзгі шуақты күндердің бірімен сабағымыз аяқтаймыз. Сау болыңы