Баланы мектепке қалай дайындауға болады? (ата-аналарға психолог кеңесі)

Баланы мектепке қалай дайындауға болады?

(ата-аналарға психолог кеңесі)

Балаңыздың мектеп табалдырығын аттар күні де таянып қалды. Бұл әрі қуанышты, әрі көңілге қобалжу әкелетін жағдай. Ата-ана бөбегі мектеп есігін ынтамен қуана ашуы үшін не істеуі керек? Сабағы жемісті болуы үшін кішкентай бүлдіршіннің бойынан қандай қасиет табылуы керек? Баланың мектепте оқуға психологиялық дайындығы неден байқалады? Бұл сұрақтар мектепке алғаш барар балалардың ата-аналарын ойландыратын мәселелер.

Көптеген ата-аналар мектепке алғаш барар баланың жазу, санау  және оқуға дайындығы өз дәрежесінде болса жеткілікті деп ойлайды.  Жоқ бұл сабақта жақсы үлгеріп кетуге негіз бола алмайды.

1-қыркүйек күні мектепке алғаш барап тұрған балалардан оқығың келе ме деп сұрасаң, олардың басым бөлігі оң жауап берері сөзсіз.  Себебі: «Күндіз ұйықтаудың қажеті жоқ» , немесе «Ата-анам маған су жаңа сумка сатып әперді» деген жауаптар алынады.  Мектепке алғаш барған әр баланы әртүрлі  нәрсе таңдандырады: кең де жарық сынып бөлмелері, асханадағы дәмді тоқаштар, шуға толы үзіліс, әдемі қаптамалары бар дәптерлер мен күнделік, жаңа таныстар мен достар. Олардың мектеп туралы түсінігі мен алғаш қабылдаулары ата-аналар күткендей бола бермейді.

Балада мектепке барғанда жаңа нәрсе үйренемін, білім аламын  деп құлшындыратын ынта болуы керек. Оның  мектепке, мұғалімге, сыныптастарына тіпті, өзіне деген өзгеше көзқарасының қалыптасуын ата-аналар алдын ала ойластырып, баламен мектепке дайындық жұмыстарын сол бағытта жоспарлаулары тиіс. Мектепке барғанда көптеген нәрсені білетінін және көп нәрсе үйренетінін, міндетті түрде есіне салып қою керек. Мектепке сенен басқа да көптеген балалар барады, сен тек қана мұғалімді тыңдаумен шектелмей, қасыңдағы балалармен де сыпайы қарым-қатынаста болып, қажет кезінде қолыңнан келсе оларға да көмектесе білуің керек. Өзіңе ұнамаған нәрсеге өкпелемей, сені өкпелеткендерді кешіре білуің сенің тәрбиелі бала екеніңді көрсетеді.

Мектепте мұғалімнің талабын орындау міндет екенін бала түсіне білуі керек.  Мектеп жасына дейінгі әр сәби өзіне айтылған ескертуге өкпелеп қалады, ал мектепке психологиялық дайындықпен келген бала, мұғалім жасаған ескертуден өзіне қорытынды шығарып, қателерін түзетіп алға қарай талпынады. Сыныпта ол жалғыз емес, содықтан мұғалім тек қана одан сабақ сұрай бермейді деген түсінікті бала санасына жеткізе білу де ата-аналар үшін  есте жүруге тиіс қағида.

Мектепке дайындау кезеңінің тағы бір есте болар нәрсе, ол баланың өзіне-өзі қызмет көрсете білуі. Бірінші сыныпқа барған бала, өзгелердің көмегінсіз түймесін салып, киініп, киімдерін жинап, аяқ киімінің бауын байлай білуі де ата-аналар назарынан тыс қалмауы керек дайындық жұмыстарының бірі. Егер келесі сабақ дене шынықтыру болса, бала бұл жұмыстарды 10 минут ішінде атқаруға дағдыланған болуы керек. Баланы бірініші сыныпқа жібере отырып, балаңыз қаншалықты сыпайы,  сәлемдесіп, кешірім сұрай білетініне , өз қатесін түсінсе қаншалықты мойындай алатынына назар аударыңыз.

Жазуға дайындалу барысында саусақтардың ұсақ бұлшық еттерін дамытудың да маңыздылығын ұмытпайық.  Мұндайда суреттерді штрихтап (көлбеу сызықтармен жоғарыдан төмен немесе солдан оңға қарай бірдей қашықтықта сызықтар жүргізу) бояуға жаттығу, кескіннің ізімен сызықтар жүргізу, бояу, мүсіндеу, пазлдар жинау, нүктелермен не торкөздермен сурет салу өте пайдалы. Ата-аналарға балалармен жұмыс жүргізуге арналған кеңестер беретін кітапшалар да жетерлік.

Мектептен келген баламен міндетті түрде әңгімелесіп отырыңыз. Бүгін қандай жаңа нәрселер үйренді, не есінде қалды, не ұнады, соның бәрін айтып жеткізуге дағдылану да оның өз ойын жүйелі жеткізіп, байланыстыра сөйлеуді дамытуына, көргенін есте сақтап, зердесін тұрақтандыруына өз әсерін тигізеді. Оқыған кітабы мен көрген фильмінен не есінде қалды? Қандай кейіпкерлер ұнады? Ал кім ұнамады? Тілін дамыту  - балаға мектептегі әр сабаққа қажет маңызды икемділіктердің бірі.

Байқаңыз:

-         бала кез-келген шаруамен 15-20  минут бойы айналыса ала ма;

-         заттардың ұқсастығы мен ерекшелігін ажырата біле ме;

-         қателеспей «оңға», «солға», «жоғары», «төмен» ұғымдарын пайдаланып, тор көз бетінде өрнек сала ала ма;

-         «көп-аз», «ерте-кеш», «әуелі-соңынан» ұғымдарын пайдаланып бағдарлай біле ме;

-         қысқа (көлемі ұзын болса тіпті жақсы) тақпақтарды есте сақтай ма.

Осы айтылғандардың біреуіне «жоқ» деген жауабыңыз әзір болса, онда ол сіздің балаңыздың    мектепте ұдайы оқуға дайын еместігін көрсетеді.  Баламен әлі де үйде айналысыңыз. Балаңыз балалармен қарым-қатынаста болып, ережелі ойындар ойнасын, сурет салсын, кез-келген заттан құрастыруға талпынсын, мозайка, пазлдар құрастырып, әріптер жазылған текшелермен ойнасын.  Дидактикалық дәптерлер алып, бірге жұмыс жасаңыз.

Ең бастысы – баланың өзіне деген сенімінің қалыптасуына көмектесіңіз, оған қажет қолайлы ортаны қамтамасыз етіңіз. Сіздің балаңыз сіздің қолдауықызға зәру!